Namluyu çizgiyle düğümlemek

New York
New York’taki Birleşmiş Milletler binasının girişinde bir tabanca heykeli var; namlusuna düğüm atılmış.
Bu heykel, dünya uluslarının ortak örgütünün, savaş karşıtı tavrını sembolize ediyor.
Bugünlerde o heykeli geçip binanın ziyaretçi lobisine doğru yürürseniz,aynı tavra omuz veren bir sergiyle karşılaşacaksınız:
“Dünya Barışı için Karikatür Sanatı” sergisi...
Serginin afişinde Pavel Botezatu‘nun bir karikatürü var:
Bir tank... Tankın üzerinde savaştan kaçan insanlar; kundakta bebekler, kucakta kediler, nineler, tavuklar, civcivler...
Bir savaş makinesini, asrımızın Nuh gemisine çevirmişler...
Adeta içinde bulunduğunuz binanın bir temsili resmi bu:
Tank paletleri üzerinde Birleşmiş Milletler...
* * *
Aydın Doğan Vakfı, 25 yıldır Uluslararası Karikatür Yarışması düzenliyor. Bugüne dek 128 ülkeden 7200 sanatçı, 10 binlerce karikatürle katılmış yarışmaya...
Hürriyet’in New York temsilcisi Doğan Uluç, 25. yıl için “Neden bu eserlerden barışla ilgili olanları Birleşmiş Milletler’de sergilemiyoruz?” önerisini ortaya atmış.
Vakıf yetkilileri, hemen New York’la temasa geçmişler. Dışişleri’nin ve BM’deki Türkiye Daimi Temsilciliği’nin de katkılarıyla bu düş gerçek olmuş.
Önceki akşam New York’ta bu serginin açılışındaydık.
Açılışın sunuculuğunu, ev sahibi BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un Enformasyon ve İletişim işlerinden sorumlu yardımcısı Kiyotaka Akasaka üstlendi. Akasaka, “tercüme gerektirmeyen” bu sanatın, dünyada barışı, hoşgörüyü ve “öteki“ne karşı anlayışı yaygınlaştırmadaki gücüne değindi.
* * *
Sergilenen 50 karikatürde bu gücü hissetmek mümkün...
Söze gerek bırakmayan çizgilerde barışın ortak dili var.
İşin ilginci, hemen tüm karikatürlerin barışı, savaş üzerinden anlatması...
Endonezya’dan Widada, balkondan savaşı izleyen bir “ressam general”i çizmiş. Patlama görüntüleri tuvaline havai fişekler olarak yansıyor.
Ukrayna’dan Sereda’nın da benzer bir mesajı var:
Gemi güvertesinde bir savaş tüccarı, ufukta yunus balıkları gibi sıçrayan denizaltıları seyrediyor keyifle...
Sırp Stankoviç, bir “Dünya Tarihi” kitabı resmetmiş; kitap ayracı, sayfalar arasında kanlar içinde yatan bir asker...
Şevket Yalaz’ın bir tankın namlusuna çizdiği kelebek, namluyu yere yatırmaya yetmiş.

Çinli Qiang Hou, savaş konseyinin toplantı odasına savaş karşıtı Guernica tablosunu çizmiş.
Kübalı Morales’in çizgilerinde vurularak ölmüş bir adam var; akan kanında eski düşleri, umutları, sevdaları parıldıyor.
Necdet Yılmaz’ın karikatüründeki askerin ayağı, Hititler’den kalma bir savaş tabletine takılıyor toprakta; o toprağın asırlara yayılan yazgısını belgelercesine...
Ve umut, Gürbüz Doğan Ekşioğlu’nun karikatüründe...
Beyaz bir güvercin, gagasıyla bir dalını kavradığı zeytin ağacını kökünden sökmüş, barışa doğru uçuyor.
* * *
BM binasını yılda 1 milyon kişinin ziyaret ettiğini söyleyen vakıf yetkilileri, 1 ay açık kalacak sergiye, 100 bine yakın ziyaretçi bekliyorlar.
O bina içinde defalarca savaşla gündeme gelmiş Türkiye’nin adının barışla anılması, hele Dışişleri’nin Güvenlik Konseyi üyeliği için kulis yapmakta olduğu bu günlerde çok önemli... Serginin çıkışına konulan deftere, şimdiden Çinceden Arapçaya kadar çeşitli dünya dillerinde yazılmış barış mesajları,
bu katkıyı belgeliyor.
Vakfın Yürütme Kurulu Başkanı Candan Fetvacı, arşivlerindeki binlerce karikatürü, değişik temalara göre sınıflandırıp yakında Avrupa’da da mesela kadın temalı- sergiler açacaklarını müjdeliyor.
* * *
Sergiden ayrılırken Ukrayna’dan Jurij Kosobukin’in eserini düşünüyorum:
Gazeteden kestiği haberi, tabancasına şarjör yapan bir adam var karikatürde...
Biz de basın olarak bu iğneli mesajı alıyoruz.
Karikatürün barış çağrısına, Birleşmiş Milletler’in, hükümetlerin ve ille de medyanın kulak vermesi dileğiyle, girişteki tabancaya bir düğüm de biz atıyoruz.