Cem Kılıç

Yaz ayları tarımda ve turizmde dönemsel işlerin yoğunluk kazandığı, birçok kişinin mevsimlik işlere girdiği dönemler. Bunun yanı sıra inşaat sektöründe üretimin arttığı, insan gücüne ihtiyacın en üst noktaya çıktığı zamanlar. Bu işlerin niteliğine bakınca birçoğunun belirli bir dönemde yapılıp bittiği veya belirli bir dönemde yoğunluk kazandığı fark ediliyor. Bu tür işlerde yapılan sözleşmeler genellikle belirli süreli olarak yapılıyor.

Kıdeme hak kazandırmaz

Belirli süreli sözleşmeler, kural olarak sürenin sonunda kendiliğinden sona eren sözleşmeler olduğundan, çalışanın İş Kanunu'nun getirdiği birçok korumadan yararlanmasına engel olurlar. Örneğin, kural olarak, sürenin sonunda sözleşme kendiliğinden sona erer ve çalışan kıdem tazminatına hak kazanamaz. Bu yüzden yapılmaları birtakım şartlara bağlanmıştır.

Objektif koşullar varsa yapılabilir

İş Kanunu'na göre, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak belirli süreli sözleşme yapılabiliyor. Yapılan işin niteliği belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilmesi için önem taşıyor. Sözleşme konusu işin bahsedilen objektif koşulları taşımaması halinde

Bedelli askerliğe ilişkin kanun teklifi geçen hafta Meclis gündemine geldi. Uzun zamandır bedelli askerlik bekleyen kişiler teklifin gündeme gelmesiyle hareketli günler yaşamaya başladılar. Bedelli askerlik düzenlemesinde 28 günlük temel askerlik eğitimi de yer alınca özellikle işçi ve memurların kafasında işten nasıl ayrılıp birliklerine teslim olacakları sorusu belirdi. Geçen haftaki görüşmeler sonrası 28 günlük temel askerlik eğitiminin kalkması gündemde.

Önümüzdeki hafta bu konu netleşecektir. Ancak şu anki teklifte 28 günlük temel askerlik eğitimi ve çalışanlar için önerilen yol belli. İşçi ve memur 28 gün boyunca ücretsiz veya aylıksız izinli sayılacak ve 28 gün sonra işine veya görevine kaldığı yerden devam edecek.

Memurlar izinli

Bedelli askerlik başvurusu yapacak işçiler 28 günlük temel askerlik eğitimini boyunca ücretsiz izinli sayılacaklar. Bedelli askerlik yapacak işçiler 28 gün için ücretsiz izinli sayılacaklar ve döndüklerinde işlerine kaldıkları yerden devam edecekler. Bedelli askerlik başvurusu yapan işçiler, kendilerine tebliğ edilen ve bedelli askerlik temel eğitimini yapacakları birliklerine teslim olmaları gereken tarihi içeren belgeyi işverene vererek ücretsiz

1955 ile 1975 yılları arasında doğan ve düşük gelirli ailelere sahip olan pek çok kişi için söz konusu olan gelir hareketliliği, 1975 yılı sonrasında doğanlar için son derece sınırlı bir görünüm sergilemeye başladı. Dahası, 1990’lardan bu yana gelir dağılımı adaletsizliği arttıkça, sosyal hareketliliğin neredeyse durma noktasına geldiği görülüyor. Bu durum, toplumun en varlıklı kesimlerinin büyük ölçüde servetlerini korumalarına karşılık, en düşük gelir grubundaki kişilerin sosyal hareketliliğinde azalma olduğunu gösteriyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı’nın (OECD) sosyal hareketlilik ile ilgili yeni raporuna (A Broken Social Elevator? How to Promote Social Mobility) göre; bu durumun önemli sosyal, ekonomik ve politik sonuçları söz konusu.

Sosyal hareketlilik

Bugün pek çok insan nesiller arası sosyal hareketliliğin azaldığını ve giderek artan düzeyde anne babaların servetleri ve sahip oldukları avantajların kendi yaşam standartları açısından belirleyici olduğunu düşünüyor. Bu düşüncenin arkasında, insanların kişisel finansal durumlarını geliştirme noktasında kötümser bir algıya sahip olmaları var. Özellikle insanların sosyal hareketlilik beklentileri açısından daha

Çalışma ilişkileri günümüzde giderek daha karmaşık bir hal almakta. Çalışacak kişinin bir işverenle anlaşarak, işverenin işyerinde çalışmaya başlaması halen ağırlığını korusa da sürece işçinin anlaştığı işverenden farklı aktörler dahil olmakta ve işçinin kimin için çalıştığı belirsizleşmektedir. İş hukuku bu noktada sürece dahil olan diğer aktörleri belirlemeye ve işçiye karşı onların sorumluluklarını düzenlemeye çalışmaktadır.

Kurulan bu ağ içinde asıl işveren, ödünç alan işveren, iş sözleşmesini veya işyerini devralan işveren gibi sözleşme yapılan işveren dışında diğer birtakım işverenleri de barındırmaktadır. Alt işverenlik ilişkisi başka bir işverenin sürece dahil olduğu en yaygın model olarak karşımıza çıkmaktadır.

