Cem Kılıç

Günümüzde işçi ve işveren birbirini birtakım yükümlülüklere tabi kılmak veya var olan yükümlülüklerinin ihlal edilmesini engellemek amacıyla cezai şartla bağlama yoluna gidebiliyor.

Cezai şart, Borçlar Kanunu’na göre bir kişinin borcunu hiç veya gereği gibi ifa etmemiş olması halinde alacaklıya karşı teminat niteliğinde bir edimi yerine getireceği taahhüdünde bulunması.

İş sözleşmelerindeki cezai şartlar, genellikle belirlenen yükümlülüğü ihlal eden tarafın karşı tarafa belirli bir miktar parayı ödeme yükümlülüğü olarak karşımıza çıkıyor.

Cezai şarta bağlanan yükümlülükler çeşitlilik arz edebiliyor. Fakat en sık cezai şarta bağlanan yükümlülük fesih hakkının sınırlanması.

Sır saklamak...

İşçi ve işveren, iş sözleşmesini bildirimli olarak feshetme haklarından belirli süre için vazgeçiyor. O süreye uymayan, sözleşmeyi belirlenen asgari süreden önce fesheden taraf karşı tarafa sözleşmede belirlenen cezai şart miktarını

2021 senesi ‘Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılması Yılı’ ilan edildi. Küresel olarak 5 - 17 yaş aralığında 152 milyon çocuk işçi bulunduğu tahmin ediliyor.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA), 2021 yılını “Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılması Yılı” ilan eden bir kararı oybirliği ile kabul etti ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) bu çerçevede yürütülecek çalışmalara önderlik etmesini istedi.

Birleşmiş Milletler kararında, üye devletler zorla çalıştırmayı ortadan kaldırmak için derhal ve etkili önlemler almaları, modern köleliği ve insan ticaretini sonlandırma ve çocuk askerlerin alımı ve kullanımı dahil olmak üzere en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin yasaklanması ve ortadan kaldırılması konusunda bir an önce harekete geçmeye çağırılıyor.

Bununla birlikte, Birleşmiş Milletler 2025 yılı itibarıyla çocuk işçiliğinin her biçimde sonlandırılmasını hedefliyor. 

Çocuk işçiliği nedir?

Çocukların

31 Aralık 2019 tarihine kadar Bağ-Kur’lular ve GSS primini kendisi ödeyenler, SGK’ya 60 günden fazla prim borçları olsa dahi sağlık hizmeti alabilecek. Dolayısıyla GSS prim borcu bulunan kişiler yıl sonuna kadar hastane kapısından dönmeyecek.

1 Ocak 2012’de yürürlüğe giren genel sağlık sigortası ile Türkiye’de ikamet eden herkes için sağlık güvencesi hayata geçirildi.

Bu kapsamda genel sağlık sigortasından faydalanma çerçevesinde en genel anlamda iki grup ortaya çıktı.

Sigortalı çalışanlar, SGK’dan aylık veya gelir alanlar ve bu kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile hiçbir sosyal güvencesi olmayanlar.

Sigortalı çalışanlar, emekliler, dul ve yetim aylığı alan kişiler ile bu kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler açısından prim ödeme konusu sorun oluşturmuyor, ancak Bağ-Kur’lular ve GSS primini kendisi ödeyen kişiler zaman zaman sorun yaşayabiliyorlar.

Mesleki eğitim alanında ülkemizdeki en büyük burs programının arkasında MESS var. Başkan Akkol hedefin 15.000 gence ulaşmak olduğunu söylüyor. Akkol, “Robotu kullanacak değil, robot geliştirecek gençler yetiştirmek istiyoruz” diyor.

Mesleki eğitim bir ülkede insan kaynağının işgücü piyasasına hazırlanmasında en etkili eğitim yöntemi. İşsizliğin azaltılmasında çok büyük önemi var.

İşverenlere istedikleri vasıfta eleman temin edilmesi, ara insan gücünün yaratılması, gençlerin iş sahibi olması, işte bunların hepsi mesleki eğitimle alakalı konular.

Gelişmiş ülkelerde mesleki eğitime büyük önem verilir. İş yaşamına girecek gençlerin önemli bir bölümü daha eğitimlerinin ilk aşamalarında meslek seçimleri yapar ve uygun oldukları mesleklere yönlendirilir.

Örneğin Almanya’da orta öğretimden sonra mesleki eğitimleri seçenlerin oranı o dönemdeki gençlerin yüzde 70’i kadar. Geriye kalan genç nüfus akademik eğitime, üniversiteye yönlenmekte. Biz de ise söylem

Mevsimlik işlerde yapılan sözleşmeler, iş bitince kendiliğinden sona erer. Ancak, ‘derhal fesih’ koşulları varsa sözleşme daha önce de sona erdirilebilir. Derhal fesih durumu oluşmadan fesih yapılırsa, işveren sözleşme süresinin tamamındaki ücreti işçiye ödemek zorunda kalır.

