Cem Kılıç

Çalışmak istediği halde iş bulamayan ve iş aramaktan ümidini kesenler, “işsiz” sayılmıyor! Bu kişilerin sayısı 630 bini aşıyor. İstatistiklerde 3.3 milyon olan işsizlere ümitsizler eklenince gerçek işsiz sayısı 4 milyona çıkıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi tanımlamasıyla “iş bulma ümidi olmayanlar”, çalışmak istediği halde iş bulamayan ve sonunda iş aramaktan vazgeçenler için kullanılıyor. Ümidi kırılan ve iş aramaktan vazgeçen bu kişiler, işgücü analizlerinde “işgücüne dahil olmayanlar” içinde ele alınıyorlar. Yani işsiz sayılmıyorlar, işsizlik rakamlarına eklenmiyorlar.
İşgücüne dahil edilmediklerinden işsizlik rakamlarının yüksek çıkmasına bir katkıları yok ancak bağımlılık oranının yükseldiğini ve mevcut emek potansiyelinden tam olarak yararlanılmaması sebebiyle ekonomik açıdan önemli bir kaybın sözkonusu olduğunu gösteriyor. Özellikle ekonomik kriz veya durgunluk dönemlerinde bu kişilerin sayılarının arttığı görülüyor.

Uzun dönemli işsizler!

TÜİK’in açıkladığı Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçları, son 5 yılın en yüksek işsizlik düzeyinin gerçekleştiğini gösterdi. İşsizlikten daha fazla etkilenen, işsizlik kabusunun daha büyük problem yarattığı

İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saat. Dolayısıyla 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir. Fazla mesai yaptırılmasının nedenleri kanunda belirtilmiştir. Sürekli şekilde fazla mesai yaptırılması kanuna aykırıdır. Bir işçi yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir. İşçi kendisi rıza gösterse bile yılda 270 saatten daha çok fazla mesai yapamaz. Yıllık fazla mesai süresi hesaplanırken, yarım saatten kısa fazla mesailer yarım saat, yarım saatten uzun, bir saatten kısa fazla mesailerin bir saat olarak değerlendirilir.

Günlük dinlenme süreleri...

Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. Servisle işyerine gelmek için geçirilen zaman da çalışma süresine dahil değildir. Bu nedenle çalışanlar günlük çalışma süresini ara dinlenmeleri çıktıktan sonra ve işbaşı yaptıkları saat üzerinden hesaplamalı.
Haftalık 45 saat sınırı aşılabilir ve aşıldığında çalışana fazla mesai karşılığı ücret ödenmesi gerekir. Ancak günde en fazla 11 saat çalışılabilir. Her ne şart altında olursa olsun günde 11 saatten fazla çalışılamaz. İşçinin rızası olsa bile 11 saatten fazla çalışmaya izin verilmez.

Fazla mesai nasıl hesaplanır?

Haftalık 45 saatin üzerindeki

Soru: Bizler iş güvenliği uzmanı olarak çalışıyoruz. Mühendislik fakültelerini bitirdik, avantajlı diye bu işe girdik, ancak son dönemde işlerimizi yapamaz olduk. Torba Yasada iş güvenliği uzmanlarıyla ilgili maddeler varmış, bizim için yasa neler getiriyor, iş güvencemiz sağlanacak mı?

Cevap: Soma maden kazasından sonra geçen bir yıl içinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda birtakım düzenlemeler yapıldı. En son geçen hafta Meclis’te kabul edilen yasada iş güvenliğini ilgilendiren çok sayıda madde var.
Yeni yasada iş güvenliği uzmanlarının sorumluluklarıyla ilgili düzenlemeler dikkat çekici. Uzmanlar en çok işverenin bordrolusu olmaktan şikâyetçiler. Aksaklıkları nasıl rapor edeceklerini bilemiyorlar. İşverenini şikâyet eden uzmanlar işlerinden olmaktan korkuyor.
Yeni düzenlemeyle uzman ve hekimler için sorumluluk sınırları çiziliyor. Yasaya göre; işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili eksiklik ve aksaklıkları işverene yazılı olarak bildirecek, eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumlu olacak.
Yeni yasaya göre, işyerinde işi acil durdurmayı gerektiren bir eksiklik olması

Dünyada gelir eşitsizlik-leri artmaya devam ediyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre; nüfusun en zengin yüzde 10’luk kesimi toplam gelirden yüzde 30 ila 40’lık pay alırken, en yoksul yüzde 10’luk kesimin toplam gelirden aldığı pay sadece yüzde 2 ila 7 arasında kalıyor.
Son 20 yılda Kanada, ABD, Avustralya, Yeni Zelanda ve Avrupa’da gelir eşitsizliği arttı.
Hindistan ve Çin dahil Asya’da ve Afrika’nın bazı bölgelerinde artıyor. Latin Amerika’nın büyük bölümünde ve bazı Afrika ülkelerinde ise eşitsizlik azalmış. Ancak Güney Afrika’dan sonra dünyanın en eşitsiz bölgesi hâlâ Latin Amerika.

Güçlü kurum gerek
“İşgücü Piyasası, Kurumlar ve Eşitsizlik” başlıklı yeni ILO yayınına göre, gelir eşitsizlikleriyle mücadelede ülkelerin işgücü piyasası kurumlarını güçlendirmeleri şart.
Bunun yanında toplu pazarlık, asgari ücret, iş sözleşmesinin türü ve çalışma zamanının düzenlemesine ilişkin mevzuata ilişkin yasal düzenlemelerin daha geniş tanımlanması gerekiyor.

