Şu anda İMKB’de çoğu hisse senedi ucuz. Ama ucuz olmaları hemen alınmalarını gerektirmiyor. Çünkü her ucuz olan mal alınmaz. Almak için fiyatının yükselme beklentisi gerekir. Oysa ortalık belirsizliklerle dolu. Yani beklentiler karışık.
Kriz sonraları borsalarda hisse senetleri ucuzlar. Bu hep böyledir. Hem borsa çöker ve fiyatlar düşer, hem de devalüasyon nedeniyle döviz bazında hisseler ucuzlaşır. Öylesine ki, fiyatlar işletmelerin yeniden kurulma maliyetinin çok altına düşer. Bu durumun satın alma fırsatı olduğu sanılır. Ancak unutulmamalı ki, bu şirketlerin bir kısmı mali hasar görmüştür. Dolayısıyla, oluşan fiyatlar geçici değil, gerçek olabilir. Bu nedenle dikkat gerekir. Unutmayalım, krizin yıktığı şirketler de olacaktır. Ucuzluğa kanılmamalı ve dikkat edilmelidir.
Üstelik, ucuzluk soyut ve göreli bir kavramdır. Fiyatlar uzun süre aynı noktalarda kalacaksa ucuz nitelemesi yanlıştır. Yahut da daha ucuz olma olasılığı bulunuyorsa ucuz nitelemesi tam doğru değildir.
Bir seçime gidiyoruz. Abdurrahman Yıldırım seçimlerin borsalarda defalarca çıkışa neden olduğunu belirten bir yazı yazdı. Bu genel olarak doğru. Çünkü yeni bir durum satın alınıyor. Ancak durum belli değilse ne satın alınacak? 1991 seçimleri öncesi, ANAP iktidardan indirilecek ve yeni bir iktidar gelecek, diye borsa yükselmişti. 1995 seçimleri arifesinde de borsa yükseldi. Refah’ın birinci parti çıkacağı tahmin edilmiyordu. 1999 seçimlerinde ANAP - DSP koalisyonu satın alındı. Bunlar hep iyimser beklentilerdi.
Tabii beklentinin gelişmeyi tetiklemesi için fiyatların ucuz olması gerekir. Fiyatlar zaten pahalı ise iyimserlikle fiyat yukarı taşınamaz.
2002 seçimleri normal seçimlerden hemen hemen 18 ay önce yapılıyor. Fiyatlar da makul düzeyde. Ama olası seçim sonuçları umut vermiyor. Çıkacak tablo iktidarın oluşmasını zorlayabilir. Hele hele programın aksaksız sürmesini. Bu da borsada erken bir alımı engelliyor.
Dünyada sermaye piyasalarının odağı New York’tur. New York’da Dow - Jones sanayi kuruluşlarının piyasasıdır. NASDAQ da daha yeni şirketlerin. Teknoloji gibi yeni dallar bu borsada işlem görür. Son yıllarda NASDAQ’da aşırı bir yükselme gözleniyordu. Karlılığa dayanmayan bu yükselme sonunda bir düzeltme yapacaktı. Yaptı da. Şu anda NASDAQ endeksi neredeyse dörtte bire indi. Biraz da aşırı düştü. Yani bir süre sonra düzeltme de olabilir. Ancak bu düşüş de İMKB’yi olumsuz etkiliyor.
Borsada gerçek alım güdüsü ekonomik büyümenin getireceği satış artışı ile karlılıktır. Bu yıl büyümede toparlanma işaretleri görünüyor. Ancak bu henüz bilançolara tam olarak yansımadı. Zamanla o da olacak.
Şu anda seçimler piyasalarda tedirginlik yaratıyor. Ancak siyasal tablo belirmeye başlar ve umut verirse elbette borsada hızlı bir çıkış yaşanacaktır. Şöyle bitirelim: Borsaya çok inanma, borsasız da kalma! Ucuzken yavaş yavaş topla. İleride mutlaka dua edersin. Ama ileride!
