Cem Kılıç

Soru 1: Başka bir şirketten şu andaki ücretimden daha iyi bir ücretle iş teklifi aldım. 15 yıl 3.600 günü de doldurdum. İstifa edip tazminatımı alarak yeni şirkette işe başlayabilir miyim?
Cevap: 15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı, emeklilik için yaş dışındaki diğer şartları doldurmak anlamına gelmektedir. Prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran işçi yaş şartını çalışmadan bekleyebilir ve bu nedenle işinden ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir.
SGK’dan yazı alınacak
Ancak bu durum bütün işçiler için 15 yıl, 3.600 günle söz konusu olmayabilir. 15 yıl 3.600 gün şartı 8.9.1999 öncesinde ilk kez sigortalı olanlar için geçerlidir. Örneğin, 1 Ocak 2000 tarihinde ilk kez sigortalı olan bir işçinin yaş dışındaki şartları tamamlaması nedeniyle kıdem tazminatı alabilmesi için 4.500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartlarını tamamlaması gerekmektedir. Yani 15 yıl 3.600 gün herkes için geçerli bir şart değildir. 8.9.1999 sonrasında ilk kez sigortalı olanlar sigortalı oldukları tarihe göre farklı şartlara tabidirler.
İlk kez sigortalı olunan tarihe göre değişen emeklilik koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran işçiler, bu durumlarını

Geçen hafta Bolu’da Özel Güvenlik Hizmetleri Sektör Çalıştayı düzenlendi. 2015 yılı temmuz ayı istatistiklerine göre özel güvenlik sektörü, Türkiye’de 241 bin kişiye istihdam yaratmış durumda. 2008’den bu yana sektörde istihdam edilen kişi sayısı neredeyse 3 katına ulaşmış durumda. Diğer taraftan, sektörün çok önemli problemleri olduğu gerçeğini de gözden kaçırmamak gerekiyor.
Çalıştayda sektör temsilcilerinin en çok dile getirdikleri problem, ihtiyaç duydukları sayıda çalışanı bulamamak. Bu durumun sebebi, sektörün yapısı gereği çalışma şartları özel nitelik gerektirmesi ancak sektörde çalışanların işin niteliğine göre yeteri kadar korunmuyor olmaları.

Yeni düzenleme gerekiyor

Çalıştay sonucunda ortaya çıkan önerileri iki başlıkta özetlemek mümkün. İlk olarak, çalışma şartlarının iyileştirilmesine yönelik ihtiyaç ve bunun düzenlenmesine ilişkin öneri oldukça dikkat çekici.
Sektörde günde 7.5 saatten fazla çalışmanın yaygın olarak uygulandığı biliniyor. İşin niteliği ve yapıldığı zaman dilimi gereği bu sürenin aşağı çekilmesi mümkün olmasa da, günde bu süreleri aşan her çalışmaya yüzde 100 zamlı ücret verilebileceği ve günlük üst sınırda çalıştırılan bir güvenlik

Her iki yılda bir ağustos ayı, memurlar açısından ayrı bir öneme sahip. Bu ay içinde yapılan toplu sözleşme görüşmeleri sonucunda memurlar ne kadar maaş alacaklarını öğrenmiş olurlar.

Yarın başlayacak olan toplu sözleşme görüşmelerinde özellikle bu yıl içinde bulunulan siyasi ortamın etkili olabileceğini söylemek mümkün. Yeni bir seçime gidilecekse hükümetin, memurların ücret taleplerine daha olumlu yaklaşabileceği söylenebilir. Bu nedenle, görüşmeler sırasında koalisyon ihtimalinin sona ermesi durumunda memurlar taktiksel olarak toplu sözleşme masasında daha rahat oturabilecekler.

Kimler görüşecek?

Toplu sözleşme görüşmelerinde hükümeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın başkanlığındaki Kamu İşveren Heyeti, memurları ise 15 kişilik Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti temsil ediyor. Heyetin başkanlığını bu yıl en çok üyeye sahip konfederasyon olarak Memur -Sen yürütüyor.

