Başarı sıranızı dikkate alın

Seviye Belirleme Sınavı (SBS) sonuçlarına bakıldığında sıralamaların 2009 SBS’ye göre farklılaştığını görüyoruz. 2009 SBS’de 485 ve üstü puan alan aday sayısı 3 bin 510 iken, 2010 yılında bu sayı 3 bin 479 olarak gerçekleşti. Yani genel yerleştirme puanı 485 ve üstünde olan öğrenci sayısı geçen yıl ile bu yıl hemen hemen aynı. Bu da, taban puanı 485 ve üstünde olan okullar bu yıl da aynı puanla öğrenci alacak, anlamına geliyor.
457 puan alan aday sayılarına bakıldığında 2009 yılında 26 bin 537 öğrenci varken, 2010 yılında bu sayı 32 bin 597’ye yükseldi. 457 ve üstünde puan alan aday sayısı bu yıl arttı. Yani sorular kolay olduğu için puanlar yükseldi, bu da 457 ve üstünde puan alan öğrenci sayısının artmasına yol açtı. Bu durumda bu öğrencilerin tercih edecekleri okulların da taban puanları ortalama 5 puan artacaktır.

5-10 puanlık yükseliş
Uğur Dershanesi ÖSYS Koordinatörü Turgay Polat, sınav sonuçlarının analizleriyle ilgili şu bilgileri verdi:
“429 puan ve üstü asıl kopmanın yaşandığı puan aralığı olarak göze çarpıyor. 2009 yılında 429 puan alan öğrenci sayısı 73 bin 690 iken, 2010 yılında bu sayı 79 bin 289’a çıktı. İstanbul ve Ankara’da bulunan Anadolu liseleri ile fen liselerinin öğrenci aldığı aralık 425 ve üstüdür. Bu aralıkta 6 bin öğrenci artmıştır. Dolayısıyla bu öğrencilerin sayısı arttığı için okullara tercihler artacak ve okulların taban puanları 8 ile 10 puan arasında artacaktır. Genel olarak kontenjanlara bakıldığında 380 puanına altında Anadolu ve fen lisesi türünde okullara büyük kentlerde yerleşme zor görünüyor.
Tercihlerde 2009-SBS verilerini kullanmak doğru sonuç vermeyecektir. Adayların tercihlerini genel başarı sıraları ile okulların son yerleşen öğrenci sıralamalarını karşılaştırarak yapmaları gerekiyor. Sınav kolay olduğu için adayların puanları geçen yıla göre daha yüksek geldi ama bu sınav bir sıralama sınavı olduğu için girmek istediğimiz okulun geçen yıl son aldığı öğrencinin başarı sırası ile kendi sıranızın uyuşması gerekiyor.
Adayların sıralamalarına göre 490 puan üstünde öğrenci alan okulları tercih ederken çok dikkatli olmaları gerekiyor. Sıralamalara bakıldığında 485 üstünde okulların taban puanları hemen hemen aynı kalırken, 470-485 arasında taban puanların 5 puan, altında ise 10 puan yükseleceği görülüyor. Öğrenciler tercihlerinde okulların son yerleşen öğrencisinin başarı sırası ile kendi başarı sıralarını karşılaştırarak kendi sıralarından en az 5 bin altında tercih yapmaları sağlıklı olacaktır.”

Karma listenin püf noktası
Adayların tercih yaparken yaşadıkları sorunlardan birisi de farklı okul türlerine listelerinde nasıl yer verecekleri. Birden fazla okul türüne yer vererek karma tercih yapmak istiyorsanız öncelikli olarak istek sıranızı dikkate almanızda fayda var. Fakat bunu yaparken düşük puanlı bir okulu yüksek puanlı bir okulun üzerine yazmamanız gerekiyor.
Örneğin, öncelikle fen liselerini tercih etmek isteyen bir öğrenci Kırklareli Fen Lisesi’ne listesinde yer verir, sonraki tercihine de Galatasaray Lisesi’ni yazarsa ölü tercih dediğimiz boşuna tercih yapmış olur. Puanı daha düşük olduğu için Kırklareli Fen Lisesi’ne yerleşemeyen bir öğrenci, Galatasaray Lisesi’ne hiç yerleşemez.
Karma tercih oluştururken aynı okul türlerini alt alta yazmak gerekmiyor. Yani 4 fen lisesi, 2 Anadolu lisesi, ardından 4 özel lise şeklinde tercih yapma zorunluluğu yok. Listeyi oluştururken okulların genel başarı sırası ve kendi OYP genel başarı sıranıza çok dikkat etmelisiniz.

