Cem Kılıç

Ne yazık ki, bir süredir Türkiye şehit haberleri ve özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgesinde bozulan toplumsal barışın derin izleri ile sarsılıyor. Bölgenin sosyo-ekonomik durumunun - her ne kadar tek başına etkili olmasa da - terör olayları üzerindeki etkisini sorgulamak oldukça önemli.

TÜİK tarafından yayınlanan işgücü piyasası verilerinden, Türkiye genelinde en yüksek işsizlik oranlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde olduğu görülüyor. Bölgenin ekonomik yapısı, coğrafi ve sosyal koşulları düşünüldüğünde işsizlik rakamlarının bazı Doğu illerinde, Türkiye ortalamasının 2 katının üzerine çıkması başlangıçta şaşırtıcı gelmeyebilir. Bu anlamda, yüzde 20’yi aşan işsizlik oranlarıyla Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak hem Türkiye’nin hem de bölgenin en yüksek işsizlik oranlarına sahip illeri olarak karşımıza çıkıyor.

TÜİK, 2014 yılı için il bazında veri yayınlamadı. 2014 yılı göstergeleri, NUTS 2 düzeyinde bölgesel verilerden oluşuyor. Ancak aşağıdaki tablolarda yer alan veriler dikkate alındığında, sonuçların pek farklı olmadığı açık.

Bölgeye yönelik teşvik ve yatırım destekleri ile genç nüfus potansiyeli düşünüldüğünde, işsizliğin bu kadar yüksek olmasını sosyo-ekonomik ve

Ülkemiz çok zor bir dönemden geçiyor. Terör nedeniyle pek çok şehit verdik ve yürekler yanıyor. Yüreklerdeki yangını dindirmeyecek olmakla birlikte şehit yakınlarının ve gazilerin kamuda istihdam hakkı var. Bu konuda gerekli başvuruları yaparak şehit yakınları kamuda istihdam edilebilirler. Elbette ki, bu onların acılarını dindirmeye yetmeyecektir. Ancak bir nebze olsun acıların azalması ve ekonomik açıdan da bir katkı sağlaması bakımından kamuda istihdam hakkı önemli.

Kamuda istihdam hakkı, terörle mücadele kapsamında görev yapan devlet memurları ve memurların saldırıya maruz kalan eş, çocuk, anne baba ve kardeşlerine sağlanmış durumda. Yani kendilerine terörle mücadele kapsamında aylık bağlanan kişiler kamuda istihdam hakkına sahipler. Kamuda istihdam hakkı sivil şehit sayılanları da kapsamakta.

İstihdam hakları var

İlgili Kanun maddesine göre kendisine aylık bağlanan vazife ve harp malullerine doğrudan istihdam hakkı sağlanıyor. Bunun yanında, vazife malulü çalışmak istemezse eşi veya çocuğuna, çocuğu yoksa kardeşlerinden birisine kamuda istihdam hakkı veriliyor. Yani, vazife malulü olan ve kendisine aylık bağlanan kişiye veya bir yakınına istihdam hakkı sağlanmakta.

Şehit olan

Kıdem tazminatı tavan tutarı, normal şartlarda, yılbaşında ve Temmuz ayı başında olmak üzere, yılda iki defa değişmektedir. Ancak bu yıl Eylül ayından itibaren geçerli olmak üzere yayımlanan bir kararname ile kıdem tazminatı tavanı ikinci kez yükseldi. Kararname ile en yüksek devlet memurunun emeklilik ikramiyesinde dikkate alınan emeklilik keseneği ve kurum karşılığı oranını %200’den %215’e çıkarıldı. Kamu personelinin maaşlarının hesabında dikkate alınan kurum karşılık oranlarının değişmesi, kıdem tazminatı tavanı tutarını da değiştirdi.

Kıdem tazminatı tavanı neye göre belirleniyor?

İlgili kanuna göre, iş sözleşmeleri yasal koşullarla sona eren işçilere ödenecek kıdem tazminatının bir yıllık miktarı, en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarına ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırılmıştır.

Bu nedenle, memur maaş katsayısına bağlı olarak kıdem tazminatı tavan tutarına ilişkin oranlar sürekli değişmektedir. Kıdem tazminatı tavan hesabında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar arasında en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarına uygulanan 8000 ek gösterge esas alınmaktadır.

27.08.2015’de Resmi Gazete’de yayımlanan 2015/8047

Türkiye 2012 yılının başında Genel Sağlık Sigortası uygulamasına geçti. Böylece sigortalıların yanı sıra hiçbir sosyal güvencesi olmayan işsiz, kayıtdışı çalışan ve sosyal güvencesi olmayanlar sağlık yardımı kapsamına alındı. Yeşil kart uygulaması kalktı. Bu işin faturasının da, geliri belirli düzeylerde bulunanlardan kademeli prim kesilmesiyle karşılanacağı hesaplandı. Bunun için de ‘gelir testi’ uygulamaya konuldu. Aile içinde kişi başına düşen gelir, yapılacak testte eğer asgari ücretin üçte birinin altında çıkarsa, ücretsiz sağlık imkânı verildi. Eğer gelir asgari ücretin üçte birinden fazla çıkarsa prim ödenmesi şartı getirildi.

Ancak ardından birçok sorun çıktı. Kim nasıl test yaptıracağını, nasıl para yatıracağını bilemedi. Borçlu sayısı ile birlikte borçlar da birikti.

