Gelen aslında mektup değil, MTA'dan gelen bir belge.4 Nisan 1979 tarihli belge şöyle diyor:Hammadeler Daire Başkanı Dr.Ali Uygun"Beypazarı 4 Ankara Beypazarı" işaretle gelen numunenin X - Işını kırımı sonucu: Havada kurutulan numunenin Thermonatrite (Na2 CO3 H2O) olduğu saptandı. 359 No'lu sondaj, 183 metre.Rapordaki teknik ifadeler, "Burada trona bulundu" anlamına geliyor. Gönderen de Jeoloji Yüksek Mühendisi ve raporun zamanında muhatabı Dr.Ali Uygun.İşte söylemek istediğim bu. MTA'nın 1979'da bulduğu trona bugüne kadar neden çıkmaz?Trona maden rezervi açısından Türkiye, ABD'den sonra dünya ikincisi. ABD'de yılda 10.2 milyon ton doğal soda külü üretiliyor, Türkiye'de Beypazarı trona yataklarından yılda 1 milyon ton doğal soda külü üretilebilir. Türkiye bu kadar zengin bir rezerve sahip olmasına karşılık, bugüne kadar tek gram doğal soda külü üretmedi, satmadı.Şişe Cam'ın kurduğu Mersin Soda A.Ş, yılda 500 bin ton sentetik soda külü üretip, 411 bin tonunu iç piyasada tüketiyor.Dünyada 6.5 milyar dolara ulaşan soda külü pazarından zırnık koklamıyoruz.Neden? Neden?Ben böyle yazınca kendini bilmez birileri çıkıp, "Sen kimin kalemisin" gibi hamasi laflar üretiyor.Siz kimsiniz kardeşim?Biliyorum şimdi biriniz(!) çıkıp, "Ben devletim" diyecek.Devlet, 23 yıldır yılda en az 150 milyon dolar getirecek tronayı hapseder mi?Yine birileri çıkıp şunu diyecek: Beypazarı trona yatakları işletmesi Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararı ile 1998'de Park ve Bayındır Grubu ortaklığına verildi. Bunların hükümetle al takke ver külah ilişkileri var, niye halkın madenini bunlara verelim?Bayındır'ın hisselerini Vakıfbank aldı, aza aldı, çoka aldı bu tartışmaya girmeyeceğim. Sonuçta; Eti Holding, Park ve Vakıfbank ortaklığı ile Beypazarı işletmesi için kurulan Eti Soda A.Ş'nin yüzde 63'ü devletin, yüzde 37'si Park Grubu'nun.Yatırım kararına gerekçe oluşturacak fizibilite raporunu Eti Holding'in önerisi üzerine, ABD'nin trona yatakları ile ünlü eyalati Wyoming'de faaliyet gösteren ve bu konuda uzman Kvearner Metals hazırladı. Firma 350 milyon dolar yatırım öngördü. Eti Holding ayrıca, MTA'dan Susuzlandırma Raporu istedi. MTA, olumlu çıkan raporu Eti Holding yöneticilerinin de hazır bulunduğu bir toplantıda Eti Soda yetkililerine sundu.Park ve Vakıfbank, yatırım kararını Eti Holding'e iletti. Yatırımcılar, Eti Soda A.Ş'nin Yönetim Kurulu toplantısında Eti Holding'e de karar için 28 Şubat'a kadar süre verdi.Bu durumda Eti Holding ya hissesi oranında yatırıma katılabilir veya kira sözleşmesi imzalar, yılda 4 milyon dolar alır. Ses yok!Israrla soruyorum: Eti Holding yetkilileri neden bekliyorsunuz?Hadi yatırım kararı veremediniz veya olumsuz vereceksiniz; 30 Haziran 1998 tarihli Çerçeve Anlaşması'nın 9.1 maddesinde, 18 Ağustos 1998 tarihli YPK kararında ve 23 Eylül 1998 tarihli Ortaklar Anlaşması'nın 13'ncü maddesinde yer alan hükümlere aykırı biçimde 1998'den bu yana işletme ruhsatı ile ilgili "kira sözleşmesini" niye imzalamadınız?Bir yanlış varsa bilelim. Bilelim ki; 1983'de fizibilite ve proje oluşturma çalışmalarına başlayan dünya trona karteli, FMC Wyoming Corporation - ABD ve Solvay Belçika Grubu ile bunlara daha sonradan katılan Canadian Oxy firmasının 1997'e bizi oyalayıp, çekip gittiklerini daha iyi anlayalım.Bayram gününde keyfiniz kaçsın diye bunları yazmıyorum; bilin ki bu ülkenin toprağı da değerli, insanı da. "IMF'den 30 milyar dolar gelecek, borcu borçla ödeyeceğiz" diye sözde bayramlara papuç bırakmayalım! syilmaz@milliyet.com.tr Bayram günü trona (doğal soda) meselesine girmeyi düşünmüyordum. Ne var ki 19 Şubat günkü yazımı takiben gelen okuyucu mektuplarına, bir yenisi eklendi ve dayanamadım.