Tanpınar'ın keşfi

Kitap notları (1)


Okuma alışkanlığının yaygın olduğu ülkelerde insanların tatile çıktıklarında mutlaka kitap okuyacakları varsayılır; özellikle Noel - yılbaşı döneminde ya da yaz tatili öncesinde kitap tanıtımına özel yer ayrılır gazete ve dergilerde, ünlülerin okuduğu ve tavsiye ettiği kitapların listeleri yayımlanır. Bizde de zaman zaman yapılıyor bu tür değerlendirmeler.
Gazete köşesine tünemiş bir kitapsever olarak benim burada yapmaya kalkıştığım şey iki yönüyle farklı olacak bu tür değerlendirmelerden. Birincisi, tatil döneminin öncesine değil sonrasına rastladığı için biraz "mevsimsiz" kaçacak. İkincisi, bu köşenin ve kendi birikimimin sınırları içinde yapabileceğim şey bir değerlendirme değil, yalnızca bir değinme olacak.
Lafı daha fazla uzatmadan, kimilerine şaşırtıcı gelebilecek bir itirafla başlayayım: Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur romanını yeni okudum, daha vahimi Tanpınar'la bu yaz tanıştım ben. Kitap olarak ilk kez 1949'da yayımlanan Huzur'un Yapı ve Kredi Yayınları (YKY)'nın büyük bir özenle hazırladığı karşılaştırmalı yeni baskısı olmasaydı belki daha da gecikecekti bu tanışma ve ben de büyük bir zevkten yoksun kalmaya devam edecektim. YKY'nin Huzur'dan hemen sonra gene özenli bir çalışmayla yayımladığı Beş Şehir adlı deneme kitabının sunuş bölümünde Tanpınar'ın ölümünden 13 gün önce hatıra defterine yazdığı şu satırlara yer verilmiş:
"Gariptir ki eserimi sathi okuyorlar ve iki taraf da ona göre hüküm veriyorlar. Sağcılara göre ben angajmanlarım - Huzur ve Beş Şehir - hilafında sola kayıyorum, solu tutuyorum. Solculara göre ise ezandan, Türk musikisinden, kendi tarihimizden bahsettiğim için ırkçıların değilse bile sağcıların safındayım."
Benim Tanpınar'ı yeni keşfetmemde, bu bağışlanmaz ihmalimde bu tür ilkel şartlanmalardan sızan bir etki de belirleyici oldu mu bilmiyorum ama benim iki ay önceki durumumdaysanız öncelikle Huzur'u bir elinize alın derim. YKY'nin Tanpınar'ın son yapıtlarından biri olan Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nü de yayımlamak üzere olduğunu duydum. Tanpınar'ın yapıtlarının daha önce Dergah Yayınları tarafından yayımlandığını ve bunların çoğunu, hem de ehven fiyatlarla, bulmanın hala mümkün olduğunu da ilgilenenlere hatırlatayım.
Söz edebiyattan ve özenle hazırlanmış kitaplardan açılmışken, Tuzla Piyade Okulu'nda bana okuma tutkusunu aşılayan sınıf arkadaşım Herkül Millas'ın Sabancı Üniversitesi tarafından yayımlanan Türk Romanı ve "Öteki" başlıklı ilginç çalışmasından söz etmeden geçemeyeceğim. Millas'ın 118 Osmanlı/Türk yazarının 1870 - 1998 arasında yazmış olduğu 449 kitabı inceleyerek yazdığı bu kitap meraklıları için bulunmaz bir kaynak niteliğinde.


Yazara E-Posta: oulagay@milliyet.com.tr