5.3 milyon borçlu

Sonunda hükümet geçen eylülde borcu bulunanlara borçlarını taksitle ödeme fırsatı tanıyan yasayı çıkardı. Ne var ki, getirilen bu yapılandırmaya rağmen genel sağlık sigortası prim borcunu ödemeyenlerin sayısı halen çok yüksek.

Bir yılda yapılandırmadan yararlananların sayısı 304 bin kişi. Gelir testi için müracaat eden 400 bin kişiyi de eklediğimizde 704 bin vatandaşın yapılandırmaya müracaat

Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca 80 desibelin üzerinde gürültüye maruz kalınan işler, “gürültülü işler” olarak ifade ediliyor. Bu kapsamda, işyerindeki gürültü seviyesinin, işin niteliği uyarınca günlük veya haftalık olarak dozimetrik ölçümle belirlenmesi gerekiyor. Haftalık veya günlük gürültü maruziyet değeri 85db’in üzerinde olan işlerin yapıldığı işyerlerinde, çalışanlar için yılda bir kez işitme testi yapılması zorunluluğu söz konusu.

Kimlere zorunlu?

İşyerinde ölçülen günlük veya haftalık gürültü maruziyet değerinin 80db’in üzerinde olması halinde, çalışanlara kişisel koruyucu donanımların verilmesi, 85db’in üzerinde olması durumundaysa kişisel koruyucu donanımların verilmesi ve kullanılmasının sağlanması zorunlu.

Eğer işyerinde 85db’in üzerinde ses ölçümü yapılmışsa, bu durumda çalışanların yılda bir kez işitme testine tabi tutulması ve bunun sonuçlarının, işçinin özlük dosyasında saklanması zorunluluğu bulunuyor. Bununla birlikte, 85db’in üzerindeki işlerde çalışanların günlük 7.5 saatten fazla çalıştırılmaması gerekiyor.

Gürültü ölçümünün, bu kapsamdaki işyerindeki çalışmalar için ayrı ayrı yapılması ve gürültü

Memur olmadan önce sigortalı olarak çalışmış kişilerin, sigortalı çalıştıkları sürelerin dikkate alınıp alınmadığı sıkça sorulur. Bunun cevabı, kişilerin memur olduğu tarihe ve daha önceki çalışmalarının niteliğine göre değişmekte. Genel açıdan bakacak olursak, bu sürelerinin değerlendirmesi üç noktada önemlidir...

Memuriyet öncesine ikramiye ödenir mi?

Memur olmadan önce sigortalı olarak çalışmış kişiler, memurluktan emekli olduklarında, bu süreler için ikramiye alamazlar. Yalnızca memur olarak geçirdikleri sürelerin karşılığında emekli ikramiyesine hak kazanırlar. Bununla birlikte memur olmadan önce bir kamu kurumunda işçi olarak çalışılmışsa, bazı şartlar dahilinde bu süreler için de emekli ikramiyesi ödenmesi mümkün. Ancak bunun için de özel şartlar aranabilmektedir.

Memuriyet öncesi dönem, maaş ve emekli aylığını artırır mı?

Memur olmadan önce sigortalı çalışmanın önemli olduğu ikinci nokta, bu çalışmaların, memur maaşlarında artışa neden olan kademe ve derecelere etkisidir. Memuriyet öncesi sigortalı çalışmış kişilerin, bu çalışmaları, maaşlarını değiştirmez ancak emekli aylıklarını yükseltir.

Maaş artış halleri

Teknik memur statüsündeki memurların, teknik hizmetlerde belirli

Emekliliğe ilişkin çokça sorulan sorulardan biri, sağlığını yitirenlerin erken emekli olup olamayacağı konusunda. Sosyal güvenlik mevzuatımız kimlerin sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabileceklerini düzenliyor. Bu çerçevede, iki emeklilik kavramı öne çıkar. Bunlardan ilki “malulen emeklilik”, diğeri de “engelli hakkıyla emeklilik.”

Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin ilk olarak bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir.

Kişiler doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine SGK’ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmelidir. Sevkin SGK üzerinden yapılmasının nedeni, yalnızca sağlık kurulu raporunun malullük aylığı almak için yeterli olmamasıdır. Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1.800 gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile 1.800 güne tamamlayamıyorsa malullük aylığı alamaz. Yani, malul sayılmak, malullük aylığı almaya yetmez. Ancak kişinin çalışma gücünde en az yüzde 60 kaybın olması, bu kişinin engellilik oranının

Soru: Nijerya’da bir Türk müteahhitlik firmasında işçi olarak çalışıyorum. Askerliğimi erteleme imkânım var mı?

Cevap: Yurtdışında işçi olarak çalışan kişiler belirli şartlara sahiplerse askerliklerini erteleyebilirler. Konuyla ilgili yönetmelik uyarınca 38 yaş ve öncesinde olan kişiler, yurtdışında işçi olarak çalıştıklarını belgelemeleri ve hapis cezası nedeniyle adli makamlar tarafından aranmamak koşuluyla askerliklerini erteleyebilirler.
İşveren olsa da
Askerlik ertelemesi için kişinin yalnızca işçi statüsünde çalışıyor olması gerekmiyor. İşveren olarak kendi dükkanını işleten veya kendi nam ve hesabına çalışan kişiler de askerlik ertelemesi hakkından yararlanabilir. Diğer yandan bütün bu durumların belgelendirilmesi şarttır. Bu nedenle yurtdışında çalışan kişilerin durumlarını gösteren belgeleri hassasiyetle saklamaları çok önemlidir.

Gemi adamları dahil