Bilinçli tercihin önemi
Diyelim ki girdiğiniz sınav sonucunda iyi bir puan elde ettiniz. Ve hep hedeflediğiniz, sizin puanınızdan daha düşük puanla öğrenci alan bir okul var. Siz puanınız daha yüksek okullara da yetiyor diye hiç düşünmediğiniz halde ilk sıralara başka okulları yazarsanız işte bu bilinçli tercihin dışına çıkar.
Bu durum pek çok öğrenci ve ailenin içine düştüğü bir çıkmazdır ve sonucunda öğrenciyi mutsuz bir öğrenim hayatına sürükler. Çünkü böyle yaptığınızda siz hiç istemediğiniz okulun asil listesine yerleştirilirsiniz.

Ölü tercihe dikkat!
Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus da ölü tercih yapmamak. Adından da anlaşılacağı gibi ölü tercih, yapılan tercihin hiçbir işe yaramaması anlamına geliyor. Örneğin; düşük puanlı ve düşük sıralamalı bir okulun altına yüksek puanlı ve yüksek sıralamalı bir okul yazmak ölü tercih anlamına gelir. Çünkü puanınız yüksek dahi olsa düşük puanlı okul üst sırada olduğu için oraya yerleşirsiniz. Düşük puanlı bir okulun altına yüksek puanlı okulu yazmak hiçbir anlam ifade etmediği gibi tercih hakkınızı da boşu boşuna harcayacaktır.

Sorularınızı yanıtlıyoruz
Okulumun internet bağlantısı olmadığı söylendi. Ne yapacağım?
MEB tarafından belirlenen tercih merkezlerinde ve ortaöğretim kurumlarında tercih işlemleri 9-22 Temmuz 2010 tarihleri arasında gerçekleşecek. Okullarda yaşanan sıkıntılar doğrultusunda veli ve öğrenciler farklı merkezlere yönlendirilecek.
Bir okulu en başa yazdığımda, bu okulu son tercihlerine yazan adayın önüne geçebilir miyim?
Tercih sıralamasının önemi adayın kişisel tercihleri kadar geçerlidir. Her okula yerleştirme işlemi adayların sıralamasına göre yapılır. Dolayısıyla adayların başka bir adaydan önce tercih ettiğinde dahi puanı yüksek olan aday alınacağından herhangi bir etki söz konusu değildir. En doğru tercih listesi adayın istekleri doğrultusunda oluşturulan listedir.
Girmek istediğim okulun puanı düşük nasıl tercih yapmalıyım?
Okulların puanları büyükten küçüğe doğru sıralanmalı, ayrıca okulun başvuru şartlarının uygunluğu da kılavuzdan kontrol edilmelidir. Tercihler asil liste başarı sıralamaları dikkate alınarak yapılmalıdır. Çünkü adayların sınavları kazanması yani bir okula yerleştirilmesi asil liste başarı sıralamaları dikkate alınarak yapılıyor. Bu nedenle asil liste okula son giren öğrencinin başarı sıralaması dikkate alarak tercih yapan adayların tercihlerine ilk başta ilk başta yerleşme olasılıkları daha yüksek oluyor. Unutmamak gerekir ki, her sene sınav niteliğinin değişmesi ile beraber önceki yılın puan ve başarı sıraları bize sadece fikir verir. Dolayısıyla adaylar listesinde kendi puanından daha yüksek ya da daha düşük puanlı okullara yer verebilir.
Puanları birbirine yakın okulları yazmalı mıyım?
Adaylar tercih listesini oluştururken kendi puanından yüksek okullardan başlayarak, en sona istekleri doğrultusunda puan bazında düşebildiği kadar düşmelidir. Birbirine yakın puanlı okulları yazmakta bir sakınca yoktur. Ancak sınavların içerik ve niteliği düşünüldüğünde her sene puanı değil, başarı sıralarını göz önünde bulundurarak tercih yapmakta fayda vardır.
Yerleştirme için hangi puan kullanılacak?
Yerleştirme işlemi, ortaöğretim yerleştirme puanına (OYP) göre yapılacak. Öğrencilerden tercih başvuruları alındıktan sonra puan üstünlüğü esasına dayalı olarak önceden belirlenmiş kontenjanlara göre yerleştirme işlemi yapılacak.