Mart ayında yönet-melikte yapılan değişiklikle kanser hastalarının malullük aylığı konusundaki mağduriyeti giderilmiş oldu. Yönetmelik öncesi, kanser hastaları teşhis tarihinden itibaren malul sayılıyorlardı. Fakat malulluk aylığı ile ilgili bilgisi olmayan kişiler teşhis tarihinden hemen sonra değil, ne zaman bu bilgiye ulaşırlarsa o zaman SGK’ya başvuru yapıyor ve dolayısıyla 18 ay boyunca değil, başvuru yaptıktan sonra kalan süre için malul sayılıyorlardı. Yönetmelikle kanser hastalarının malul sayıldığı tarih teşhis tarihi değil, sağlık kurulu raporunun alındığı tarih olarak değiştirildi. Böylece kanser hastalarının bilgisizlik nedeniyle malullük aylığından daha kısa süre yararlanması önlenmiş oldu.
Kanser hastalarının malullük konusunda ayrı değerlendirilmesi söz konusu. “İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri” dışındaki kanser hastaları maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak kaydıyla, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul ediliyor. Ayrıca bu kişiler 18 ay sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendiriliyor. Dolayısıyla sağlık kurulu raporu

Soru: Bağ-Kur’luyum. Küçük bir dükkânım var. SGK’dan yazı geldi. 4 bin 500 TL borç çıkarmışlar. Kendi sigorta primimi, yanımda çalışan sigortalımdan düşük ödediğim için bu borç çıkarılmış. Ne yapmalıyım?

CEVAP: Esnaf, sanatkâr, ticaretle uğraşanlara SGK’nın çıkardığı prim ve cezalar, çalıştırdıkları sigortalılara ödedikleri ücretlerden kaynaklanıyor. Bağ-Kur’lu esnafın, yanında çalıştırdığı sigortalı (4-a) için SGK’ya bildirdiği tutar, kendi priminden fazlaysa sorun çıkıyor. SGK esnafa, “İşçin için SGK’ya bildirdiğin prime esas kazanç, kendi Bağ-Kur priminden fazla olamaz” diyor ve aradaki prim farkını, primlerin gecikme cezası ve gecikme zammını Bağ-Kur’lu işverenden istiyor.
Sosyal Güvenlik Reformu, Bağ-Kur sisteminde önemli değişiklikler getirdi. En önemli değişiklik esnaf, sanatkâr, ticaretle uğraşanlar için basamak sisteminin kaldırılmasıydı. Ekim 2008 öncesinde, Bağ-Kur’lu vatandaş 24 basamaklı sistemde, bulunduğu basamak üzerinden primlerini ödüyordu. Uygulama, Ekim 2008’dan sonra kalktı ve yeni dönemde, Bağ-Kur’luların primleri ücret/kazanç beyanına göre ödenmeye başlandı. Bağ-Kur’lulara asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında değişen, kendi

Geçen hafta Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı istihdam ve teşvik paketi özellikle işsizliğin yeniden yükselme eğiliminde olduğu bu dönemde Türkiye ekonomisi açısından olumlu sonuçlar doğurabilir. Özellikle yeni yatırımlar açısından 1. ve 2. bölgede de sigorta primleri işveren hissesinin 2 yıl boyunca devlet tarafından karşılanacak olması da önemli. Ayrıca işbaşı eğitim programı kapsamında eğitim alan işsizlerin istihdam edilecekleri sektöre göre 3.5 veya 4 yıl süreyle yine işveren tarafından prim ödenmeden istihdam edilecek olması da işverenlerin yüzünü güldürecektir.

Toplum yararına
Bakanlar Kurulu kararıyla, işsizlik sigortası fonundaki paranın “işgücünün istihdam edilebilirliğini artırmak, çalışanların vasıflarını yükselterek işsizlik riskini azaltmak ve teknolojik gelişmeler nedeniyle işsiz kalması beklenenlerin başka alanlara yönlendirilmesini sağlamak, istihdamı artırıcı ve koruyucu tedbirler almak ve uygulamak, işe yerleştirme ve danışmanlık hizmetleri temin etmek, işgücü piyasası araştırma ve planlama çalışmaları yapmak amacıyla” kullanılabilecek yüzdesi 2015 yılı için yüzde 30’dan yüzde 42’ye yükseltildi.
Diğer yandan bu miktarın toplum yararına

Sosyal güvenlik destek primi (SGDP), emekli olanların yeniden çalışmaya başlamaları halinde SGK’ya ödemek zorunda oldukları prim anlamına geliyor.
Ekim 2008 sonrası ilk defa sigortalı olup yaşlılık aylığı almaya hak kazananlardan tarımsal faaliyette bulunanlar hariç emeklilik sonrası çalışmaya başlayanların emekli aylıkları kesiliyor. Bu kişiler SGDP ödeyerek hem çalışıp, hem emekli maaşlarını alma hakkına sahip değiller. Diğer yandan bu durumdaki kişiler eğer kendi nam ve hesaplarına çalışmaya başlarlarsa yüzde 15 oranında SGDP ödeyerek emekli aylıklarını almaya devam edebiliyor.
Ekim 2008 öncesi sigortalı olanlar, ne zaman ve hangi statüde emekli olurlarsa olsunlar, yeniden 4/a’lı olarak çalışmaya başlamaları halinde emekli aylıklarını kaybetmiyor. Bu kişiler yüzde 32 oranında SGDP ödeyerek emekli aylıklarını almaya devam edebilir.
Ekim 2008 öncesi emekli olanlar yeniden 4/b’li olarak çalışmaya başlarlarsa, yani kendiişlerini kurup esnaf ya da tüccar olurlarsa yüzde 15 oranında SGDP ödemek durumunda. Emekli olduktan sonra devlette herhangi bir pozisyonda çalışmaya başlayanların ise SGDP ödemeleri söz konusu değil. Bu kişilerin emekli aylıkları memur olduklarında