Otomotivin geleceği (2) Otomotiv sektörü, küresel ekonomide büyük bir dönüşümün yaşanmakta olduğu sektörlerden biri ve bu süreçte ayakta kalmanın ne kadar zor olduğunu anlamak için ABD'nin ünlü otomotiv firmalarının yaşamakta olduğu sorunlara bakmak yeterli.Otomobil aslında "Amerikan rüyası"nın ayrılmaz bir parçası. General Motors (GM) ve Ford da yalnızca oto sanayinin değil, Amerikan kapitalizminin sembolü haline gelmiş olan firmalar. Ücretle çalışanların soysal güvencelerinin Avrupa'ya göre sınırlı olduğu Amerika'da, çalışanlarının geleceğe yönelik güvencelerini şirket bünyesinde sağlayan ve diğer firmalara örnek gösterilen sanayi devleri bunlar. Türkiye'de son yılların flaş sektörü olarak dikkatleri üzerine çeken otomotiv sektörünün, atılımını sürdürmek için yeni bir vizyona ihtiyaç duyduğunu dünkü yazımda belirtmiştim. Ancak küresel rekabetin otomotiv sektöründe de kızıştığı günümüzün dünyasında "dev" olmanın ve başa güreşmenin koşulları da değişti ve bu ortamda GM ile Ford'un devliği tartışılmaya başlandı. İnanılır gibi değil ama GM ve Ford'un 1999 yılında 137 milyar dolar olan toplam piyasa değeri şimdi 28 milyar dolar düzeyinde.Dünya oto pazarının % 43'ünü kontrol eden dördü Japon biri Koreli beş Asya firmasının toplam piyasa değeri, dünyadaki başlıca oto firmalarının toplam piyasa değerinin % 73'ünü oluşturuyor bugün. Bu firmalar büyük karlar açıklarken rekor zararlar açıklayan GM'nin, hayatiyetini sürdürmek için iflas masasına oturması olasılığı hiç de az değil. Ford da aynı duruma düşmemek için yoğun çaba harcıyor. Bir zamanlar ABD oto pazarının % 80'ini kontrol eden GM ve Ford'un Amerika'daki toplam pazar payı geçen yıl %45'e kadar düştü. Tekrar karlı duruma gelebilmek için 2000 yılından bu yana 80 bin çalışanının işine son veren GM ve Ford, önümüzdeki dört yıl içinde 60 bin kişiyi daha işten çıkartmayı planlıyor. GM ve Ford'un yeniden yapılanma sürecinde Amerika'da 26 tesisi kapatması söz konusu. İşini koruyabilenler ise ücret indirimlerine razı olmak ve emeklilik haklarının önemli bölümünü kaybetmek durumunda. Devlerin gözyaşları ABD oto sanayine girdi, üreten yan sanayi firmaları da zorluklarla karşı karşıya. İflas noktasına gelen Delphi'den sonra Visteon ve Dura adlı önemli yan sanayi firmaları da 20 dolayında tesisi kapatma kararı vermiş durumda.Dünya imalat sanayinin yeni yıldızı Çin ise otomotivde de kendini göstermeye başladı ve geçen yıl 172,800 otomobil ihraç eden Çin'in oto ihracatı ilk kez ithalatını geçti. Ancak bu daha başlangıç. On yıl içinde otomotiv sanayinde de iddialı hale gelmeye kararlı olan Çin'in, Daimler - Chrysler ile BMW'nin ortaklaşa sahip olduğu Brezilya'daki motor fabrikasını söküp olduğu gibi Çin'e taşımak istediği belirtiliyor.Gelişmiş teknolojiyle üretilen Tritec motorunun fabrikasını Çin'e taşıyarak yeni bir atılım yapmak isteyen Lifan Grubu, bu iddialı girişim için devletin desteğini de arkasına almış durumda.Otomotivde gelecek aslanın ağzında, bilelim ki hiç şakası yok bu işin. oulagay@milliyet.com.tr Yan sanayi ve Çin
