ABD Senatosu’nun Ermeni kararına Ankara’dan sert tepki: Karar yok hükmünde

ABD Senatosu’nun 1915 Ermeni olaylarını “soykırım” olarak tanıyan karar tasarısını kabul etmesine Ankara’nın tepkisi sert oldu. ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield Dışişleri Bakanlığı’na çağrılırken Bakan Yardımcısı Sedat Önal, Ankara’nın tepkisini Satterfield’e iletti.

ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden Satterfield Dışişleri Bakanlığı’na çağırılmadan önce Anadolu Ajansı’na yapılan açıklamada tasarıya ilişkin olarak “Yönetimin pozisyonu değişmemiştir. Görüşlerimiz Başkan’ın geçen nisan ayında yaptığı son açıklamasında yansıtılmıştır” denildi. ABD Başkanı Donald Trump 1915 olaylarına dair 24 Nisan’daki konuşmasında, Ermenice “Büyük Felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” ifadesini kullanmıştı. Karara karşı Ankara’nın sert açıklamaları da ardı ardına geldi. Tepkilerde, ABD Senatosu’nun kararının siyasi gösteriden ibaret olduğu, hukuki bağlayıcılığı ve geçerliliğinin olmadığına vurgu yapıldı. Tasarıya karşı yapılan açıklamalar şöyle:

‘Sorumsuz bir yaklaşım’

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: ABD Senatosu’nun 1915 yılında Osmanlı devletinde yaşanan olaylar hakkında asılsız iddiaları esas alan ve Türk-Amerikan ilişkilerinin iklimini zehirleyen kararını hiçbir suretle kabul etmiyor ve şiddetle kınıyoruz. Siyasi açıdan tamamen sorumsuz bir yaklaşımdır. ABD Senatosu sorumlu bir tutum içerisinde olsaydı, bu süreçte dünün asılsız iddialarıyla bugünün gerçekliğini manipüle etmeye kalkmaz, uluslararası güvenlik, istikrar ve sürdürülebilir diyalog zeminini güçlendirecek adımlar atardı.

‘İşin çözümü arşivler’

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar: Ülkemize ve milletimize karşı kabul edilmesi imkansız iddialar söz konusu. Bunlardan biri 1915 soykırım iddiası. Böyle bir şey yok. Bu bir siyasi mesele değil. Bu tamamen tarihi bir konu. Bu tarihi konuda siyasilerin karar alması veya bir takım iddialarda bulunması son derece temelsizdir. Bu işin çözümü arşivler, raporlardır. İster Amerikan ister Türk ister başka ülkelerin arşivlerine bakın, tarihi tertemiz, utanılacak hiçbir şeyi olmayan bu asil milletin hiçbir şekilde böyle bir şeyle ilgisinin bulunmadığını herkes görecektir.

‘Kabul edilemez’

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: Senatonun kararı kabul edilemez. Türkiye ne zaman başını dik tutsa hemen bu gibi siyasi malzemeleri tozlu raflardan indiriyorlar. Türkiye bu tür meselelerle diz çöktürülecek bir ülke değildir. Bu karar bizim için yok hükmündedir. Hukuki, tarihsel ve bilimsel olarak hiçbir temeli yoktur.

‘Ciddiye almıyoruz’

TBMM Başkanı Mustafa Şentop: ABD’nin meselesi aslında Ermeniler değil, 1915’te yaşanan olaylar da değil. Mesele Türkiye ile ilgili şu anda müzakere edilen bazı konularla ilgili mevzi elde etmek için elinde ne varsa kullanıyor. 1915 olaylarını da Ermenileri de istismar ediyor. Ciddiye alınacak bir karar değil. Biz tarihimizle her zaman iftihar eden bir milletiz. Bu topraklarda herhangi bir soykırım da yaşanmamıştır. Bugün dahi utanç dolu birçok olay kendi tarihlerinde varken bu ülkelerin kalkıp Türkiye gibi tertemiz tarihi olan, bununla iftihar eden bir ülkeye laf söylemeleri anlaşılabilir bir şey değil.

‘Kınıyoruz, reddediyoruz’

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay: ABD Senatosu sözde soykırım tasarısı kararıyla tarihi, yalanlar ile yeniden yazma çabası içine girmiştir. Oysa tarihin gerçek tanıkları senato ya da meclis kararları değil tarih arşivleridir. Tarihi meseleleri siyasi alana çekmeye çalışanlara arşivleri işaret ediyoruz; tüm arşivlerimiz bilim insanlarına ve tarihçilere açıktır. ABD Senatosu’nun kararını kınıyor ve reddediyoruz.

‘Soykırım’ tasarısı şimdi ne olacak?

1915 olaylarını “Ermeni soykırımı” olarak tanıyan yasa tasarısının ABD Senatosu’nda da kabul edilmesinin ardından iki meclisten geçen metinlerin ortaklaştırılması ve ABD Başkanı Trump’a sunulması bekleniyor. Kongre’nin altı kanadı olan Temsilciler Meclisi de 1915’te yaşananları soykırım olarak tanıyan bir yasayı onaylamıştı. Trump’ın yasayı onaylaması durumunda ABD “Ermeni soykırımını” federal hükümet düzeyinde tanıyacak. Trump’ın tasarıyı veto etmesi halinde, Kongre’nin iki kanadında da üçte iki çoğunluk sağlanması durumunda yasa tekrar Trump’a gönderilebiliyor.

Dünyada, yaşananları “soykırım” olarak resmen kabul eden ülke sayısı 31. Bunlar arasında Almanya, Fransa ve Rusya var. 31 ülkenin dışında bir çok ülke de farklı seviyelerde “Ermeni soykırımı” iddialarını tanıdı. ABD’de de 50 eyaletten 49’u 1915’te yaşananları “Ermeni soykırımı” olarak kabul etti.