Cem Kılıç

Dünya Bankası tarafından açıklanan ‘Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk’ raporuna göre, iş hayatında kadınlara verilen ortalama küresel puan 74.71’dir. Bu, tipik bir ekonomide erkeklere sağlanan hakların sadece dörtte üçünün kadınlara verildiğini gösteriyor

Birçok kadın 20’li yaşlarının ortalarında kariyerlerine yeni başlıyor. Bu dönemde aldıkları kararlar ekonomik güçlerini, kariyer gelişimlerini ve iş-yaşam dengesini etkiliyor. Söz konusu zorlu dönem, çalışma mevzuatının bir kadının çalışma kararını desteklemediği ekonomilerde daha da zorlaşıyor. Örneğin, bir kadın kariyeri boyunca ücret eşitsizliğiyle karşı karşıya kalıyor ve kariyerinin sonunda da bir erkekten daha düşük emekli maaşı alıyorsa, çalışma mevzuatının koruma alanının yeniden sorgulanması gerekiyor demektir.

İş hayatında fırsat eşitliği sınırlı

Dünya Bankası tarafından her yıl yayımlanan “Kadınlar, İş Dünyası ve Hukuk” Raporu, 2019 yılında “On Yıllık Reform” başlığı altında, son on yılda 187 ekonomide cinsiyet ayrımcılığını ortaya

Evlendiği için SGK’dan aldığı ölüm aylığı kesilen kız çocuklarına ölüm aylığının 2 yıllık tutarı kadar evlenme ödeneği, yani bilinen adıyla çeyiz parası ödenir. Bununla ilgili ayrıntılara bir bakalım...

SGK’dan ölüm aylığı alan kız çocukları, evlenirlerse aylıkları kesilir. Ancak evlendiği için aylığı kesilen kız çocuklarına ölüm aylığının iki yıllık tutarı kadar evlenme ödeneği, yani halk arasında bilinen adıyla çeyiz parası ödenir. Çeyiz parasına ilişkin pek çok detay maalesef bilinmiyor. Bugünkü yazımda çeyiz parasına ilişkin merak edilenleri örneklerle açıklamaya çalışacağım.

Pozitif ayrımcılık olarak aylık kesilmiyor

Annesi veya babasından dolayı ölüm aylığı alan kız çocuklarının aylıkları, erkek çocuklardaki gibi belirli bir yaşı geçince kesilmez. Sosyal güvenlik sisteminde bu anlamda kadınlara pozitif ayrımcılık tanınmaktadır. Kız çocuklarının anne veya babasından aldığı ölüm aylıkları belirli bir yaşa gelince değil, evlenmeleri halinde kesilir. Kız

İşin görülmesini şekillendirme hakkı kural olarak işverendedir. İşveren yönetim hakkına dayalı olarak işçilerin hangi günlerde hangi saatler arasında çalışacağına karar verme hakkına sahiptir. İşçi de bu sürelere uymakla yükümlüdür. Bununla birlikte işveren yönetim hakkını kullanırken mevzuatın öngördüğü sınırlamalara uygun hareket etmek zorundadır. Hatta işçinin onayını alsa bile bu sınırlamalara aykırı hareket edemeyecektir. Dinlenme hakkı mevzuatımızda ayrıntılandırılmış, ara dinlenmesi, hafta tatili, yıllık izin hakkı gibi somut görünümler kazanmıştır. Hafta tatili işçilere yedi günlük zaman dilimi içinde en az yirmi dört saat dinlenme imkânı tanıyan tatil türüdür.

Her çalışan hafta tatiline hak kazanamaz

İşçiler tatil gününden önceki iş günlerinde çalışmış olmaları koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde en az yirmi dört saat dinlendirilmek zorundadır. Bu noktada önemli olan işçinin daha önceki günlerde çalışmış olması veya

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı tarafından açıklanan ‘Büyümeye Gitmek’ raporu, daha güçlü ve daha kapsayıcı bir büyümeye ulaşmak için, çalışma hayatında ücret politikası ve verimlilik konusunda öneri sunuyor.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) tarafından yayınlanan “Büyümeye Gitmek 2019” raporuna göre, yavaş büyüme, yüksek belirsizlik ve yükselen eşitsizlik, politika yapıcıları daha güçlü, sürdürülebilir ve daha kapsayıcı bir büyümeye ulaşmak için acil olarak harekete geçirmeli. Rapor, büyümedeki zayıflama ile küreselleşme, dijitalleşme, nüfus yaşlanması ve çevresel bozulma arasındaki ilişkiye de dikkat çekiyor. Peki hükümetler, söz konusu mega eğilimleri daha iyi yönetmek için ne yapabilir? OECD raporu işte bu soruya da cevap arıyor.

