Cem Kılıç

Hazırlıkları devam eden torba kanunda çalışanlara yönelik hangi düzenlemelerin olduğu konusu medyada birçok kez yer aldı. Prim affından, devlette 4/C’lilere kadroya kadar pek çok düzenlemenin yakında çıkacak bu kanunda kendisine yer bulduğu konuşuldu. Ancak en son toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda sigortalılar için sadece iki düzenlemenin son hazırlanan torba kanun tasarısına girmesi kesinleşti.
Geçtiğimiz hafta toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda ekonomi kurmaylarına uzun uzadıya anlatılan ve üzerinde mutabakata varılan SGK’nın esnafın prim borcuna yönelik düzenlemesi ve Genel Sağlık Sigortası’ndan yararlanmak için gelir testi yaptırması gerektiği halde yaptırmayanların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi konusu, torba kanuna girdi. Bu ay sonuna kadar veya şubat ayı başında kanun tasarısı Meclis’te olacak.

Esnafa prim kolaylığı
Torba Kanun tasarısında kendine yer bulan en önemli düzenleme esnafın prim borcuna yönelik. Esnafın Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) prim borcu her geçen gün birikiyor. Şu an için Bağ - Kur (4/b) primlerini ödeyemedikleri için serbest meslek sahiplerinin SGK’ya 21.8 milyar TL civarı borcu var. 2.9 milyon esnafın 1.5 milyonu bu

SORU: 2014 yılında işyerlerine iş güvenliği konusunda parasal yardım verileceği doğru mu? Bu desteği nasıl alacağız? Osman Yurtkur
CEVAP: Doğru, ancak bu destek sadece tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta olan işyerlerine geldi. 24 Aralık 2013’te İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik yayımlandı. Bundan böyle 10 kişiden daha az istihdamı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör işyerleri, 6331 sayılı yasa çerçevesinde yerine getirmekle yükümlü oldukları önlemler konusunda devletten maddi destek alabilecek.
Yönetmeliğe göre, destekten yararlanma noktasında, SGK işyeri kayıtları esas alınacak, destekten yararlanacak işyerleri sigorta dosyasına göre belirlenecek. Destekten bu sınıflamada yer alan işyerlerinin işverenleri faydalanacak, çalışan sayısının tespitinde aşağıdaki koşullar aranacak:
- Aynı işverenin Türkiye genelinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan birden fazla sigortaya kayıtlı işyeri varsa, buralarda çalıştırılan toplam sigortalı (4/a) sayısı dikkate alınacak.
- Alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilir.
- Çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve

Sosyal Güvenlik Kurumu son yıllarda teknolojiyi sağlık giderlerini ve kayıtdışı istihdamı azaltmak amacıyla çok etkin kullanıyor. Teknolojinin SGK’nın hizmetlerinde kullanılmaya başlanması ile hem kötü niyetli uygulamalar engelleniyor, hem de vatandaşa daha kaliteli hizmet sunulabiliyor. Bu sayede 2012 yılında SGK bütçesine 10 milyar TL katkı sağlanmış. 2013 yılı sonu itibarıyla bu rakamın 13 milyar TL civarında olması bekleniyor. Bu da demek oluyor ki, SGK’nın teknolojiyi daha etkin kullanımı sadece iki yıl içerisinde 23 milyar TL’lik bir tasarruf sağladı. Bu rakam ülke ekonomisi açısından son derece önemli. İlerleyen yıllarda teknolojinin kullanımının çeşitlenmesi ve yeni uygulamalar ile birlikte 33 milyar TL’lik tasarruf hedefleniyor.

‘Akıllı devlet...’
SGK teknoloji kullanımında ‘akıllı devlet mutlu vatandaş’ sloganını kullanıyor. Uygulamaların hızlı ve etkin sunulması bakımından ‘akıllı devlet’, hizmet alan ve sorularına cevap bulan vatandaş için de ‘mutlu vatandaş’ ifadeleri seçilmiş. Buradan anlaşıldığı gibi, SGK’nın amacı vatandaşların aldığı hizmetin kalitesini yükseltmek, hızlı hizmet sunmak ve vatandaşı doğru bilgilendirebilmek.

İşlemler mercek altında
S

Asgari ücret (Net 846 TL) bu hafta belirlendi ve bu rakamın geçinmeye yetip yetmeyeceği, asgari ücretle ayın sonunun nasıl getirileceği tartışmaları yine başladı. Ayrıca asgari ücretin belirlenme biçimine yönelik itirazlar da yeniden gündeme geldi.
Asgari ücret, bir ülkenin çalışanlarına verdiği önemi ve belli ölçüde ülkenin refah seviyesini yansıtıyor. Bunun yanı sıra bu ücret sadece asgari ücretle çalışanlar açısından değil, diğer tüm çalışanlar için de anlam ifade ediyor.
Nitekim asgari ücret düzeyinin çok düşük olduğu bir ülkede asgari ücretin üzerinde aylık alanların da kendilerini güvende hissetmeleri mümkün değil. Çünkü işverenler milyonlarca genç işsiz arasından asgari ücretle çalışmayı kabul edecek yeni işçileri bulup, kıdemli çalışanlarını işten çıkarabilir. Tüm bu nedenlerle asgari ücretin düzeyi ülkedeki tüm çalışanları ilgilendirdiği gibi, ülkenin refah seviyesi ve çalışanlara verdiği değerin de bir göstergesi.

