İnönü ve Menderes'in Meclis konuşmaları

Yavuz Donat

İSMET İnönü TBMM kürsüsünde:
- Hakikaten korkuyorsunuz!.. Hakikatten korkuyorsunuz!..
Bu kez Adnan Menderes kürsüde:
- Muhterem arkadaşlar. (İnönü'yü işaret ederek) çaresizliğin, aczin, zavallılığın güzel bir manzarasını seyretmiş bulunuyorsunuz.
Kürsü, İsmet İnönü'nün:
- Işıktan korkuyorsunuz. Sizi Türk milletine karşı sorumluluklarla başbaşa bırakıyorum.
İsmet Paşa "Menderes idaresinin halka zulmettiğini" söylüyor.
Adnan Menderes yanıt için kürsüye geliyor:
- Bu memlekette zulüm yoktur. Zulüm devri İsmet Paşa'nın iktidardan düşmesiyle kapanmıştır.
Kürsüde İnönü:
- Tarih kürsüsünden halinizi seyrediyorum.
Ve Menderes:
- Devlet Başkanlığı, cephe komutanlığı yapmış bir şahsın, bu tarzda konuşmasından elem duyuyorum. Bir taraftan da gülerek seyredilecek bir manzara olarak görüyorum.
İsmet İnönü:
- Başbakan Menderes'in elem ve ıstırabının nedeni muhakeme ve sinirlerinin bozulmuş olmasındandır.
Adnan Menderes:
- Muhterem arkadaşlarıma şunu hatırlatmalıyım ki, böyle bir muhalefet memlekete hayır yerine şer getirir.
* * *
BU konuya neden girdik?
Bilemiyoruz.
Günlerdir elimizde iki kitap...
Biri TBMM yayını:
İsmet İnönü'nün TBMM'deki Konuşmaları... 465 sayfa.
Diğeri Dr. Faruk Sükan'ın kitabı:
Başbakan Adnan Menderes'in Meclis Konuşmaları... O da 465 sayfa.
Sahi kendimizi bu iki kitaba neden kaptırdık?
* * *
İNÖNÜ ve Menderes iki güçlü siyasetçi.
İki büyük rakip.
Birbirlerine karşı acımasızlar.
Menderes, İnönü'den "milli jurnalci" diye bahsediyor.
İnönü kürsüde:
- Başbakan benim için cani, yalancı, milli jurnalci gibi sözler kullandı. Ben eminim ki "kötü söz sahibinindir" atasözü hatırınızdadır.
Ve İnönü "insan hakları ihlallerini" gündeme getiriyor.
"Hak... Hürriyet" istiyor.
Bu defa Menderes kürsüde:
- Dünkü diktatörün bugün huzurunuza çıkarak vatandaş hak ve hürriyetlerinin savunuculuğunu yapması gülünçtür.
* * *
MECLİS'te yine ateşli bir gün.
Başkan sık, sık İnönü'yü uyarıyor.
"Konu dışına çıkmayın" diyor.
İnönü:
- Başkanlık makamını yüksek insan vasıflarının temel icaplarından olan insafa davet ediyorum.
Başkan:
- İsmet İnönü başkanlığın vazifesine müdahale ediyor. İki defa ihtar etmeme rağmen, hala konu dışına çıkıyor. Onun için İsmet İnönü'nün konuşturulmayıp, kürsüden indirilmesini oyunuza sunuyorum. Kabul edenler?.. Etmeyenler?.. Kabul edilmemiştir... İsmet Paşa, konuşmanıza devam buyurun.
* * *
MECLİS'te çoğunluk Menderes'in partisinde.
İnönü kürsüde Menderes'i yerden, yere vuruyor.
Aşağıdan Ordu Milletvekili Fevzi Boztepe, kürsüdeki İsmet Paşa'ya bağırıyor:
- Bunak, hain, mücrim (suçlu).
Genel kuruldan, Başkan'a "sustur" talepleri geliyor.
Başkan "ben de aynı görüşteyim" diyor.
Ve Paşa'nın "susturulmasını" oya sunuyor.
Sonuç:
Çoğunluk "İnönü konuşsun" diyor.
Demokrat Partililer, Paşa'ya kızıyorlar ama, onun kürsüden indirilmesine de karşı çıkıyorlar.
* * *
İNÖNÜ - Menderes gerginliği yine had safhada...
Karşılıklı en ağır sözleri söylüyorlar.
Ve bu ortamda İnönü, el altından, Menderes'e bir "mesaj" yolluyor.
Menderes de bu mesajı, TBMM kürsüsüne getiriyor:
- Çok alicenap (onurlu, şerefli) bir jest olarak bana haber gönderdiler. Londra'ya ne zaman gideceğimi sordular. Tarihini bildirdim. "Ben nutuklarımı üç gün önce keseceğim" dediler.
İnönü "Menderes yurt dışına çıkmak üzereyken... Ve yurt dışındayken" eleştiriye ara veriyor.
* * *
YÜZLERCE konuşma, sataşma, polemik...
İnönü ve Menderes birbirlerine söylemediklerini bırakmıyorlar.
Ama yine birbirleri hakkında "paraya... Pula... Yolsuzluğa" dair en küçük ima bile yok.
"Sen hırsızsın" yok.
"Kamu bankasını dolandırdın... Yakınlarına peşkeş çektin" yok.
"Haksız servet edindin" yok.
Sahi nereden aklımıza geldi bu iki kitaba dalmak?

Yazara EmailY.Donat@milliyet.com.tr