Cem Kılıç

SORU: Karı - koca aynı kurumda yıllarca çalıştık. Neyse ki emekliliğimizi aldık. Aynı kurumda çalışmış ve oradan emekli olmuş eşler olarak, birimizin vefatı durumunda maaşı diğerine kalır mı?
CEVAP: Aynı kurumdan emekli olmak sizin durumunuzda herhangi bir fayda sağlamıyor. Emekli eşlerden birinin vefatı halinde, hayatta kalan eşe, bağlı olunan sosyal güvenlik kurumu dikkate alınmadan ölüm (dul) aylığı bağlanır. Eş emekli olduğundan aylık bağlama oranı yüzde 50’dir. Eş emekli olmasaydı yüzde 75 aylık bağlanacaktı. Emekli eşlerden birinin vefatı halinde hayatta kalan eş, kendi aylığı yanında eşinden dolayı da dul aylığı alır.

SGK’ya bildirilen kazanç emekli aylığını etkiler
SORU: 50 yaşımda emekli olacağım. Emekli olacağım tarihte tamamlamam gereken prim günü 5300. Ancak şu anda benim daha fazla primim var. Ayrıca yaşı doldurmama da daha 7 yıl var. Primlerim artmaya devam edecek, ne var ki fazla prim bana yarar sağlar mı? Emekli aylığım artar mı?
CEVAP: Emekli aylığını belirleyen, prim sayısından ziyade SGK’ya bildirilen prime esas kazanç tutarıdır. Prim sayısının emekli aylığını artırması için, yüksek kazanç üstünden prim ödenmesi gerekiyor. Aksi takdirde yani düşük

Meclis tatile girdi, 1 Ekim’de tekrar açılacak. Geçtiğimiz yasama döneminde Çalışma Bakanlığı’nın pek çok kanun tasarısı, Meclis Genel Kurulu’na geldi ve kanunlaştı. Çalışma yaşamına ilişkin önemli kararlar uygulamaya sokuldu. Ancak hep üzerinde durulup da bir türlü Meclis’e gönderilemeyen bir düzenleme var ki, o da yaklaşık 1 milyon çalışanı ilgilendiriyor. Alt işveren, yani taşeron çalışanlarından bahsediyorum.
Türkiye’de özel ve kamu sektöründe sayıları 1 milyonu bulan taşeron işçilerinin, yıllık ücretli izin, kıdem tazminatı, sendikal haklar, ücretlerinin tam ve zamanında ödenmesi gibi konularda önemli sorunlar yaşadıkları biliniyor. Bu nedenle Çalışma Bakanlığı konuyu düzenleme gayretinde.

Tasarı neler getiriyor?
Geçtiğimiz bir yıl içerisinde çok sayıda çalışma yapıldı. Bunların bir kısmı zaman zaman gündeme geldi. Ancak bir netice elde edilemedi. Ne var ki, Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Meclis açılır açılmaz ilk olarak bu konuda hazırlayacakları yasa tasarısını Meclis’e sevk edecek. Bu amaçla çalışmalar, içinde bulunduğumuz ramazan ayında da devam ediyor. Başbakan’a yakın zamanda bu konuda bilgi verilecek, değerlendirmeleri alınacak.
Tasarıda temel olarak şu

Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden yüzbinlerce kişi, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) bu yıl başlattığı prim hamlesiyle bir anda kendisini borç içinde buldu. Sayıları 600 bini bulan emekli vatandaşımız, aylığına haciz geldiğini gördüğü anda neye uğradığına şaşırdı.

Konunun özeti şuydu: Sosyal güvenlik sistemimize göre, emekli olan bir kişi çalışmaya devam ederse prim ödemek durumunda. Buna dayanarak, primini ödemediği tespit edilen yüzbinlerce emekli için yüklü miktarlarda borç çıkarıldı ve aylıklarına haciz konuldu. Tahsilatta kurum genellikle maaştan 4’te 1 oranında kesinti yoluna gidiyor. 10 bin liranın üzerindeki rakamlarda tebligatla emeklilere ‘borcunu öde’ çağrısı yapılıyor.
Bu noktada, emekli olduktan sonra bir işyerinde ücretli (sigortalı) olarak çalışmaya başlayanlar açısından herhangi bir sorun yok. Nitekim işyerleri, çalıştırdıkları emeklilerin bordrolarını yaparken bu prim kesintisini otomatik olarak zaten yapıyor. Yani bu emeklilerin ayrıca yapmaları gereken bir işlem yok.

2003’e kadar dönüldü
Ancak asıl sorun kendi işini kuran, ticaret yapan, dükkân sahibi veya herhangi bir şirket ortağı olan emekliler cephesinde yaşanıyor.