İç talepte büyük daralma

Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) Ağustos ayı Ekonomik Gelişmeler Raporu’nda yer alan veriler, iç talepte özellikle Haziran ayından itibaren hızlanan bir daralmaya işaret etti.
Raporda yer alan verilere göre, iç talebe ilişkin önemli göstergelerin başında gelen ve GSYH’deki payı nedeniyle büyümede önemli etkisi bulunan dayanıklı tüketim malları üretim ve satışlarında 2007 yılında yaşanan düşüşler, baz etkisine rağmen bu yıl da sürdü.
Geçen yılın tümünde yüzde 9.9 düşen dayanıklı tüketim malları üretimi, 2007’nin aynı aylarına göre bu yıl Ocak’ta yüzde 6.6, Şubat’ta yüzde 5.8, Mart’ta yüzde 9.8, Nisan’da yüzde 9.3 ve Mayıs’ta yüzde 7.1 düşüş gösterdi. Üretim düşüşü, Haziran ayında ise yüzde 13.2 ile yüksek bir düzeye ulaştı.
Dayanıklı tüketim mallarının satışlarında da paralel bir seyir gözlendi. 2007’nin tümünde yüzde 8.7 düşen satışlar, bu yıl Ocak ayında yüzde 8.1, Şubat’ta yüzde 6.8, Mart’ta yüzde 7.8, Nisan’da yüzde 1.9, Mayıs’ta yüzde 5.9, Haziran ayında ise yüzde 14.2 oranında düşüş kaydetti.

OTOMOBİL ÜRETİM VE SATIŞLARINDA DÜŞÜŞ

2007 yılında yüzde 4,2 oranında azalan otomobil satışları; bu yılın Ocak-Haziran döneminde, 2007’nin aynı dönemine göre yüzde 18,2 artış gösterdi. Ancak, ilk beş ayda sürekli artış seyri gözlenen üretim ve satışların, bu yıl ilk kez Haziran ayında düşüşe geçtiği dikkati çekti. Geçen yılın aynı aylarına göre bu yıl Ocak’ta yüzde 51.8, Şubat’ta yüzde 34, Mart’ta yüzde 20.5, Nisan’da yüzde 23.3’le rekor düzeylerde gerçekleşen otomobil üretimindeki artış oranı, Mayıs ayında yüzde 2.9’a düştü. Haziran ayında ise otomobil üretimi geçen yılın aynı ayındaki sayının yüzde 1.6 altında kaldı.
Otomobil üretiminde Haziran’daki düşüşle, Ocak-Haziran dönemi itibariyle kümülatif artış oranı yüzde 19,3’e geldi.
Otomobil satışları da Ocak’ta yüzde 37.7, Şubat’ta yüzde 23.1, Mart’ta yüzde 40.3, Nisan’da yüzde 20.3, Mayıs’ta yüzde 8.3 artarken, Haziran’da yüzde 4.7’lik bir düşüş kaydetti. Bu kapsamda ithal otomobil satışları Ocak ayında yüzde 40.5, Şubat’ta yüzde 21.2, Mart’ta yüzde 27.1, Nisan’da yüzde 14.9, Mayıs’ta yüzde 11.9 artışın ardından Haziran ayında yüzde 1.1 oranında geriledi. Bu gerilemeyle ithal otomobil satışlarında Ocak-Haziran dönemindeki artış yüzde 17 düzeyinde oluştu.
Türkiye’nin otomobil ihracatı Haziran ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,7, Ocak-Haziran dönemi itibariyle de yüzde 22,3 artış gösterdi.
2007 yılının Ocak-Haziran döneminde yüzde 80,3 düzeyinde gerçekleşen otomobil ihracatının üretime oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 82,4’e çıktı.
Toplam satışlarda ithal otomobillerin geçen yıl Ocak-Haziran döneminde yüzde 66.8 olan oranı, bu yıl aynı dönemde yüzde 66.1’e geriledi.

DÖRT BEYAZ ANA ÜRÜNDE DURUM

Beyaz eşyada geçen yılın tümünde yüzde 5.5 düşüş gösteren dört ana ürünün yurt içi satışları, bu yıl Ocak ayında geçen yılın aynı ayındakinin yüzde 18.9 altında kaldı. Dört ana üründe satışlar geçen yılın aynı aylarına göre Şubat’ta yüzde 5.8 düşüş, Mart’ta yüzde 7.9, Nisan’da yüzde 21, Mayıs’ta yüzde 10.4 artış gösterdi.
Mayıs ayında; dört beyaz ana ürünün üretimi yüzde 3.9 ve ithalatı yüzde 13,1 oranlarında azalırken, kampanyaların da etkisiyle iç satışları yüzde 10.4, ihracatı yüzde 2,1 arttı. Ocak-Mayıs döneminde dört beyaz ana ürünün üretimi geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 3,7 ithalatı ise yüzde 9,1 azaldı. Bu ürünlerde iç satışlar yüzde 3.1 ve ihracat yüzde 0.8 artış kaydetti.