Seyran - ı İran

Dile kolay 20 yıl...
16 Ocak 1979'da Rıza Şah Pehlevi ikinci ve son kez olarak İran'dan kaçmak zorunda kalıyordu. (İlki 16 Ağustos 1953'te bağımsızlık ve Musaddık yanlısı kitleler önündendi...)
1 Nisan 1979'da ise Ayetullah Musavi Ruhullah Humeyni resmen "İslami İran Cumhuriyeti"ni ilan ediyordu...
Dünyada değişik tarzda bir "1 Nisan Şakası"...
Yirmi yıl önce kitlesel sokak hareketleriyle Şah'ı bir hazan yaprağı gibi savuranların yetişkin çocukları geçen hafta ebeveynlerinin davet etdiği rejime karşı gösteriler düzenlediler. Taşıdıkları pankartlarda ne yazılıydı biliyor musunuz? "Ez İnkılab Be Azadi" (Devrimden özgürlüğe)...
"İhtilal kendi evladlarını yer." diye bir söz vardır. İran'da ise "İnkılab"ın torunları kendi ebeveynlerini yeme hazırlığı içinde gözüküyor.
Peki, bunu başarabilirler mi?
Bence şimdilik hayır...
Gerçi reform yanlısı Seyyid Muhammed Hatemi 23 Mayıs 1997'de oyların yüzde 69,6'sını alarak Cumhurbaşkanı oldu. Hatemi, Prof. Huntington'un "Clash of Civilisations" (Medeniyetlerin Çarpışması) öngörüsünü "Medeniyetlerin Diyalogu" teorisiyle değiştirmek istiyor. Yani "Müsademe - i Medeniyye" yerine "Mükaleme - i Medeniyye"... Yine gerçi 26 Şubat 1999 tarihli yerel seçimleri de reform yanlıları kazandı. Ama daha önce, 23 Ekim 1998 tarihli "Din Otoriteleri (faqıyhler) Kurulu Seçimleri"ni katılık yanılsı "tradisyonalistler" (gelenekçiler) kazandı. 86 kişilik bu "Kurul" tamamen Ayetullah Ali Hamenei'nin emrinde. O da "Mollalar Cumhuriyeti"nin en ateşli savunucusu. Hamenei bütün adalet mekanizmasına, radyo ve televizyonlara, polise, 518.000 kişilik Silahlı Kuvvetler'e ve paramiliter "Ensar - ı Hizbullah" (Tanrı Partisi'nin Yardımcıları)'na da hükmediyor. Bu "Ensar - ı Hizbullah" eli kanlı bir silahlı it - kopuk örgütü ki herkes onlardan fena çekiniyor. Hamenei'nin resmi sıfatı "Rehber - i İnkılab" (Devrim'in Önderi), yani bir tür "Şef İdeolog"... Yahut "Karavezir"... Dananın kuyruğu 2000 Şubat'ındaki Parlamento ("Meclis - Şura") Seçimleri'nde kopacak. Bu seçimleri reform yanlılarının kazanması son derece kuvvetli bir ihtimal. Onun için Hatemi şimdi birtakım sokak arbedeleriyle Hamenei'nin eline kaba kuvvet kullanma fırsatı vermek istemiyor. Üstelik birçok "agent provocateur"ün göstericiler arasına karışıp yağma ve talana başvurmak suretiyle göstericilerin adını kötüye çıkarma girişimleri de biliniyor.
Bütün bu harrangürra içinde pek üzerinde durulmayan husus "Milliyetler Meselesi"... Yaklaşık 65 milyon nüfuslu İran'da Farslar, Azeri Türkleri, Luriler, Bahtiyariler, Kürdler, Arablar, Türkmenler, Beluclar ve Ermeniler var. Nüfusları yüzde 10'un üzerinde olan iki unsur Farslar (% 25 - 30) ile Azeriler (% 25 - 30)... Garibdir: Kuzeydeki bağımsız "Azerbaycan Cumhuriyeti"nin nüfusu 7,2 milyon, İran'daki Azeri nüfus (eksi / artı) 25 milyon... Cenubi Azeriler gerçi ekonomik olarak iyi durumda. Ama yine de Kuzeydekilerle birleşmek istiyorlar. Türkiye'den de destek bekliyorlar. Eğer Tahran PKK'ya desteğini sürdürürse Ankara'nın da bu kozu oynaması mümkün.
Yerim doldu!!!