Gösterge Kuşku yok ki Amerikan bankalarının son haftalarda açıkladığı, 2007 yılının son çeyreğine ait bilanço sonuçları mali sıkıntının boyutunu gösteriyordu ve böylesi bir çalkantının oluşacağı öngörülüyordu. Ekonomiyi canlandırmak için geçen hafta ABD Başkanı Bush'un açıkladığı milli gelirin yüzde 1.5'i kadar olan mali destek paketi, piyasaları yatıştırmaya yeterli olmamıştı. Ancak dün, bunun üstüne, ABD Merkez Bankası FED'in açıkladığı erken faiz indirimi piyasalara büyük bir güven verdi. Çünkü FED'in bu konudaki kararlı ve çabuk hareket edebilme iradesi ortaya çıkmış oldu. Bu da şimdilik mali piyasaların moralini düzeltmiş gözüküyor. Dünya piyasaları dün sabah saatlerinde bir önceki güne bağlı olarak büyük bir çalkantı geçirdi. Aslına bakılırsa pazartesi günü Amerika'da piyasalar kapalı olduğu için, diğer gelişmekte olan ülkelerin içine girdiği sıkıntı düne yansıdı. Bununla beraber, mali piyasaların ve özellikle banka zararlarının henüz telafi edilmediğini biliyoruz. Tedavi hiç kuşkusuz zaman alacaktır. Ancak ABD'deki durgunluğun ve konut piyasasındaki sıkıntının sonsuz olmayacağını ve şu anda piyasaların abartılı bir maneviyat içinde olduğunu da unutmamalı. Dün sabah Türkiye'de dolar kuru 1.23 YTL'leri aştı. Fakat öğleden sonra 1.20 YTL'ye kadar da gevşedi. Bunda iki etmenin etkili olduğunu görüyoruz. Birincisi euro-dolar paritesindeki değişiklik: Euro paritesi 1.46 dolar düzeyine geldi. İkincisi özellikle yabancılardan kaynaklanan bir döviz satışı gerçekleşti. Borsaya gelince; sabah yoğun satışlı geçen borsa FED'in erken ve yüksek faiz indirimiyle önce alıcılı fakat tekrardan satıcılı geçti. Özellikle İMKB 30 hisselerinde daha fazla alışlar gözlendi. Bu da yabancıların gelişmekte olan piyasalara hâlâ güvenlerini yitirmediklerini gösteriyor. Güven hâlâ sürüyor Özellikle belirtmek gerekir ki, ABD Merkez Bankası FED'in faiz indiriminin 3 önemli özelliği var. Birincisi, beklenenden önce gerçekleşmiştir. İkincisi, beklenenden çok daha yüksek olmuştur ve üçüncüsü de kararlı açıklamalarla desteklenmiştir. Bu aşamada ABD Merkez Bankası'nın aldığı karar diğer ülkelerin merkez bankalarını da büyük ölçüde etkileyecektir. Piyasalar şimdi İngiliz Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankası'nın da parelel biçimde faiz indirmesini bekleyecektir. Büyük olasılıkla daha düşük oranlı da olsa bu gerçekleşecektir. Erken ve yüksek oranlı İki gündür süren mali çalkantının boyutuna baktığımız zaman henüz bunu bir kriz olarak niteleyemeyiz. Ancak ABD'deki çalkantı Avrupa borsalarından çok gelişmekte olan ülkelerin mali piyasalarını vurdu. Bu da gösteriyor ki gelişmekte olan ülkelerin mali piyasaları ABD'ninkinden henüz ayrışmış (decoupling) değil. Türkiye'deki mali piyasalar diğer gelişmekte olan piyasalar gibi bu çalkantıyı bir süre daha yoğun olarak hissedecektir. Buna şimdiden kendimizi hazırlamalıyız. Ama sorunu da abartmamalıyız. Bir büyük dünya krizi gözükmüyor ve Türkiye'nin ekonomik dengeleri bundan 8 yıl öncesine göre çok daha sağlam. hgunes@milliyet.com.tr Henüz 'kriz' diyemeyiz