Pazarlıkta son durum
Asgari ücret pazarlığı sendikaların güçlü olduğu ülkelerde anlam buluyor. Etkili ve güçlü sendikacılık ise, çalışanların önemli bir bölümünün sendika çatısı altında toplanmasıyla mümkün. Sendikal hareketin yeterince güçlü

SORU: Annemin 2002 - 2006 yılları arasında çalışmadan geçirdiği süreler var. 1600 gün daha prim ödemesi gerekiyor. Çalışmadığı dönemlerin parasını ödeyerek gün kazanabilir miyiz?
Fatma Sarı

CEVAP: Sigortalılarımızın en çok dile getirdikleri konu, daha doğrusu talep ettikleri husus, geçmişte çalışılmayan, sigorta primi ödenmemiş dönemlerin de borçlanabilinmesi. Ancak sosyal güvenlik sistemimizde böyle bir düzenleme bulunmamakta. Bu nedenle anneniz için çalışılmayan dönemlerin ödemesini yaparak prim günü kazanmanız mümkün değil.

Doğum borçlanmasında doğum öncesi sigortalı olma şartı var
SORU: Daha önce Milliyet’te yazmıştınız, TV programında da söylediniz, sigorta öncesi doğumlar için de borçlanma çıkacak mı?
Ayşenur Çatlı

2013, çalışma hayatı açısından çok hareketli geçti. 2013 olumlu gelişmelerin yanında bazı olumsuz durumların da yaşandığı hareketli bir yıl oldu. Kıdem tazminatında herhangi bir değişiklik yapılmadı. THY grevinin sonlanması mutlulukla karşılandı... Taşeron yasası ve 4/c’lerde umut vaat eden gelişmeler oldu. Ancak özel hastanelerin aldığı ilave ücretin zamlanması gibi bazı olumsuz gelişmelerin yaşandığı bir yılı geride bırakıyoruz. 2014’ün daha olumlu olması dileğiyle, 2013’ü olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirelim:

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hayata geçti
2013’ün en önemli gelişmesi İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun hayata geçmesi oldu. Kanunla işyerlerinin daha güvenli hale gelmesi hedefleniyor. Kanun kapsamında uzman, doktor ve hemşireler tüm işyerlerinde hizmet verecek. Eksiklikleri bulunmakla birlikte işyerlerinin daha güvenli hale gelmesi, iş sağlığı ve güvenliği bilincinin oluşturulması açısından çok önemli bir adım.

ILO’nun kara listesinden 2013 yılında da kurtulamadık
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından düzenlenen Çalışma Konferansı’nda Türkiye, “eksiklikleri olan ülkeler” listesine alındı. THY grevi sürecinde yaşananlar, memurlara toplu

Çalışmak istediği halde iş bulamayan ve sonunda iş aramaktan vazgeçenler ‘ümidi kırılmış işgücü’ olarak adlandırılıyor. Bu kişiler, işgücü analizlerinde “işgücüne dâhil olmayanlar” içinde ele alınır. Yani ne işsiz sayılırlar ne de çalışan.
İlk kez iş arayanlar ya da daha önce sahip oldukları işleri kaybedenler, tam zamanlı, güvenceli, iyi düzeyde ücreti olan bir iş bulamadıklarında, yaşamış oldukları işsizlik baskısıyla daha az seçici olmaya başlıyorlar. İşsiz kaldıkları belirli bir süre sonra düşük ücretli, part-time, geçici veya kayıt dışı işleri bile kabul edebiliyorlar. Ancak iş bulamadıklarında da iş aramaktan vazgeçip kendi köşelerine çekiliyorlar.

Almış oldukları eğitim ve vasıf düzeylerinin iş bulmaya yetmeyeceğini düşünüyorlar. Bu durumda olanların büyük bir bölümü iş aramaktan vazgeçiyor. Bir kısmı da, örneğin gençler, eğitimlerine devam etme kararı alabiliyorlar. Böylece kendilerine “işsiz” ya da “ümidini kaybetmiş işgücü” denmemiş oluyor. Yani, tekrar “öğrenciyim” diyebiliyorlar.
TÜİK’in 2013 Eylül rakamlarına göre ümidi kırılmış işgücünü de içeren işgücüne dâhil olmayanların sayısı 27 milyon 151 bin kişiye ulaştı. Bir önceki yılın aynı dönemiyle

SORU: Geçen ay işsizlik parası bağlandı. Yaklaşık 9 ay daha işsizlik parası alacağım. Bu arada emeklilik için de prim yatırmak istiyorum. İsteğe bağlı olarak sigortaya prim ödersem emeklilik için de prim birikir diyorlar. Ne yapmam gerek?
* Can Doğukan

CEVAP: İşsizlik parası alırken isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemeniz mümkün. Ancak gelir getirici bir işte çalışmanız durumunda işsizlik ödeneği kesilir. İsteğe bağlı prim ödeme, gelir getirici bir iş olarak kabul edilmediği için işsizlik paranız kesilmeden prim toplayabilirsiniz.
Ayrıca, grevde olanlar, ücretsiz izin ve işçinin mevsim ya da kampanya sonu bıraktığı işine yeni mevsim ya da kampanya da devam edecek olması nedeniyle iş sözleşmesi askıda kalanlarda isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

Part-time çalışanın sigortası

SORU: Bir kafeteryada ayda 15 gün çalışıyorum. Geriye kalan günlerimde sağlık sigortasına parayı ben mi ödeyeceğim. Ne yapmamı tavsiye edersiniz?