İhracata kısıtlama fiyatı düşürür mü?

İSMAİL ŞAHİN / İSTANBUL - Fiyat istikrarı sağlamak için zeytinyağı ihracatına getirilen sınırlamada uzatmaya gidildi. Yasak ambalajlı ve kutulu zeytinyağı ihracatına yönelik uygulanmıyor, sadece dökme ve varilli zeytinyağı kapsamda yer alıyor.

2022-2023 sezonunda iklim değişikliği kaynaklı dünyanın önde gelen zeytin üreticisi ülkelerindeki rekolte düşüklüğü, Türkiye’den zeytin ve zeytinyağına yönelik dış talebi artırmıştı. 19 Temmuz’da her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılması kararı alınmış, ihracatın yurt içi tüketici fiyatlarına olumsuz etkisinin devam etmesi nedeniyle 1 Ağustos - 1 Kasım döneminde dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik yasak devreye girmişti.

Bir süre daha devam…

Ticaret Bakanlığı dün yaptığı açıklamada dünya zeytinyağı fiyatlarındaki artışın devam ettiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Bu sezon ülkemizde üretimin ‘yok yılı’ kaynaklı olarak azalmasının yanı sıra ülkemizin birçok bölgesinde zeytinin çiçek açma dönemindeki olumsuz iklim şartlarından dolayı yaşanan; üretim kayıpları, dünyada artan zeytin yağı fiyatlarında herhangi bir gerilemenin olmayacağı ve artan dış talebin devam edeceği dikkate alındığında, iç piyasada tüketici refahı ve fiyatları bakımından arz yönlü sıkıntılara mahal verilmemesini teminen, ürün rekoltesindeki gelişmelerin bir süre daha takip edilerek, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak uygulanan tedbirin bir süre daha devam ettirilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur.”

‘Sezonu görelim’

Yasağı değerlendiren Akhisar Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Alper Alhat, “Arz ve talebi ölçmek için belirli bir zaman daha lazım, sezonu görmek istiyorlar” dedi. Zeytinyağı fiyatlarına da dikkat çeken Alhat şöyle konuştu:

“İhracat kısıtlaması öncesi 180 liraydı, Şu anda 200’ün üzerinde. Tonajları tam olarak görüp doğru bir piyasa hedefleniyor. Ama zeytinyağı fiyatlarını düşürmek Türkiye’nin elinde değil. İspanya’da zeytinyağı fiyatları son 12 ayda yüzde 100 yükseldi. Ambalajlı zeytinyağında bir fırsat var, Türkiye iyi değerlendirmeli.”

Yüzde 50 talep kaybı

Akhisar’da bu yılki rekoltenin geçen seneye oranla yüzde 30’larda kaldığına işaret eden Alhat, “Türkiye’de yüzde 50’nin üzerinde talep kaybı var. Talebin düşmesi fiyatların yükselmesini önleyecek. Talep düşüşünü engelleyemezsek şimdiye kadar zeytinyağını tanıtmak için verdiğimiz çabalar boşa gidecek” dedi.

‘Memecik’ için AB tescili yolda

Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret tescili başvurunda ‘Aydın Memecik Zeytinyağı’ önemli aşama kaydetti. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Aydın Memecik Zeytinyağı coğrafi tescil başvurusunu kabul ederken; ilgili karar 18 Ekim 2023 tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayımlandı. Alınan karara göre 3 ay içinde bir itiraz olmaması durumunda Aydın Memecik Zeytinyağı coğrafi işaret tescilini alacak.

Fiyatta yeni artış ihtimali

Türkiye’de marketlerde zeytinyağı fiyatlarının çok inişli çıkışlı olduğuna da işaret eden Alhat, “Marketlerde zeytinyağı eski fiyatlardan satıyorlar. Depolarındaki kalan ürünleri satıyorlar. 175 TL bandında zeytinyağı bulmak mümkün. Yakın bir zamanda raflardaki fiyat 200’lerin üzerine çıkacaktır. Çiftçinin beklentileri yüksek. Çeşitli desteklere ihtiyaç var” şeklinde konuştu.

İhracat 27 kat artmıştı!

Kuraklığın olumsuz etkileri sonrası Türkiye’nin İspanya’ya zeytinyağı ihracatı bu yılın ilk 6 ayında 27 kat arttı. TİM verilerine göre, Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağı ihracatı ilk 6 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 190 artarak 560 milyon dolara yükseldi.