Kamu bankalarının istihdam politikası için kullanılması ile kur politikası için kullanılması arasında fark olmayabilir. Çünkü her ikisi de zararlara neden olabilir. Mesela kurdaki düşüş sürerse yüksek kurlardan alınan d"vizin zararını kimin karşılayacaktır?MB neden kendisi kura müdahale edemiyor da başkalarını kullanıyor? Birincisi, bunun parasal hedeflerle uyuşmayacağını biliyor olabilir. Çünkü d"viz aldığınızda piyasaya TL verirsiniz. İkincisi de, kura bizzat müdahale etmeyerek zorunlu olduğu politikaya uyuyor izlenimi vermek istiyor olabilir.Bu tür durumlar kur rejimi tartışmalarını sürdürüyor. MB'nden beklenen politikalarla, uyguladığı politikalar arasında "nemli farklılıklar oluşunca bu tartışmalar doğal hale geliyor. Para ikamesinden (dolarizasyon) kurtulmak istemeyen bazı çevreler kur konusunda enflasyonla paralellik istiyor. Ve bu müdahaleli kur sistemine d"nme anlamına geliyor. Ve biliyoruz ki, o tür sistemler dış şoklara karşı dayanaksız. Krizlerle sonuçlanabiliyor.Serbest dalgalı kurun ne anlama geldiğini tekrarlayalım. 1) D"viz kurunu piyasa akt"rleri belirler.2) Merkez Bankası (MB) kura gerek olmadıkça müdahale etmez. Bu gereklilik ise kurun uzun vadeli denge uzanımından (path) çok farklı noktalara doğru manipüle edildiğinde doğar. Bir başka deyişle, kur olması gerekenden çok farklı bir yere doğru gitme olasılığı varsa ve MB bunu kolaylıkla doğru mecraya d"ndürebiliyorsa müdahale eder. Aksi takdirde devre dışı kalması gerekir. 3) Merkez Bankası'nın müdahaleleri genellikle d"viz satarak değil, faizlerle oynayarak olur. Rezervler ise korunmaya çalışılır.4) Sık müdahale yanlıştır. Gelelim, kuru belirleyen etmenlere;1) kısa vadedeki etmenler:* Cari işlemler; yani ülkenin d"viz gelir - gider durumu,* Sermaye akımları; yani ülkeye giren çıkan diğer d"vizler,* Yurtiçindeki davranışlar; d"vize d"nüş veya d"vizden kaçış,* MB'nin tutumu.2) D"viz Kurunu uzun vadede belirleyen etmenler ise,* Cari işlemler,* Doğrudan yabancı sermaye yatırımları. Bir başka deyimle, Kısa vadede bazı hareketler kuru etkilese de kalıcı olan ülkedeki uzun vadeli dengedir. Kur bu uzun vadeli denge değerlerinin "çok dışında" ise MB müdahale edebilir. Ankara'daki ekonomi y"netimini üç konuda uyarmak isteriz. Birincisi, ilk defa yapısal olarak para ikamesi (dolarizasyon) sürecinden kurtulma olasılığı doğmuştur. Bunu ıskalamamak gerekir. İkincisi, 2002 yılını bu enflasyon yapısıyla sürdüremeyiz. Şimdiye dek enflasyonla mücadele için somut bir program ortaya konulmamıştır. Kurların istikrarı sağlanmadan bu başlatılamaz. Ve nihayet, martta iç borcun yüzde 8'i (3 katrilyon TL) d"vizdi, şimdi ise yüzde 32'si (34 katrilyon TL). Kur çok hızlı giderse kamu maliyesi dizgin tutmayacaktır.İç enflasyonla kur arasındaki ilişkiye dayanarak yapılan kur müdahaleleri ne yazık ki, eskiye d"nüşten başka anlam taşımaz. Bırakın artık dengeyi cari işlemler sağlasın! Kimse de g"rev zararı taşımasın. hursit@marun.edu.tr Bayram arifesinde kamu bankaları d"vizde alıcı olmaya ve kuru tırmandırmaya başladı. Bu da Merkez Bankası (MB) ile danışıklı d"vüş izlenimi verdi. Dün Radikal gazetesi yazarlarından Uğur Gürses de bunun yanlışlığa işaret etti.
