AK Parti ve MHP’den beklenen uzlaşma

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım ile MHP lideri Devlet Bahçeli’nin mini anayasa değişikliği için bir araya geldiği kritik toplantıdan, “Partili Cumhurbaşkanı” konusunda uzlaşma çıktı. İki lider görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Bahçeli “Türkiyemizin önemli bir gündemini oluşturan anayasa değişikliği üzerinde, sayın Başbakanımız ile, zaman zaman bir araya gelerek konunun olgunlaşması noktasında çaba sarf edilmiştir. Bugünkü görüşmemiz de son değerlendirmeler ışığında olumlu geçmiştir. İnşallah çok kısa bir süre içerisinde TBMM’ye bir metin sunulmuş olacaktır. Memleketimiz için hayırlı sonuçlar vereceği inancındayım” dedi. Bahçeli’nin ardından konuşan Yıldırım, şunları ifade etti:

- ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA: Anayasa değişikliği konusunda MHP ile yürüttüğümüz çalışmalar belirli bir olgunluğa erişmiştir. Ve son gözden geçirilmeler de yapılacak ve önümüzdeki hafta inşallah Ak Parti olarak anayasa değişikliği teklifimizi TBMM’ye sunmuş olacağız. Meclis’te 330’u aşan bir kabulle geçmesi gerekiyor ki, ondan sonra referandum süreci başlasın. Referandum süreci de milletin vereceği karardır.

- PARTİSİYE İLİŞİĞİ DEVAM EDECEK: Bu değişiklikte Cumhurbaşkanı’nın eğer seçilirse partisiyle ilişiği devam edecektir. Yapılan en önemi değişiklik budur. Mevcut anayasada ‘partisi ile ilişiği kesiliyor’ hükmü var. Bunun yerine, ‘partisiyle ilişiği devam edecek’ hükmü var, hepsi bu. (Cumhurbaşkanı’nın partisiyle ilişkisi genel başkan düzeyinde mi olacak?) Herhalde anlaşılmayacak bir şey yok. Yeni getirilecek değişiklikle Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiği devam edecek.

- AK PARTİ’NİN İMZASI: Ak Parti kendi anayasa değişikliği olarak bu teklifi sunacak. Sunacağımız bu teklif, MHP’nin de üzerinde mutabık kaldığı veya müzakere edip uzlaştığımız bir metin olacak. Meclis görüşmelerinde buna göre de işlem görecek.

- YAZIN BAŞINDA REFERANDUM: Meclis görüşmeleri tamamladıktan sonra, yasa çok açık. 60 gün içerisinde referandum öngörülüyor. Her şey yolunda giderse, yazın başında inşallah böyle olabilir.

Liderler görüşmesinde Ak Parti ile MHP kamuoyuna “pürüz” olarak yansıyan bazı konularda karşılıklı anlayış çerçevesinde hassasiyetlerini esnettiler. Bunların başında ise Cumhurbaşkanı’nın aynı zamanda parti Genel Başkan olması düzenlemesi geliyor. MHP bu konuda Cumhurbaşkanı’na sadece parti üyeliği yolunun açılmasını, genel başkan olmamasını savunuyordu. Liderler görüşmesinde varılan uzlaşmaya göre metinde, Cumhurbaşkanı’nın siyasi partiye üye olabileceği veya genel başkan olabileceğine ilişkin herhangi bir ifade olmayacak. Anayasa’nın mevcut 101. maddesindeki “partisiyle ilişiği kesilir” ifadesi metinden çıkarılacak. Yıldırım’ın Cumhurbaşkanı’na genel başkanlık yolunun açık bırakılmasının gerekçesini “Bir kişiye parti üyeliği imkanı verildiğinde, aynı zamanda parti organlarında görev alma yolu da açılır. Eğer Cumhurbaşkanı’na da üyelik hakkı veriliyorsa, parti organlarında görev alma demek eşitlik ilkesine ters düşmüş olur” şeklinde ifade ettiği öğrenildi.

Yüce Divan

Ak Parti’nin de Cumhurbaşkanı’nın cezai sorumluluğuna ilişkin düzenlemede esneme gösterdiği öğrenildi. Ak Parti, Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divan’a sevki konusunda 4’te 3’lük bir oy çoğunluğunu istiyordu. MHP; Meclis’teki milletvekili sayısının salt çoğunluğuyla bu kararın verilebileceğini savunuyordu. Bahçeli’nin, OHAL sürecinde referandumun yapılabileceğini bunun herhangi bir sakınca yaratmayacağını ifade ettiği öğrenildi. Yıldırım’ın OHAL’in Ocak sonrasında bir kez daha uzatılabileceğini dikkate alarak referandumun Meclis gündemini de sıkıştırmadan bahar sonunda veya yaz başında yapılabileceğini dile getirdiği bildirildi.

İki lider arasındaki uzlaşma zirvesinin ardından akşam saatlerinde Ak Parti grubunda, teklif için milletvekillerinden imza toplanmaya başlandı.

İki pürüzlü madde

Liderler zirvesinde, iki madde üzerinde uzlaşma sağlanamadı. Ak Parti, Meclis’in karşılıklı feshedilmesi gerektiğini savunurken, MHP buna karşı çıktı. Bahçeli’nin, “Fesih yetkisi sadece Meclis’te olmalı. Meclis hem Cumhurbaşkanı’nı hem de kendisini feshedebilmeli” dedi. Kararnamelerle ilgili ise Bahçeli, “Cumhurbaşkanı sadece kendini ilgilendiren konularda kararname çıkarabilsin” ifadelerini kullandı. Yıldırım da bu öneriye karşı çıkarak, “Cumhurbaşkanı güncel konularda da kararname çıkarabilmeli” görüşünü savundu. Liderler bu iki konunun teklif metni Meclis’e gelmeden parti kurmayları arasında değerlendirilmesi konusunda görüş birliğine vardı.

‘Cumhurbaşkanlığı sistemi’ nasıl olacak?

“Cumhurbaşkanlığı sistemi” olarak adlandırılan sistemde Cumhurbaşkanı’nın iki yardımcısı olacak. Cumhurbaşkanı seçildikten sonra partisinden istifa etmeyecek, partili olarak görev yapabilecek. Ak Parti ve MHP’nin Cumhurbaşkanı’nın aynı zamanda genel başkan olup olamayacağı konusunda görüş ayrılıkları vardı. Ancak iki partinin, “genel başkan olabileceği” konusunda anlaştıkları kulislere yansıdı. 2019’da yaşama geçecek bu sistemin partili Cumhurbaşkanlığı gibi bazı maddelerinin ise uygulanması için teklife geçici maddeler konulması bekleniyor. Teklif referanduma sunulabilir ve halktan vize alırsa, Ak Parti’de genel başkan yeniden Erdoğan olabilecek. 2019’da ise yeni sisteme bütünüyle geçilecek. Teklifin diğer maddeleri ise haftaya Meclis’e sunulması ile netleşecek. Kulislere yansıyan bilgiler, Cumhurbaşkanı’nın Bakanlar Kurulu’nu belirleme, isimlerin üçte ikisini dışarıdan atayabilme yetkilerini taşıyacağı şeklinde. Yeni sistemde bütçeyi Cumhurbaşkanı yapacak, Meclis ise onaylayacak.