3 Ağustos’ta başlayacak toplu sözleşme görüşmeleri en fazla bir ay sürebiliyor. Toplu sözleşme görüşmelerinde uzlaşılamaması ve toplu sözleşme imzalanamaması halinde devreye Kamu Görevlileri Hakem Kurulu giriyor ve bu kurulun verdiği kararlar kesin olarak uygulanıyor.

Talep ne?

Bu yıl toplu sözleşme görüşmelerinde

Soru: Eşim özel sektörde bir şirkette 2 yıldır çalışıyor. Daha önce farklı bir şirkette 2 yıl çalışması da vardı. Ancak tayin için 3 yıl kesintisiz sigortalılık gerekiyormuş. Bu durumda tayin isteyemez miyim?
CEVAP: Devlet memurlarının eş durumundan tayini ile ilgili hükümleri belirleyen yönetmelik geçen yıl ağustos ayında değişti. Böylece eşi özel sektörde çalışan memurun tayini zorlaşmış oldu.
Milli Eğitim Bakanlığı son 2 yıl içinde 1 yıl sigortanın yatırılmış olmasını yeterli sayıyordu. Bunun dışında bazı kurumlar da kendi koydukları kriterler üzerinden eş durumundan tayinleri yürütüyordu.
Yönetmelik sonrası eşi özel sektörde çalışan memurun tayini için özel sektörde çalışan eşin son 3 yıldır kesintisiz sigortalı olması şartı getirildi.

3 yıl şartı çok ağır
Buna göre memurun eşinin son 3 yıl kesintisiz olmak kaydıyla sigorta priminin yatırılmış olması gerekiyor. Bu şart dolayısıyla son 3 yıl içerisinde sigortasında kesinti olan kişilerin tayin isteme hakkı bulunmuyor.

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından gençlerin mesleki deneyim eksikliğini gidermek ve işverenlere işgücü maliyetleri ile ilgili katkı sunmak amacı ile yürütülmekte olan İşbaşı Eğitim Programı’ndan 2014 yılının ilk 6 ayında 31 bin 122 kişi ve yıl sonunda ise 59 bin 456 kişi faydalandı.
Buna karşılık, hem işverenlerin daha kolay yararlanmasını sağlayacak mekanizmanın kurulması hem de istihdam teşvikleri getirilmesi sayesinde 2015 yılının ilk 6 ayı itibarıyla yararlanıcı sayısı 65 bin 192 kişiye ulaştı.
İşverenlerin işe almak istedikleri potansiyel adayları iş başında görmelerine fırsat tanıyan program, daha şimdiden mahalle bakkalı gibi çok küçük ölçekli yapılardan tutun da büyük ölçekli kurumsal firmalara kadar çok sayıda işverenin ilgisini çekmiş görünüyor.

Tecrübe ve diploma
Eğitim ve istihdam arasındaki ilişki, yıllardır eğitimciler ve politika yapıcılar kadar iş dünyasının aktörleri tarafından da tartışılıyor. Üniversite diplomalarının piyasadaki geçerliliğini sorgulamak üzere yapılan pek çok akademik araştırma gösteriyor ki, diplomalar işgücü piyasasında tek başına bir anlam taşımıyor. Türkiye’deki işverenler, eğitimli genç nüfustaki yüksek işsizliğe rağmen,

2015 yılı nisan ayı sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla prim borcu bulunan Bağ-Kur’lular, temmuz sonuna kadar prim borçlarını öder veya yapılandırırlarsa bu süreleri emekliliklerine ekleyebilecekler. Temmuzun sonuna yaklaşıyoruz, borcu olanlar elini çabuk tutsun. Nisan sonu itibarıyla 12 aydan daha kısa süre borcu bulunan Bağ-Kur’lular ise bu yapılandırmadan yararlanamayacak.

Bağ-Kur’lunun emekli olabilmesi için prim borcunun bulunmaması şart. Emeklilik için gerekli şartları sağlayan bir kişi SGK’ya başvurduğunda prim ödemesi yeterli olmasına rağmen emekli olamayabilir.

