DOĞU TiMOR iZLENiMLERi 2

Doğu Timor izlenimlerine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Sırada UNICEF’in çalışmaları ve Dili’ye arabayla iki saat uzaklıkta dağ başında bir köy olan Aileu ziyareti var
Sonunda UNICEF ofisindeyiz. Bizi burada karşılayan görevli son derece doğal bir şekilde anlatıyor. “Havaalanında sizi karşılayan arkadaşıma sordum, ‘Shakira’ya benziyorlar mı?’ diye. O da dedi ki, ‘Shakira’ya değil, Britney Spears’e benziyorlar.’” Şaka yapmıyor. Gayet ciddi. Bu arada aramızda tek sarışın Bennu Gerede var. Artık onun da ne kadar Britney Spears’e benzer bir hali var, tartışılır.
Gülelim mi, ağlayalım mı şaşırıyoruz. İşte UNICEF’teki eğitimli görevliler bile bizi bu kadar farklı görüyor.
Ellerimizde fotoğraf makineleri mahalleleri gezerken içimiz parçalanıyor, boğazımız düğümleniyor. Bir yandan burayı görmenin önemli bir şey olduğunu düşünüyorum, bir yandan da müthiş bir suçluluk duygusu içindeyim. Başkalarının zor şartlardaki günlük hayatlarını böyle turistik bir gezinin parçasıymış gibi incelemek, onlara sormaya bile gerek duymadan fotoğraf çekmek bana doğru gelmiyor. Güney Afrika’daki gecekonduları gezerken de aynı şeyleri hissediyordum. Şimdi de değişmedi.
Tek istediğim Doğu Timor ziyaretimizi mümkün olduğu kadar duyurup UNICEF’in çalışmalarını tekrar tekrar anlatmak. Kimbilir belki daha çok yardım toplanmasına minik de olsa bir katkımız olur.
Doğu Timor’un her türlü desteğe ihtiyacı var. Doğu Timorlu kadınlar ortalama 5.7 çocuk doğuruyor. Doğumların yüzde 80’i evde yapılıyor. Doğum sırasında çoğu bebek ölüyor, hatta çoğu zaman anneler de... Sadece doğumda değil, basit aşılar yapılmadığı için de ölüm oranları çok yüksek. İşte bu yüzden aşılar çok önemli.
UNICEF ve Prima’nın ‘1 paket=Hayat kurtaran 1 aşı’ kampanyası sayesinde her gün onlarca anne ve bebek aşılanıyor. 2006’dan beri tüm dünyada 100 milyon anne ve bebeğin ‘Anne ve Yenidoğan Tetanosu’ndan korunmasına yardımcı olmuş. 100 milyon küçümsenemeyecek bir rakam. Ocak ayından itibaren bu kampanyaya Türkiye de destek vermeye başladı. Bu kampanya ile amaç 4.5 milyon ‘Anne ve Yenidoğan Tetanosu’ aşısının bağışlanması.

Fakir ama dilenen yok
Dili ilginç bir şehir. Bütün fakirliğine rağmen etrafta hiç dilenen yok. UNICEF’in doktorları Dr. Monjur Hossain ve Dr. Sherin Varkey ve diğer görevliler Doğu Timor’daki sağlık durumuyla ilgili bizi bilgilendiriyor. Doğrusu şehre bakınca durumun bu kadar vahim olduğu anlaşılmıyor. Ne de olsa çocuklar ne olursa olsun gülüp oynuyor. Büyükler de o çiğnedikleri kafa yapan şeyden mi nedir, mutsuz görünmü- yorlar. Oysa durum hiç de öyle değil.
Sağlık ocağında sıraya girmiş, aşı olmayı bekleyen annelerin çoğu çok genç. Bir de şehir merkezi dışındaki sağlık ocakları var. Onlar daha eğitimsizleri bilinçlendirmeyi hedefliyor. O yüzden ev ev dolaşarak anne ve bebekleri sağlık ocaklarına getiriyorlar.

‘Genciz, umutluyuz’
Aileu diye dağ başındaki bir köye gidiyoruz. Fakirlerin çoğu dağlarda yaşıyor. Çocuklar okula dağ yollarından saatlerce yürüyerek gidiyor. 40 kilometrelik yolu arabayla tam iki saatte çıkıyoruz. Virajda döne döne içimiz dışımıza çıkıyor. Sonra küçük bir törenle karşılanıyoruz. Daha sonra halkı bilinçlendirmek için konuşmalar yapılıyor. Halk arasında daha çok Tetum dili kullanılıyor. Tercümanımız sürekli çeviriyor konuşulanları, “Şimdi el yıkamayı öğretiyorlar” diyor. Ortaya bir çocuk çıkarılıyor, şekil 1 a şeklinde el yıkatılıyor. Sağlık merkezinin yöneticileriyle konuşurken hep söyledikleri bir şey var, “Bir hatamız varsa affedin, biz daha çok genç bir ülkeyiz, olumlu düşünüyoruz, gelecek için umutluyuz” diyorlar. Gerçekten çok genç bir ülkeler, bağımsızlıklarını 2002’de kazanmışlar.

Türkler her yerde aynı
Dönüş yolunda Timor Lodge diye bir otele gidiyoruz. Burada konteynırlardan yapılmış odalar var. Ortada da Timor standartlarının çok üzerinde bir havuz var. Otelin müdürü Türk. Adı Kemal Başer. Avustralya’dan gelmiş. 30 yıldır Türkiye’den uzakta. Buna rağmen öğlen ne yemek yiyor dersiniz? Köfte, pilav, soğan... Uzakdoğu’nun güneyinde herkes Uzakdoğu yemekleri yerken Türkler ülkelerinden ne kadar uzakta olurlarsa olsun hiç değişmiyorlar işte.

Bennu Gerede’nin fotoğrafları
Doğu Timor benim için önemli bir tecrübeydi. Bir daha tekrar gitme şansım olursa hiç düşünmeden giderim. Doğu Timor’u ve Doğu Timorlular’ı biraz da olsa merak ediyorsanız size bir önerim var. Bennu Gerede seyahatimiz boyunca müthiş fotoğraflar çekti. Bu fotoğraflardan bir sergi açacak. Ne zaman. nerede?10 Mart’ta Nişantaşı’nda Sofa Otel’de. Görmenizi tavsiye ederim.