Festival alayının en "nünde, kabus yıllarının ateşinde yakınlarını kaybetmiş aileler yürüdü; yakalarında birer fotoğraf, ellerinde birer gül, dudaklarında kocaman bir tebessümle...Faili meçhul kurbanları, Güneydoğu'da şehit düşenlerin yakınları, Cuma, Cumartesi anneleri, katledilmiş yazarların aileleri omuz omuza, kol kola yürüdüler; ana babalarının, kardeşlerinin, evlatlarının uğruna "ldüğü ülkeyi nihayet kurmuş olmanın kıvancıyla...* * *Ne "Kanı yerde kalmayacak" sloganları, ne "Kana kan intikam" naraları... "™nce yaşam hakkı" yazıyordu en "ndeki pankartta...Yıllar yılı karşı cephelerde savaşmış ve aynı acıyı, katıksız bir somun gibi üleşmiş aileler, "ksüz büyütülmüş çocuklarının, torunlarının kolunda, bir ş"len sofrasındaymışcasına dost, bir akraba düğünündeymişcesine coşkulu, gürül gürül, bayrak bayrak aktılar t"ren alanının çevresinden...Alanda üniversitelerin "İnsan Hakları kürsüleri" nden "ğrenciler vardı.Kürsüde "Nostalji" grubundan genç müzisyenler, bir zamanlar çalınması, s"ylenmesi yasaklanmış şarkıları, türküleri s"ylüyorlardı. "İnsan Hakları dersi" nden en iyi notu almış liseliler, tarihte lanetlenmiş şairlerden şiirler okudular bağıra çağıra... Tribünler istediği kıyafetteydi... Türküleri; istediği dilde...Korkusuz, izinsiz, yasaksız bir hürriyet ayininde...* * *Genç başbakan, "ğrencileri yanına alıp çıktı kürsüye: "Ben bu arkadaşlarımın yaşındayken, korkusuz sokağa çıkma hakkımız bile yoktu" dedi;"'Hukuk, "zgürlük, demokrasi, insan hakkı' diyene kızılırdı. 'Türkiye'nin "zel koşulları var. Bunlar bizde olmaz' diyorlardı. Yarına güvenmiyorlardı. Bakın, el ele verince, bu kadar kısa sürede nasıl o çamur deryasından bir hürriyet ormanı yeşerttik". * * *™ğleden sonra ilkokul "ğrencileri, şimdi " İnsan Hakları müzesi" haline getirilmiş eski karakolları gezip işkence aletleri hakkında bilgi aldılar. İnsan Hakları bakanlığından genç g"nüllüler, çocuklara falakayı, elektriği, foseptiği anlattı.DGM salonları, cezaevi hücreleri, bombalanmış gazete ve kapatılmış parti büroları ziyaret edildi sonra...Her birinin duvarlarında, oralarda işkence g"rmüş, yargılanmış, "ldürülmüş, hapsedilmiş muhalif gençlerin, düşünce suçlularının, fikir işçilerinin resimleri asılıydı.Eskiden F - tipi cezaevi olarak kullanılan binada açılan "Yakılmış filmler ve şairler" başlıklı sergide yasak yayınlar, sansürlenmiş filmler ve yakılan şairlerin şiirleri sergileniyordu. "Bunlar da yaşandı" başlıklı k"şedeki "karartılmış tv ekranı" çocukların büyük ilgisini çekti. Yasaklanmış giysiler, kullanımı izne tabi s"zcükler, boş sütunlarla yayınlanmış gazeteler, bekaret testi cihazı ve tükürülmüş heykeller serginin ilgi çeken eserleri arasındaydı.* * *Gece galası yapılan "Bir zamanlar Türkiye" belgeselinde yasaklanmış tiyatro oyunlarından "rnekler g"sterildi.Seyirciler, bu kadar kısa zamanda bu kadar büyük bir değişimin gerçekleşmesinden gururlanarak ve bir daha o günlerin asla yaşanmamasını umarak ayrıldılar salondan...2010 yılının insan hakları günü b"ylece sona erdi. candundar@superonline.com "İnsan Hakları festivali", dün "Demokrasi stadyumu" nda büyük coşkuyla kutlandı.
