Kapısında "Notre Dame de Sion" yazıyor.Burası tüm dünyaya yayılmış Sion mekteplerinin bağlı olduğu genel merkez...150 yıllık bir dini hareketin karargâhı...Manastırın ağır demir kapısı özel izinle açılıyor. İskoç Başrahibe Soeur Mauren tarafından karşılanıyoruz.Merkezin paha biçilmez arşivi, binanın bodrum katında...Raflarda yüzlerce kutu var... kutuların üzerinde yazılar... yazılarda hareketin faal olduğu ülkelerin, şehirlerin adları...Üstünde "Constantinople-1856" yazan kutuyu çekiyoruz.Kutudan, yeşil ince kâğıtla kaplanmış eski defterler çıkıyor. İçinde inci gibi bir el yazısıyla kaleme alınmış Fransızca "Journal"ler var.Bunlar "Sion günlükleri"...Sadece çok özel bir okulun, etkili bir dini hareketin, dünya çapında bir eğitim hamlesinin değil, Türkiye'nin de 150 yıllık tarihi var bu günlüklerde....Ve o günlükler, 150 yıl sonra ilk kez gün ışığına çıkarılıyor.* * *Notre Dame de Sionlular Derneği, okulun 150. kuruluş yıldönümü için bir belgesel yapmamı istediğinde doğrusu böyle muhteşem bir arşivle karşılaşacağımı bilmiyordum.Okulun mezunlarından Saadet Özen, 150. yıl vesilesiyle yazacağı kitap için Roma'ya başvurunca, derneğin de devreye girmesiyle tarihi arşiv açılmıştı.Kısaca arşivin özelliğinden söz edeyim:1856 yılında Marsilya'dan yola çıkan 12 rahibe, İstanbul'a ulaşıp Notre Dame de Sion okulunu kurdu. O günden itibaren her gün düzenli günlük tutmaya başladılar. Bu faaliyet, her gelen kadro tarafından 150 yıl boyunca hiç aksatmadan sürdürüldü. Her gün, ayrıntılara özen gösterilerek ve edebi bir üslupla günlük tutuldu. Ayrıca düzenli aralıklarla Sion karargâhına raporlar yollandı, arkadaşlara ayrıntılı mektuplar yazıldı.Okulun penceresinden gözlemlenen her şey bu günlükler ve mektuplarda kayıtlıydı:Pera yangını... Ayak tırnaklarını sarıya ya da yeşile boyamış, yüzlerine beyaz peçe takmış yalınayak Türk kadınları... Öğrencileri kabul eden Sultan'ın sofrasındaki armut hoşafı... Sonra kolera günleri... Meşrutiyet... Savaş yılları... Cumhuriyet... Kıyafet devrimi... Dini giysilerini çıkarmak zorunda kalan rahibelerin kararsızlığı... Atatürk'ün kızlarını okula yazdırışı... İkinci Cihan Harbi... Kısacası, Osmanlı'dan günümüze bu toprakların yaşadığı değişimin, günbegün kaydedilmiş tutanakları...Sadece mektuplar ve günlükler de değil, fotoğraflar da var arşivde... 19. yüzyıl İstanbul'undan inanılmaz manzaralar... rahibelerin, öğrencilerin, çalışanların portreleri... biyografileri...* * *Saadet Özen, büyük titizlikle derlediği bu belgelerin bir kısmını, okulun 150. yılı için kaleme aldığı kitapta ("Yüz Elli Yılın Tanığı", YKY, 2006) değerlendirdi.Yakında o günlükler, mektuplar, fotoğraflar, Türkiye'nin tarihinde iz bırakan Notre Dame de Sion'un belgeseliyle ekrana gelecek.Ve 150 yıl boyunca aralıksız kaleme alınan Sion günlüklerinden oluşan bu eşsiz arşiv, keşfedilmeyi beklediği kapalı kutulardan çıkıp sizlere ulaşacak. can.dundar@e-kolay.net Roma'da Vatikan'ın hemen yakınındaki Gianiccolo Tepesi'nde, çiçekli bir bahçe içinde modern bir manastır var: