'Kış gelmeden çekilme başlar'

Çözüm sürecinin mesafe almasını sağlayacak dünya deneyimlerini yerinde izleyerek kapsamlı raporlar hazırlayan Ak Parti, son olarak İrlanda barış modeli ve İRA’nın silah bırakmasına giden süreci yerinde izleyip rapor haline getirdi. “Çatışma Çözümünde İrlanda Modeli” raporunu hazırlayan 5 kişilik milletvekili heyeti içinde yer alan Adıyaman Milletvekili Yetiş, rapordaki önemli ayrıntıları ve çözüm sürecindeki gelinen aşamayı Milliyet’e değerlendirdi:

ARKADAŞLARIMA SORSAYDIM 'HAYIR' DİYECEKLERDİ: Daha önce partiden bir ekip Güney Afrika’ya gitti, Almanya’ya gitti federal sistemle ilgili. En sonunda İrlanda’ya gidildi. Önümüzdeki günlerde de Filipinler planı var. Moro’ya gidilecek. Bizim orda özellikle o döneminin İrlanda Başbakanı Bertie Ahern’le yaptığımız görüşme çok önemliydi. Tıpkı bizdeki gibi siyaseten risk alarak bu işin içine nasıl girdiğini kendisine sorduk. O da siyasetin cesaret işi olduğunu, risk almak gerektiğini, bu işin başından beri mutlaka bu meselenin çözümü için İRA ile oturulması, konuşulması gerektiğini söyledi. 'Ama bazen öyle anlar yaşadık ki, ben kendi arkadaşlarımın bile görüşünü almadan bir karar vermek zorunda kaldığım anlar oldu. Kendi arkadaşlarıma bile sorsaydım, onlar hayır diyeceklerdi. Ne zaman ki örgütle görüşüldü ve bunun siyasi temsilcileri ile görüşmeler yapıldı, asıl o zaman anlaşma hem kalıcı hale geldi hem de bütün sorunları içeren bir yapıya büründü' tespitinde bulundu.

KIRMIZI ÇİZGİLERLE OLMAZ: Her konu mutlaka müzakerelerde gündeme getirilmeli. Bir takım kırmızı çizgilerimiz var. Şunu kesinlikle müzakere konusu daha yapmayız tarzında yaklaşımlarla kalıcı anlaşmaya varamazsınız' dedi. Bu da önemli bir noktaydı. O nedenle Türkiye’de de çözüm sürecinde her konuyu konuşabilecek bir perspktifi ortaya koymamız lazım, toplumun da bu anlamda daha esnek davranması gerekiyor.

"PİŞMAN OLDU DÖNDÜ" TARZI DEĞİL: Barış sürecinin kalıcılığını sağlamak için mutlaka örgüt elemanlarının da sürece katkı sağlayabileceği bir ortam oluşturmanız gerekiyor. Bu nedenle mesele basit bir pişman olup dağdan eve dönme tarzında değil, tam tersine bunun çok ötesinde yeni Türkiye’yi yeni konsepti içerisinde beraberce inşa etme şeklinde görmek gerekiyor.

BİSİKLET SÜREKLİ DÖNMELİ: Bir anlaşma süreci içerisinde mutlaka devamlı o bisikletin dönmesini sağlamanız lazım. Bun örneği sık veriyorlar. Bisiklet durduğu anda dengenizi kaybedersiniz, düşersiniz. Barış sürecinde de o tekerlek hep dönmeli, ama yavaş ama hızlı, fakat bir şekilde dönmesini sağlamanız lazım.

SİLAH BIRAKMA EN ZOR SÜREÇ: En son uygulama silahların bırakılması olmuş. En zor elde edilen sonuç silah bırakma aşamasında yaşanmış. Üçüncü tarafların da devreye girmesi ile ancak bu anlaşmanın son maddesi olarak bu konu çözülebilmiş.

İRLANDA ÖRNEĞİNDEN SONUÇLAR ÇIKARACAĞIZ: İrlanda dönüşünde doğrusu bizim umutlarımız çok daha fazla arttı. AK parti Genel Merkezi adına çalışmaları yürüttük. Önümüzdeki günlerde de Filipinler planı var. Moro’ya gidilecek. Bununla ilgili gerek çözüm sürecini şu anda aktif olarak yürüten bakanlar seviyesinde, gerekse genel merkezimizde bu işin mutfağında çalışan birimlerde bu rapor paylaşıldı. Gerek eve dönüş, gerek faili meçhuller, köy boşaltmalar gibi yaşanan travmatik süreçlerin bir şekilde yüzleşme ile ortaya çıkarılması, bu süreçlerin oluşturduğu travmanın giderilebilmesi, gerekse dağdan ya da cezaevinden çıkacak olan tutukluların, hasta tutukluların, dağdan eve döneceklrin rehabilite edilmesi ve topluma kazandırılması, bunun ötesinde barış sürecine katkı sağlanması hususunda da İrlanda örneğinden bir takım sonuçlar çıkaracağız.

TÜM ADIMLAR DEVLET KURUMLARI İLE ATILACAK: Yasal zemine kavuşması hem atılacak adımların çok daha büyük, iri adımlarla atılmasını sağlayacak hem sadece bu meselenin bir partinin kendi parti programı, hükümetin hükümet programı olmasının ötesinde çözüm sürecinin doğrudan bir devlet politikası olarak ta uygulanması noktasında önemli bir aşamaya geçmemizi sağlayacak. Artık bundan sonra bütün devlet kurumları ile birlikte bu işin içerisinde tüm adımlar atılacak. Bu yasal zemin ve yasal güvence hem devlet tarafını hem de bu işin muhatabı olan taraflarla ilgili meselenin biran önce çözüme kavuşması noktasında çok daha rahat düşünmelerini psikolojik anlamda sağlayacaktır.

BU MÜZAKERE YASASIDIR: Bu yasa bir çerçeve yasa. Bir anlamda müzakere yasasıdır. Çünkü çerçeve bir yasadır ve aşağı yukarı somut hiçbir adımı içermiyor, ama yapılacak bütün adımları da güvenceye alan, buna zemin hazırlayan yasa. Kanaatimce zaten müzakere yasası da budur. Bunun ötesinde hangi taraflarla, kimlerle, hangi biçimde müzakere yürütüleceğine dair konunun yasal bir düzeyde, kanun düzeyinde yapılmasına gerek yoktur. Bu yasal zemin üzerinden bir takım gerek başbakanlık önergeleri gerek bakanlar kurulu genelgeleri üzerinden de süreç götürülebilecek duruma gelmiştir.

ÇEKİLME KIŞ GELMEDEN BAŞLAR: Kış gelmeden çekilmenin başlayacağı kanaatindeyiz. Cumhurbaşkanlığı seçiminden hemen sonra sürecin daha somut hale geldiğini hepimiz göreceğiz. Şu anda da yasal zeminin, sürecin sayın Cumhurbaşkanının onayından geçtikten sonra tamamlanması ile birlikte kısa süre sonra da eylem planını da paylaşabilme imkanına sahip olacağız ve doğrusu hiç gecikmeyi düşünmüyoruz. Herkes bu mesele ile ilgili somut adımlar bekliyor. Öyle zannediyorum ki kış gelmeden çekilme noktasında somut bir takım adımları görebileceğiz.