Ücret artışı verimlilik artışına ayak uyduramadı

Rapora göre, işgücü verimliliğinde bir yavaşlama söz konusu. Bu durum, her ne kadar küresel ekonomik kriz

Emekli aylığını yükseltmenin ilk yolu SGK’ya yüksek prim yatırmak. Ayrıca Ocak 2000 öncesi doğum ve askerlik borçlanmasını tavan oranlardan yapmak da aylığı yükseltir.

Emekli aylıklarının hesaplanması yönteminde memur, kendi hesabına çalışanlar ve işçi ayrımı söz konusu. Bunun yanı sıra, çeşitli dönemlerde yapılan sosyal güvenlik reformlarıyla sadece emekli olma yaşı değil emekli aylığı hesaplama yöntemleri de değiştiği için birkaç farklı hesap dönemi var. Bu dönemler 2000 yılı öncesi dönem, Ocak 2000 ile Ekim 2008 arası dönem ve Ekim 2008 sonrası dönem olarak üçe ayrılmakta.

Maaşın % 50’si aylık bağlanıyor

Memurlar emekli aylıkları en rahat hesaplanan grup. Memurun emekli aylığını memurun derecesi, kademesi, hizmet süresi ve ek göstergesi belirliyor. Memurların emekli aylığını en çok etkileyen husus ise ek gösterge.

Bu da memurun görevine ve unvanına göre belirleniyor. Ekim 2008’den önce göreve başlayan memurların emekli aylığı hesaplamasında gösterge ve katsayı sistemi esas alınıyor.

Bu

Sosyal medya kullanımı son sürat artmaya devam ediyor. Başta Twitter, Facebook ve Instagram olmak üzere sosyal medyanın kullanım şekline bağlı olarak, çalışana da işverene de artı değerler katabiliyor. Tam tersi yönde işveren nezdinde ciddi krizler çıkarma ve çalışana işini kaybettirme riski de taşıyor.

Sosyal medya kullanımda çalışanın şirket aleyhine doğurabileceği başlıca risk, şirketin gizli bilgilerini ortaya çıkarması ve güvenlik ihlali. Diğer riskler ise çalışanın diğer çalışanlara sosyal medya aracılığı ile psikolojik veya cinsel taciz oluşturacak eylemlerde bulunması ya da ayrımcılık niteliği taşıyan davranışlar sergilemesi, çalışanın ifadelerinin şirket itibarına zarar verici nitelikte olması, şirket ile ilgili kötüleyici beyanlarda bulunması olarak sayılabilir. Bu risklerin çoğu hakkında yargı net bir şekilde çalışanın sadakat borcunu ihlal ettiğini, iş sözleşmesinin haklı nedenle derhal feshedilebileceğini ve işverenin başkaca bir zararı doğmuşsa bu zararı işçiden tazmin edebileceğini ifade ediyor.

İfade özgürlüğü...

Fakat risklerden biri var

Hastalık durumunda bazen işçiler işe gitmekte zorlanabiliyor veya gidemiyorlar. Söz konusu durumda, hastalanan işçinin devamsızlığının nedenini hastaneden aldığı sağlık raporu ile kanıtlaması gerekiyor. Eğer işçi hastalandığını ortaya koyan raporu işverenine veremezse, yaptığı devamsızlık mazeretsiz olarak kabul ediliyor. Ancak sık sık rapor alma da suiistimale yol açabiliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hastalık sigortası kapsamında sigortalılara raporlu olduğu günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödeniyor. Hastalanan ve bunu istirahat raporu ile belgeleyen sigortalılara istirahatlı oldukları günler için ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, işçiler arasında daha çok “rapor parası” olarak biliniyor. Rapor parası, sigortalının hastalık nedeniyle çalışamadığı günlerde gelir kaybına uğramasını önlemek amacıyla veriliyor.

İşbaşı tarihi önemli

Rapor parası, SGK tarafından yetkilendirilmiş hekim veya sağlık kurulları tarafından verilen sağlık raporuna bağlı olarak ödeniyor. Aksi taktirde, yetkilendirilmemiş hekim ve

Hastalanan, ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenlerin aklında nasıl emekli olacakları sorusu var. Sosyal güvenlik mevzuatımız kimlerin sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabileceğini düzenliyor.

Buna göre çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olan kişiler malulen emekli olabilir. Ancak malulen emeklilik için başka şartlar da var.

Rapor almanız şart

Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin ilk olarak bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir.

Kişiler doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine SGK’ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmeli. Sevkin SGK üzerinden yapılma nedeni, yalnızca sağlık kurulu raporunun malullük aylığı için yeterli olmaması.

Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1.800 gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile 1.800 güne