Derginin geçen sayısında yine Big Mac fiyatları vardı. Yandaki özet tabloda birkaç ülkedeki veriler yer alıyor:Dikkat edilirse ilk sütunda gerçek yerel para cinsinden fiyatlar yer alıyor. Cari kurdan dolara çevrildiğinde ikinci kolondaki rakamlar oluşuyor. Yani bir başka ülkeden gelip o ülkede Big Mac yenmek istenirse bu fiyatlarla karşılaşılıyor. Bu da şu demek, Arjantin'de, Brezilya'da, Polonya'da ve özellikle Çin'de Big Mac çok ucuz. İsviçre'de ise çok pahalı; neredeyse iki kat. Ama tabii orada gelirler de çok yüksek.Bu hesaba göre gelişmekte olan ülkelerin paralarının aşırı ölçüde değer yitirdiği ortaya çıkıyor. Buna rağmen, Arjantin, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerde hamburger Türkiye'den çok daha ucuz. Hele hele Çin'de neredeyse yarı fiyatına.Hamburgerin dünyanın her köşesinde farklı fiyatlardan satılması elbette satın alma gücündeki farklılıktan kaynaklanıyor. Bu da yukarıdaki tablonun üçüncü kolonunda görülüyor. ABD doları aynı sepetteki malı ülkemizde yüzde 19 daha ucuza alabiliyor. İsviçre'de ise yüzde 67 daha pahalıya alıyor. Tabii bizden daha ucuz ülkeler de var; Çin'de Big Mac ABD'ye göre yüzde 26 daha ucuza yeniyor.The Economist dergisinin hesabına göre TL aşırı değer yitirmiş vaziyette. Bu oran yüzde 14 kadar. Yani derginin hesabına göre TL'nin şu anda 1.400.000'in altında olması gerekiyor. Ancak MB'nin hesapladığı reel efektif döviz kuruna bakıldığında tam tersi gözüküyor. Ocak sonunda yüzde 20 kadar aşırı değerli olan TL, o tarihten bu yana oluşan yüzde 10'a yakın enflasyonla tekrar değer kaybetti. Üstelik bu arada yüzde 7 kadar da düştü. Bu iki faktör, zaten değerli olan kura eklenince, TL'deki aşırı değerlenme yüzde 40'a kadar çıkabiliyor.DİE'ye gelince. Elimizdeki en son çalışma geçen yıl sonunda yapılmış. O da 2000 yılına ait. Araştırmaya göre satın alma gücü o dönemde de aşırı değerlilik gösteriyormuş. Hem de yine yüzde 60'ı aşan oranda! Acaba Merkez Bankası dün açıkladığı döviz ihalelerinden vaz mı geçse? Tabii ki değil!!! Çünkü TL gerçekten aşırı değerli. The Economist dergisi, küreselleşmenin en önemli simgelerinden biri haline gelen McDonalds'ın en büyük boyuttaki hamburgerinin (Big Mac) dünyanın çeşitli ülkelerindeki fiyatını yıllardır yansıtır. Malum dünyanın her yerinde ayrı fiyatlar uygulanıyor. Çünkü satın alma gücü her ülkede farklı. Böylece her ülkedeki hamburger fiyatı o ülkenin kuruna bölündüğünde satın alma gücündeki farklılık da ortaya çıkıyor. Ancak bu aynı zamanda o ülkenin parasının ABD dolarına karşı değerinin de belirlenmesine elveriyor. Yerel para cinsinden Dolar olarak Doların satın alma gücü paritesi Gerçek kur (22 Nisan 2003) Değerlenme oranıABD 2.71 2.71 - - -Arjantin 4.10 1.40 1.11 1.61 -47Brezilya 4.55 1.44 1.68 3.07 -45Çin 9.90 1.20 3.65 8.28 -56Avrupa 2.71 2.89 1.00 1.10 +10Japonya 262 2.18 96.7 120 -19Polonya 6.30 1.56 2.32 3.89 -40Meksika 23.00 2.14 8.49 10.53 -19İsviçre 6.30 4.52 2.32 1.37 +69İngiltere 1.99 3.08 1.36 1.58 +16TÜRKİYE 3.750.000 2.28 1.383.764 1.600.500 -14 hgunes@milliyet.com.tr