Bu açıklama bende, Rusya'nın savunma atağına geçtiği ve Türkiye'nin Gazprom ile yeni bir pazarlık dönemine başladığı izlenimlerini uyandırdı. Gazprom Başkan Yardımcısı ve Gazexport Genel Müdürü Aleksandr Medvedev'in, "Tüm Avrupa ülkelerine ve özellikle Türkiye'ye doğalgaz, taşıma maliyetleri dikkate alınarak rekabet şartlarında satılmaktadır" dediğini, dün Enerji Bakanlığı özel bir bülten ile açıkladı. TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi işbirliği ile çıkan bu haftaki "Cumhuriyet Strateji" eki, doğalgaz ve küreselleşme konularına odaklanmış. Ekte "Rusya doğalgazda tekelleşmek istiyor" başlığı altında Botaş Strateji ve İş Geliştirme Daire Başkanı Dr.Cenk Pala ile yapılmış bir söyleşi yer alıyor.Enerji alanında "derin" kurumlardan biri Botaş. Pala'nın sözleri de o nedenle önemli. Pala'nın ifadelerinden, 2007-2008'den sonra yeni enerji bloklarının ortaya çıkacağı izlenimi alıyorum. Pala, Azeri, Suriye ve Mısır gazına işaret ediyor ve şöyle diyor:"Bizim açımızdan tek kaynağa bağımlı olmak yanlış. Avrupalılara göre daha çeşitlendirilmiş bir portföye sahibiz. Öyle de olsa Rus gazının ağırlığı ortada... Elektrik üretiminin kritik bir kısmını yerel kaynaklara dayandırmalısınız. Çin, Hindistan, Amerika kömüre dayalı. Rusya bile bir doğalgaz ülkesi olarak kömürden elektrik üretiyor. Türkiye'nin elindeki linyit kaynaklarını mutlaka değerlendirmesi gerekiyor." Tekelleşmek istiyor Ruslar'ın 100 milyar metreküplük Ukrayna, Belarus, Polonya hattını gözden çıkarması karşılığında, oluşacak açığın Türkiye ile doldurulma olasılığı üzerinde duran Pala, Azerbaycan'ın bu yıl sonundan başlayarak vereceği 6.6 milyar metreküp gaz anlaşmasının özelliğini, "Tek reexport hakkı olan anlaşma" diyerek ifade ediyor.Üçüncü ülkelere ihracat, Enerji Bakanlığı'nın Gazprom ile sözleşmelerinde nasıl yer aldı ve alacak? Bu sorunun yanıtı aranacak.Pala, Türkiye'nin Batı'ya bir Yunanistan, diğeri Bulgaristan (Nabucco Hattı) üzerinden iki ayrı hat ile açılacağını söylüyor. 300 kilometrelik Yunanistan hattının temelinin 3 Temmuz'da atıldığını ve hattın İtalya'ya gideceğini belirtiyor.İtalya'ya geçiş için Türkiye de ortak. Azerbaycan iyi örnek! Pala, Botaş'ın geçmiş dönem anlaşmalarına da atıfta bulunarak, "Yunanistan - İtalya hattı 12 milyar metreküp, Nabucco hattı ise Avusturya'ya 25 - 30 milyar metreküp gaz götürecek. O yüzden bizim için reexport önemli. Şandeniz projesi (Azerbaycan) başlasın ki, bu proje Türkmenlere örnek olsun. Türkmenlerle, Azerilerin barışmasını istiyoruz. Hazar'ın legal statüsünden dolayı (deniz mi, göl mü tartışması) birbirlerini yiyorlar" diyor.Pala, Türkiye'nin Rusya dışındaki alternatiflerine dikkat çekiyor.Türkiye'nin Gazprom ile 1990'ların beri yürüttüğü görüşmelerde ağırlığını koyan İsrail'in, (Tel - Aviv merkezli Del-Men şirketi ile TransCanada, 1994 sonlarında Botaş ile yürütülen Lasserre Projesi'nin konsorsiyum ortaklarıydı- Fırat Gazel'in "Mavi Akım" kitabından) Mavi Akım'ın limanlarına kadar gelmesi durumunda, kimlerle yola devam edeceğini de merak etmiyor değilim. Gazel'in kitabında ip uçlarını bulabilirsiniz... syilmaz@milliyet.com.tr İsrail'in izleri