1997 nasıl geçecek?

İNSAN ve toplum yaşamındaki bütün maceralar gibi iktisadi olaylar da tabiidir ki bu geceyarısı bıçak gibi kesilip hemen bir salise sonra yepyeni biçimde başlamayacak.
Ama belki alışkanlıktan, belki de taze umutlar peşinde koştuklarından herkes, "Bu yıl nasıl bitti? Gelecek yıl ne olacak?" diye düşünürken 31 Aralık saat 24'ü, bir dönüm noktası saymaktan kendilerini alamayacaklar.
* * *
YILIN nasıl bittiğine dair elde henüz kesin bilgi yok. Ama geçmiş ayların rakamlarına ve çeşitli piyasalardan gelen işaretlere bakılarak bazı tahminler yapılabilir.
Buna göre 1996 yılında büyüme hızının yüzde 7 dolayında gerçekleştiği, yatırım hevesinin devam ettiği, enflasyonun yüzde 85 dolayında kararlandığı, dış ticaret açığının da 20 milyar dolar dolayında olduğu söylenebilir.
Yani kısacası ekonominin reel cephesinden gelen haberler olumlu, enflasyonun gidişi tatsız, döviz dengesi ise ikaz edici...
Bir yılda üç başbakan, üç hükümet ve iki seçim görmüş bir ekonomiden de daha fazlasını beklemek hakça olmaz. Onun için bütçe açığını ve iç borçlanmayı da buna göre yorumlayıp fazla üzülmemek lazım.
* * *
1997 için tahmin yapmak, belli varsayımlara dayandırılırsa, pek zor değil. Açıkçası, yeni bir hükümet bunalımı, gereksiz bir erken seçim sabırsızlığı, komşu ülkelerle beklenmedik tatsızlıklar olmazsa, gelecek yıl da az çok bu yıl gibi geçer.
Yani büyüme biraz daha yavaş, enflasyon biraz daha hızlı, dış ticaret açığı biraz daha makul olur.
Bir iyimser varsayım daha yapılıp, özelleştirmenin hızlı yürüyeceği umut edilirse, 1997 yılının 1996'dan daha iyi geçeceği bile iddia edilebilir.
* * *
DİKKAT edilecek olursa gelecek yılın akıbeti, verdikleri bütün ikaz işaretlerine rağmen ekonomik büyüklüklerden çok politik gelişmelere bağlı görünüyor.
Geçenlerde üç İsviçreli iktisatçı, bütün ekonomilerin motoru olan yatırımcılara siyasi istikrardan ne anladıklarını sormuş. Verilen cevap çok basit:
* Yasalar ve ilan edilen politikalar beklenmedik biçimde ve sık sık değişmemeli.
* Hükümetler, mevcut yasalardan ve kendi ilan ettikleri politikalardan sık sık yan çizmemeli.
Buna Türkiye ve benzeri ülkeler için bir ilave yapmak lazım.
* Beklenmedik zamanlarda ve kısa aralarla seçim olmamalı ve hükümetler sık sık değişmemeli.
* * *
ŞU halde 1997 için kötümser olmaya hiç gerek yok. Eğer yukardaki üç koşul iyi gözetilirse gelecek yıl da ekonominin başı derde girmez.
Tabii eğer bu üç koşulun iyi gözetileceğine gerçekten inanılıyorsa...