Alt işverenlik ilişkisi kurma ihtiyacı üretimin çeşitlenmesi ile doğmuştur. Üretim çıktıları daha karmaşık bir yapıya ulaştıkça nihai ürünü tek bir kişinin yapması zorlaşmış, uzmanlığına göre başka işverenlerin de devreye girme zorunluluğu doğmuştur. Buna nihai üretimin yapılması için zorunlu olmasa da üretimi destekleyen yan faaliyetler eklenince alt işverenlik uygulamaları giderek yaygınlaşmıştır. Bir örnekle açıklamak gerekirse inşaat işi yapan bir işveren bundan

Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi ortaklarının 5510 sayılı Kanun uyarınca sigortalı olması gerekmektedir. Anonim şirketin bütün ortakları değil, yalnızca yönetim kurulu üyesi ortakları 4/b’li olmak durumundadır. Diğer yandan, limitet şirketlerin bütün ortaklarının 4/b’li (Bağ-Kur'lu) olması zorunludur. Dolayısıyla şirketin niteliği, şirket ortaklarının sigortalı olması zorunluluğunu farklılaştırmaktadır.

Çalıştığı şirkete ortak olanların sigortalılığı nasıl devam eder?

4/a’lı (SSK’lı) sigortalı olarak çalıştığı şirkete ortak olanların sigortalılık statüleri için 1 Ekim 2008 tarihi çok önemlidir. SSK’lı olarak çalıştığı limitet şirkete ortak olan bir kişi ortak olduğu tarih 1 Ekim 2008 öncesi ise SSK’lı olarak sigortalı olmaya devam edebilir. Aynı şekilde, SSK’lı sigortalı olduğu bir anonim şirketin yönetim kurulu üyesi ortağı konumuna gelen bir kişi de SSK’lı olarak sigortalanmaya devam edebilir. Ancak bu kişilerin prim ödemelerinde bir gün bile boşluk olması halinde pasif olan Bağ Kur sigortalılıkları devreye girer ve bu kişiler bir daha ortağı oldukları şirkette SSK’lı olamazlar. Dolayısıyla, bu kişilerin prim ödemelerinde hiçbir şekilde kesinti olmaması gerekmektedir.

1

Ev işi, çocuk, yaşlı ve engelli bakımı gibi ücretsiz bakım işleri, kadınların işgücü piyasasına girmesi ve ilerlemesi önündeki ana engel. ILO’ya göre ücretsiz bakım çalışma süresinin yüzde 76.2’si kadınlara ait

Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO) tarafından yayımlanan güncel bir rapor, düzgün, yani insan onuruna yakışır işin geleceği perspektifinde bakım ekonomisi içinde yaratılan işleri konu alıyor.

ILO’nun, raporda yaklaşan küresel bakım krizini önlemek için acil eylem çağrısı yaptığı görülüyor. Rapor, bakım ekonomisi açısından artan talep karşısında politika yanıtlarının yetersizliğini vurguluyor ve kadınların üzerindeki bakım yükünü rakamlarla ortaya koyuyor.

“İnsana Yakışır İşin Geleceği için Bakım Çalışması ve Bakım İşleri” başlıklı rapora göre, 2015 yılı itibarıyla 0.8 milyarı 6 yaş altında olan 15 yaşın altında 1.9 milyar çocuk ile 200 milyon yaşlı olmak üzere, 2.1 milyar insan bakıma ihtiyaç durumdaydı.

ILO tahminlerine göre, bu sayı 2030 yılına kadar 100 milyonu yaşlılar olmak üzere, 200 milyon kadar artacak.

Bu nedenle, raporda eğer önlem alınmazsa çok yakın bir gelecekte ortaya çıkacak olan küresel bakım krizini önlemek için bakım ekonomisine yönelik yatırımların ikiye

Çocuk işçiler çalışma hayatının kanayan yarası. Devlet tarafından önlem alınmaya çalışılsa da maalesef önlemler yeterli olmuyor ve birçok çocuk okula gitmekten, fiziksel ve ruhsal gelişimlerini destekleyecek şekilde oyun oynamaktan uzak kalıyor. Çocukların korunması anayasal bir zorunluluk. Bu kapsamda İş Kanunumuz 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmasını yasaklamış durumda. Bununla birlikte, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocukların bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin de okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilmesine imkân tanıyor. Bugünkü yazımda çocuk işçilerin çalıştırılma şartlarına değineceğim.

ANCAK HAFİF İŞLERDE ÇALIŞTIRILABİLİRLER

İş Kanunu’na göre, maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde, sanayiye ait işlerde ve gece dönemine rastlayan işlerde çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması yasaktır. 15 yaşını tamamlamamış işçi çocuk işçi olarak sayılıyor. Çocuk işçilerin ancak hafif işlerde çalıştırılabileceği hüküm altına alınmış durumda. Hafif iş, yapısı ve niteliği açısından çocuğun gelişimine

Kadınları iş hayatına katmak için sürekli yeni düzenlemeler yapılıyor. Kadın işgücünün biyolojik gerekliliği ve toplumsal rolü dikkate alınarak mevzuatta birçok koruyucu düzenleme var. Neler mi? Bir bakalım...

Kadınların istihdama katılımının düşük olması çalışma hayatının en önemli sorunları arasında yer alıyor. Katılım oranını yükseltmek amacıyla sürekli yeni düzenlemeler yapılıyor. Esnek çalışma modelleriyle kadınların ev yaşamıyla iş yaşamını birlikte sürdürebilmelerinin yolları araştırılıyor, verilen teşviklerle işverenlerin kadın istihdam etmeleri destekleniyor. Bütün bu uygulamalar sürdürülürken kadın çalışanlara yönelik koruyucu düzenlemelerin de atlanmaması gerekiyor.

Kadın işgücünün biyolojik gereklilikleri ve toplumsal rolleri dikkate alındığında özel olarak korunması gerektiği şüphe götürmez. Bu nedenle mevzuatımız kadınlara yönelik birçok koruyucu düzenlemeyi barındırıyor.

Günde 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz

Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanların günde 7,5 saatten fazla çalıştırılmaları yasaklanmıştır. Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun