Kara Şahin Düştü

Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik Destek Gücü'nün (ISAF) komutanlığının İngiltere'den sonra Türkiye'ye devredilmesinin öngörüldüğü şu günlerde BM'nin Somali operasyonunu anlatan Amerikan filmi "Kara Şahin Düştü" ders çıkarılması gereken sahnelerle doludur.
1992 - 93 yıllarında 300 bin kişinin açlıktan öldüğü, kabile içi çatışmalar ve soykırım nedeniyle 1 milyondan fazla insanın mülteci duruma düştüğü Somali'ye yardım amacıyla BM tarafından müdahale gücü oluşturulur. Önce ABD doğrudan devreye girer, ancak General Aideed'in yönlendirdiği silahlı milislerinin Mogadişu'daki etkinliği kırılamayınca BM kararıyla çokuluslu yeni bir güç oluşturulur. Bu kuvvetlerin komutası da ilk kez bir Türk komutana General Çevik Bir'e verilir.
"Somali'ye Bir Umut" kitabında Çevik Bir, başlangıçta kolay olacağı sanılan "insani amaçlı" harekatın, yiyecek dağıtma, silahların denetimi gibi işlevlerin ötesinde gerçek bir savaşa nasıl dönüştüğünü anlatır.
Hollywood savaş filmi çekmeyi sever, Er Ryan'dan sonra "Somali'yi Kurtarmak" misyonunu da "Blak Hawk Down / Kara Şahin Düştü" filmiyle Gladyatör'ün yönetmeni Ridley Scott üstlenmiş.
Film Çevik Bir'in komutanlık yaptığı dönemde Mogadişu'da BM birliklerinin başına sıkça gelen pusulardan birini anlatıyor.
Amerikan helikopteri düşürülüyor, üç ABD askeri yaşamını kaybediyor. Saldırıda ölen pilotun cesedi - medyaya da yansımıştı - Aideed yanlılarınca sokaklarda sürükleniyor. Aideed'ın yönetim kadrosuna yapılan bir başka baskı ise 3 Ekim 1993'te hesapta olmayan bir çatışmaya dönüşüyor. Kent içindeki çatışmalar sabaha kadar sürüyor ve 19 Amerikalı asker ölüyor. Ateş altındaki komandolar güçlükle kurtarılıyor.
Mogadişu'nun yeni bir Beyrut olacağını gören ABD güçleri, Somali operasyonunun sorumluluğunu tümüyle BM'ye bırakarak çekiliyor.
Çevik Bir komutasındaki BM gücü, Pakistan ve Malezyalılarla baş başa, yetersiz askeri güçle iç savaşın ortasında kalıyor.
Batılı birlik komutanlarının Somali'ye gelir gelmez aldıkları ilk brifingte "önce kendi askerlerinin güvenliği"ni sorduklarını Çevik Bir'den dinlemiştim.
Afganistan'daki destek gücünün komutası Türkiye'ye önerilirken, Somali dersleri mutlaka göz önünde tutulmalı.
İstanbul milletvekili Mehmet Ali İrtemçelik, ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin Ankara ziyaretinde tartışılan Kabil'de görev yapacak komutanlığın Türkiye açısından tehlikelerine dikkat çekerek, Bakanlar Kurulu kararnamesi ötesinde konunun mutlaka Meclis'e getirilmesini istiyor. İrtemçelik'e göre İngiltere geri çekilirken daha önce Almanya'yı devreye sokan Karzai yönetiminin bu defa Türkiye'yi angaje etmesinin riskleri çok iyi görülmelidir.
Hükümet niye herkesin bir adım önünde gidiyor?
Meraklısına, Somali'yi anlatan "Kara Şahin Düştü" filmini öneririz.
Afganistan'da Mehmet'i ateşe atmayalım!