Emekli olmasına yetecek kadar primi ödedikten sonra kendi işini yapmaya devam eden ve prim ödeyemeyen bir kişi prim borcu bulunması nedeniyle emekli olamaz. Borç yapılandırması sonrası bu durumdaki kişiler için emeklilik yolu açılacak. Ayrıca 3 yıldır prim borcu bulunan ve emekliliği için 1 yıl prim ödemesi yeterli olan kişiler de bu düzenleme sonrası emekli olabilecek.

Örneğin, emeklilik için 10 ayı kalan bir Bağ-Kur’lu 24 aydır prim ödeyememiş ise, bu borcun 10 ayını ödeyip, kalan 14 ayını sildirerek emekli olabilecek. 14 aylık prim borcu, sigortalılık süresi ile birlikte silineceği için bu kişinin prim ödemesi

Soru: Yaş düzeltmesi işlemi emeklilikte bir avantaj sağlar mı?
CEVAP: Sigortalıların ilk kez sigortalı olunan tarihten önceki yaş düzeltmeleri, emeklilik işlemlerinde dikkate alınmaktayken, ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra mahkeme kararıyla yapılan yaş düzeltmeleri emeklilik işlemlerinde dikkate alınmamaktadır. Dolayısıyla emeklilik için prim ödenecek şekilde sigortalı olunan tarihten önce yaş düzeltmesi söz konusu ise SGK düzeltilmiş yaş üzerinden emeklilik koşulları belirlerken, ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olunduktan sonraki yaş düzeltmeleri emeklilik yaşını değiştirmemektedir. Sigortalıların konuyla ilgili açtığı davalar da SGK’nın bu konudaki uygulamasını değiştirici nitelikte kararlar vermemiştir.
Mahkeme kararıyla yapılan yaş düzeltmeleri konusunda durum böyleyken, nüfus müdürlüklerinin maddi hatası nedeniyle gerçekleşen yanlışların mahkemeye gerek kalmaksızın düzeltilmesi durumunda farklılık söz konusudur. Buna göre; bu durumdaki kişiler eğer mahkeme açmaksızın doğru doğum tarihlerinin Nüfus İşleri Genel Müdürlüğü veya nüfus müdürlükleri tarafından düzeltilmesini sağlarlarsa, bu düzeltme işlemi ne zaman yapılmış olursa olsun emeklilik

Bundan 3.5 ay önce ev işlerinde çalışan gündelikçilere sigorta zorunluluğu getirildi. “Ay içerisinde 10 günden az ve 10 gün ve daha fazla çalıştırılan gündelikçiler” için iki ayrı yöntem devreye girdi. Ancak aradan geçen zaman diliminde gündelikçilerin sigortalanması ile ilgili yöntemlerin tam anlamıyla anlaşılamadığı sonucu ortaya çıktı.

Ev sahiplerinin çok küçük bir bölümü yeni yöntemi kullanarak yanlarında çalışanları sigortalayabildi. Geri kalanı ise eski usulde yani sigorta yaptırmadan evlerinde gündelikçi çalıştırmaya devam ediyor. Yapılan tahminlere göre yeni sistemi kullananların oranı yüzde 10 bile değil.

Üstelik gündelikçilerin sigortalanması ile ilgili mevzuat uyarınca, 1 gün çalıştırılan gündelikçinin bile sigortalanması gerekiyor. Sigortasız gündelikçi çalıştırmanın cezası büyük.

Peki nasıl sigortalanacak?

Ay içerisinde 10 günden az çalıştırılan gündelikçinin sigortalanması ve bu kişiye ait primlerin ödenmesi çok zor değil. İlk olarak gündelikçi çalıştıran ve sigorta işlemlerini yapacak kişilerin e devlet şifresi almaları gerekiyor. Bu şifre ile www.turkiye.gov.tr adresinden sisteme giriş yapılarak sigorta işlemleri yapılabiliyor. TC Kimlik numarası ve şifre ile giriş