Mevsimlik işlerin yoğunluk kazandığı şu günlerde belirli süreli sözleşmeler yine gündemde. Belirli süreli sözleşmeler, sürenin sonunda kendiliğinden sona erdiğinden, kural olarak iş sözleşmesinin fesihle sona ermesine bağlanan birçok hakkın kullanılmasını engeller. Sözleşme kendiliğinden sona erdiğinden çalışan kıdem tazminatına hak kazanamaz ya da çalışan sona ermenin geçerli olmadığını iddia ederek işe iade talep edemez. Bu nedenle, belirli süreli sözleşmelerin yapılması birtakım şartların varlığına bağlanmıştır.

Süreli sözleşmeler nasıl yapılabilir?

İş Kanunu’na göre, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak belirli süreli sözleşme

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), küresel ısınmaya bağlı olarak 35°C’nin üzerindeki sıcaklık ve yüksek nemde ‘ısı stresi’ oluştuğunu açıkladı. Bu stres, sağlık riski yaratıyor ve çalışanın verimliliğini düşürüyor

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayınlanan ‘Daha Sıcak Gezegende Çalışmak: Isı Stresinin İşgücü Verimliliği ve İnsana Yakışır İşe Etkisi’ başlıklı yeni raporuna göre, küresel ısınmanın işle ilgili ısı stresinde artışa yol açması yüzünden verimlilik zarar görecek, dahası iş kayıpları yaşanacak ve dolayısıyla ekonomik zarar ortaya çıkacak. Rapora göre söz konusu olumsuz durumdan en çok etkilenecek olan ülkeler, en yoksul olanlar.

Raporda, iklim, fizyoloji ve istihdam verilerine dayanılarak, ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde mevcut ve gelecekteki verimlilik kayıpları tahmin ediliyor.

Verimlilik düşüyor

ILO tarafından hazırlanan raporda, küresel ısınmadan kaynaklanan ısı stresindeki artışın, 2030 yılında dünyada 80 milyon tam zamanlı

Doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadınlara her doğumda 720 gün borçlanma hakkı veriliyor. Üç doğumu borçlanma hakkına sahip olan bir kadın sigortalı 2 bin 160 gün borçlanma yapabiliyor

Kadın çalışanlar doğum nedeniyle iş hayatından uzak kalırlar. Bu nedenle de emekli olmak için gerekli gün sayısı şartını doldurmakta zorlanırlar. İşte bu yüzden doğum borçlanması düzenlemesiyle doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadın çalışanlara doğum borçlanması hakkı tanınır. Ancak her durumda doğum borçlanması yapmak gerekli olmayabilir.

SGK 2014 yılına kadar bütün sigortalılara doğum borçlanması hakkı tanımıyordu.

Yasa 2014’te değişti

2014 yılında 6552 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrasında bütün sigortalılara doğum borçlanması hakkı tanındı. Bu tarihten sonra sigortalılık statüsü fark etmeksizin bütün kadın sigortalılar doğum borçlanması yapma hakkına kavuştu.

4/a’lı, 4/b’li ve 4/c’li, yani SSK’lı, Bağ-Kur’lu ve Emekli Sandığı mensubu bütün kadın sigortalılar doğum borçlanması hakkına sahipler.

Staj sonrası çalışmada avantajları var mı?

Staj yapan kadın sigortalıların doğum borçlanmasıyla emeklilik yaşını öne çekme ihtimali bulunmaktadır.

Son dönemde çalışma hayatında arabuluculuk tutanaklarının içerikleri giderek daha fazla dava konusu oluyor. Feragat ve ibra hükümleri bu davalarda öne çıkıyor. Sizin için inceledik...

Zorunlu arabuluculuğun çalışma hayatımıza girmesiyle, yargının dava yükünün hafiflediği, işçilerin birçok alacağına hızlı bir şekilde ulaştığı su götürmez bir gerçek.

İşçinin alacağı için arabulucuya başvurması ve işverenin de sürece katılmasıyla süreç işlemeye başlıyor. Taraflar anlaşırsa bir anlaşma tutanağı ile uyuşmazlık sona erdiriliyor.

Anlaşamamaları halindeyse düzenlenen anlaşmazlık tutanağı, açılacak davanın anahtarı oluyor. Anlaşma halinde sorunun tamamen ortadan kalktığını, işçi ile işverenin bir daha karşı karşıya gelmeyeceğini söylemek pek mümkün değil.

Feragat ve ibra

Son dönemde giderek arabuluculuk tutanaklarının içerikleri dava konusu olmaya başladı. Özellikle işçinin ileride açabileceği davalardan feragat ettiğine veya işvereni bütün alacakları için ibra ettiğine dair hükümlerin düzenlenen anlaşma tutanaklarında yer almaya başlaması ile birlikte bu anlaşma tutanakları dava konusu haline geldi.

Feragat bir kişinin beyanı ile hakkından vazgeçmesidir. İbra ise tarafların karşılıklı