Kurumu seçmek ve belirlemek
Yael Mayorkas Franko
Saint-Michel Fransız Lisesi Türk Müdür Başyardımcısı
Öğrencilerden beş sene boyunca (hazırlık + 4 yıl) okuyacakları ortaöğretim kurumunu belirlerken, ergenlik dönemi ile mücadele edildiği bir zamanda, kendisi için en uygun okulu seçmesi ve ondan doğru tercih yapması beklenmektedir. Bu tercihi yapan öğrencinin önce kendini çok iyi tanıması, yeteneklerinin ve ilgilerinin bilincinde olması, ilerdeki yıllarda hangi mesleği yapacağını ve dolayısıyla hangi üniversiteye yönelmek istediğini bilmesi gerekmektedir.
Yabancı dil eğitimi veren kurumlarda okumak isteyen bir öğrenci yabancı dili sevmeli, dilini öğrendiği kültüre ve genel olarak tüm kültürlere açık olmalıdır.
İnsanın eğitimini sürdüreceği ortaöğretim kurumunu seçerken doğru seçim yapması önemli; çünkü eğitim hayatımızda ortaöğretim süresi öğrencilerin geleceğini belirleyen ve çoğu zaman da kişiliklerini var eden bir zaman aşamasıdır. Seçtikleri okulun kurumsallaşmış olması, bir kimliğinin olması, yabancı dil eğitimine önem vermesi, okulun vizyonu, üniversite sınavındaki başarı yüzdesi gibi kıstaslar öğrencinin okuyacağı okulu belirlemede önemli unsurlardır.
Öğrencilerin yabancı dille eğitim yapan özel okulları tercih etmelerinin başlıca sebeplerinden biri yabancı dil eğitiminin iş dünyasına girerken rekabet ortamının oldukça yüksek olduğu bir ortamda, en az bir yabancı dili ve çoğu zaman da birden fazla dili biliyor olmanın getirdiği avantajdan yararlanmaktır.
Fransızca eğitim veren bir okulu bitiren öğrenci, aynı zamanda liseyi bitirdiği anda aldığı diplomanın eşdeğer olmasından dolayı da istediği bir Avrupa ülkesinde üniversite eğitimi almaya hak kazanır. Ayrıca kişi bir iş başvurusunda bulunurken, hangi üniversiteyi bitirmiş olduğu önemliyse de kişinin vizyonunu, kişilik özelliklerini anlamak bakımından da ortaöğretim çok belirleyici bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla bir yönetici elemanını seçerken, hangi liseyi bitirmiş olduğu sorusundan da yola çıkmaktadır.
Bu nedenle bu önemli kararı vermeden önce öğrencilerin kendilerini ve ne istediklerini, hayattan ne beklediklerini iyi analiz etmeleri ve gitmek istedikleri okulun özelliklerini iyice araştırmalarını öneririm. Bu zor karar aşamasında olan tüm öğrencilerimize iyi şanslar diliyorum.

Okulları tanıyalım
Anadolu teknik liseleri
İlköğretim okulu üzerine öğrenim veren ve öğretim süresi dört yıl olan okullar. Anadolu teknik liselerinde Türk Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak teknik alanlarda mesleki formasyon kazandıran, yüksek öğretime, mesleğe ve hayata hazırlayan, aynı zamanda bir yabancı dil öğretilmesini amaçlayan, fen bilimleri ağırlıklı programlar uygulanıyor. Bu okullardan mezun olanlar alanları ile ilgili işyerlerinde çalışabilecekleri gibi, ustalık belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyan mesleklerinde bağımsız “İşyeri Açma Belgesi” verildiğinden, bağımsız işyeri de açabilirler.

Anadolu meslek liseleri
İlköğretim okulu üzerine öğrenim veren ve öğretim süresi dört yıl olan okullardır. Mesleki ve teknik alanlarda mesleki formasyon kazandıran, öğrencileri hayata, iş alanlarına ve yüksek öğretime hazırlayan, aynı zamanda bir yabancı dilin öğretilmesini amaçlayan programlar uygulanıyor. Bu okullardan mezun olanlar alanları ile ilgili işyerlerinde çalışabilecekleri gibi, ustalık belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyan mesleklerinde bağımsız “İşyeri Açma Belgesi” verildiğinden, bağımsız işyeri de açabilirler.

Anadolu öğretmen liseleri
Milli eğitimin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına öğrenci hazırlamak amacıyla; yabancı dil ağırlıklı program uygulayan Anadolu öğretmen liselerinin öğretim süresi 4 yıl.
Mezunlarına sağlanan haklar:
- Milli Eğitim Bakanlığı’nca kontenjan ayrılan öğretmen yetiştiren yüksek öğretim programlarını; ilk beş tercihinde kazanan öğrencilere karşılıksız burs veriliyor. Bu programlara ilk beş tercihinde yerleşen Anadolu öğretmen lisesi mezunlarının tamamına, kontenjana bakılmaksızın burs veriliyor.
- Anadolu öğretmen liseleri, bir mesleğe yönelik program uygulamakla birlikte mezunları, memuriyete girişte ve mezuniyet alanlarıyla ilgili öğretmenlik dışı yüksek öğretim programlarına geçişte “genel lise” mezunları gibi işleme tabi tutuluyor. Mezunları alanlarıyla ilgili öğretmenlik programlarına yerleştirilirken ek puandan yararlanıyor.

YARIN:
- Kişiye özel tercih listesi
- En yüksek puanlı Anadolu liseleri
- Her öğrencinin yerleşme şansı ne kadar?
- Özel okulların tercih takvimi