Moskova havaalanında karşılaştığımız bir Türk gençle sohbet ettik. Amerikan Philadelphia Üniversitesi'nde işletme okuyormuş. Seçmeli ders olarak Rusçayı tercih etmiş. Yaz tatilinde Rusçasını ilerletmek için Moskova'ya gelmiş.
"- Neden Rusça" diye sorduk.
"- Türkiye'nin geleceğinde Rusya'nın çok önem kazanacağına inanıyorum" dedi.
Ne yazık ki Rusya deyince aklına "Laleli ve Nataşa" dışında bir şey gelmeyenler bu potansiyelin farkında değil. Ve iki ülke ilişkilerinin geleceği, siyasi şovlara kurban verilmek üzere...
* * *
Türkiye'nin Çeçen eylemcilere sıcak yaklaşımı Rusları tedirgin ediyor. Özellikle son Swissotel baskınının ardından teröristleri destekleyen açıklamalar ve eylemcilerin terör suçundan yargılanmaması Moskova'da tüyleri diken diken etti.
Beklenen tepki çabuk geldi.
Rus basını Türkiye aleyhtarı bir kampanya açarak MİT'in Moskova'daki casus skandalları dosyasını açtı.
Son dönem akın akın Antalya'ya koşan Rus turistlere, "Türkiye'ye gitmeyin. Verdiğiniz her kuruş parayla, Çeçen teröristlere kurşun alınıyor ve o kurşunlar çocuklarınıza sıkılıyor" denildi.
Rusya'da faaliyet gösteren ve Fethullah cemaatine ait olduğu bilinen 32 okulun hesabı sorulmaya başlandı.
Türk büyükelçiliği yetkilileri, bu tırmanışın daha da artmasından endişeliler... Rusya, kendisinin terörist kabul ettiği bir gruba Türkiye'nin destek verilmesinin intikamını, sınırlarında PKK'ya daha çok kucak açarak alabilir.
* * *
Bu henüz yapılmadıysa ve Öcalan krizinde Moskova "iki kez düşündüyse" bunun tek bir nedeni var:
Rusya ile Türkiye arasında giderek artan ticaret hacmi...
90'ların başında bavul turizmiyle filizlenen ekonomik ilişkiler son yıllarda Türk firmalarının yatırımlarıyla ivme kazandı.
Turizmde durum daha da parlak... Yurtdışına çıkan her 100 turistten 27'si Türkiye'ye gidiyor. Rusya'nın her şehrinden Antalya'ya direkt uçak kalkıyor. Birleşik Devletler Topluluğu'ndan geçen yıl (bavulcular dahil) 1 milyon 400 bin turist giriş yaptı. 2001'de bu rakamın yüzde 10 artması bekleniyor.
Rusya'ya yılda 4 milyar dolar kazandıracak Mavi Akım projesi ile iki komşu ülke arasındaki ticari bağ iyice güçlenecek.
1997'de kurulan ve 400 üyesi olan Rus - Türk İşadamları Birliği'nin Başkanı Ali İhsan Akıskalıoğlu, "Rusya, eski cumhuriyetlerine göz kırparak yeniden toparlanıyor. Toparlandıktan sonra Türkiye'ye yaklaşımı farklı olabilir. Halen Türki cumhuriyetlerde ve Kafkasya'da Rusya'ya rağmen bir şey yapılamaz" diyor; "Bu süreçte ortaklıklar kurmak, Rus sermayesini çekmek, müşterek turizm yatırımlarına girişmek mümkün. Ancak ne yazık ki doğru proje geliştirilemediğinden Türkiye son 1000 yılın en büyük fırsatını kaçırmak üzere..."
* * *
En üst düzey Rus yetkililerinin de açıkça ifade ettiği gibi bu ticari bağ, Rusya'yı Türkiye'ye karşı her adımında temkinli olmaya zorluyor. Ancak Türkiye'nin, sınırları içindeki terörist eylemlere açıkça destek vermesi ciddi tepki yaratıyor.
Moskova'daki diplomatik kaynaklar, Çeçenlerin haklı davasının terör eylemleriyle savunulmasını onaylamadığını göstermesi için Türkiye'nin teröristlere en ağır cezayı istemesi gerektiğini belirtiyorlar.
Rus Dışişleri Bakanı İgor İvanov bu cuma başlayacak Ankara gezisinde büyük ihtimalle bu rahatsızlığı dile getirecek.
İsmet İnönü büyük devletlerle ilişkiyi "ayıyla yatağa girmeye" benzetmişti.
Türkiye'ninki biraz "ayıya yatak götürme"ye benziyor.
Dileriz vazgeçer.