Rus doğalgaz şirketi Gazprom yetkilileri ile Başbakan Tayyip Erdoğan buluşmasında yer alan Ali Şen, yatırımcı özelliği unutulup, "arabulucu" olarak kamuoyuna takdim edildi. Şen, Türkiye ile yapılan doğalgaz anlaşmalarından doğan zararını tahkime götürmeye niyetli Rusları ikna edecekti.Daha önce bu köşede yazdım, Şen 60 ile doğalgaz iletim hattı döşemek istiyor.Şen; yatırımlarla talebin artacağı, Gazpromun Türkiye gibi büyük bir pazara hakim olma avantajını yakalayacağı, tüketicinin de doğalgazı ucuza tüketme olanağı bulacağı tezini işliyor.Peki bu iş gerçekten böyle mi olur?Türkiye Rusyadan daha çok doğalgaz alarak mı maliyetleri indirecek?Mevcut doğalgaz fazlasını eritmekte tek sorun iletim hatlarının eksikliği mi?Yatırım maliyeti de eklendiğinde ne olur?Rusyaya zaten eleştiri konusu olan enerji bağımlılığının daha da artması bir tehdit oluşturmaz mı?Bu soruların yanıtlarını enerji bürokratları verecek. Enerji Bakanı Hilmi Gülerden kendi deyimi ile doğalgaz anlaşmalarında karşılarına çıkan "matruşkaları" açıklamasını beklerken, karşımıza kurtarıcı olarak Ali Şeni çıkardılar. Formülü bilemediler Rusyadan Karadeniz yoluyla, yılda 16 milyar metreküp doğalgaz getirecek olan Mavi Akım projesi ile ilgili olarak çeşitli yolsuzluk iddiaları araştırılıyor. Ancak Rusları ilgilendiren bunlar değil, onların fiyatı belirleyen formüle itirazları var.Mavi Akımda doğalgaz fiyatını belirleyen unsurlardan Fueloil çarpanı, Türkiyenin lehine F01 olarak belirlenmiş, oysa Turusgaz (Botaş, Gazprom ve Gama ortaklı yılda 8 milyar metreküp doğalgaz anlaşması yapılan şirket) anlaşmasında olduğu gibi F00 olarak belirlenmeliydi diyorlar.Turusgaz da önceleri F0-1 olarak anlaşma yapmıştı, 1996 yılında formül değişikliğe uğradı ve Türkiye aleyhine F0-0 formülü kabul edildi.Şenin de dahil olduğu bir grup diyor ki; "Bu formül yanlış. Dalgınlık sonucu uluslararası alanda geçerli olan fiyat tesbit formülü olan "0" yerine, "1" kayda geçmiş. Bize bu yanlışlık 25 yılda 15 milyar dolar avantaj sağlıyor. Ancak devlet fırsatçılık yapmaz. O nedenle Ruslar tahkime gitmeden, formülü değiştirelim, fiyatta pazarlık edelim."Olay bu kadar büyümüşken, kim cesaret edip de Türkiyenin zararına bir değişikliği kabul edecek?Ayrıca Gazprom uzmanları anlaşmayı imzaladıklarında yanlışı farketmediler mi? Farkettilerse neden kabul ettiler?Ayrıca Turusgaz kurulduğu zaman da bu hata (!) yapılmış, sonra değiştirilmişti. Turusgazın bu deneyimi hem Gazprom, hem de Botaş için geçerliyken, Mavi Akım da uyanık olmaları gerekmez miydi?Formül değişikliği anladığımız kadarıyla ancak tahkimde çözülecek. O nedele gerek hükümet, gerekse de enerji bürokratları Ruslara koz olabilecek açıklamalardan kaçınmalı. syilmaz@milliyet.com.tr Türkiye ile Rusya arasında enerji yatırımlarının yol açtığı gerilim Moskovada 16 Haziranda başlayacak 3 günlük toplantıda ele alınacak.