Kuzey Irak’ta ‘çokeşli’ demokrasi!

Feodal ve İslami kuralların hüküm sürdüğü Kuzey Irak’ta, iki eşliliğe izin veren yasa nedeniyle laikler ile İslamcılar arasında kıyasıya bir mücadele yaşanıyor. Yasanın yerel parlamento gündemine getirilmesi sırasında yaşanan tartışmalar, bölgesel hükümet ve yönetimi zorda bıraktı. İslamcıların baskısına dayanamayan Kürt hükümeti, yasayı geçen ay parlamentoya getirmek zorunda kaldı. Düzenleme, laik çevreler ile kadın kuruluşlarının protesto gösterilerine rağmen 3 Kasım’da 39’a karşı 35 oyla kabul edildi.

‘Reddedilmesi mümkün değil’
Bu gelişme üzerine Kadınlar Birliği heyeti, makamında ziyaret ettikleri Barzani’den düzenlemeyi veto etmesini istedi. Çok eşliliğe karşı olsa da yasayı veto etmesinin mümkün olmadığını vurgulayan Barzani, şöyle konuştu:
“Çok eşliliğin Kur’an-ı Kerim’de geçtiği doğru. Ancak Kur’an-ı Kerim bunun için şart koymuş. Eşitlik ve adalet. Toplumumuz her şeyi kabul edecek düzeye ulaşmadı henüz. Şimdi 21. yüzyıldayız. Dış topluma aydınlık bir yüz göstermeliyiz ve vicdanımızı asude etmeliyiz. Bir kadının ya da bir kızın kendini yaktığını duyduğumda çok rahatsız oluyor, vicdanen acı çekiyorum.
Yasanın reddedilmesi mümkün değil. Çünkü bütün taraflar, hükümet, parlamento ve sizin de üye olduğunuz yasayı hazırlayan komisyon bunun üzerinde anlaşmaya vardı. Artık buna nasıl karşı çıkabilirim, parlamentoya geri gönderebilirim? Gerçekten mahcup duruma düşerim.”
Barzani’den gerekli desteği alamayan kadın örgütleri, bir dizi eylem kararı aldı. Erbil, Süleymaniye ve Dohuk’ta toplantılar yapan “Kürdistan Kadınlar Platformu”, Barzani üzerinde baskı oluşturmak için imza kampanyası başlattı. Kampanyaya, sosyalist, komünist, sosyal demokrat ve laik grup ve partiler de destek verdi. Toplanan imzalar, yasayı henüz onaylamayan Barzani’ye sunulacak.

‘Sizi ne ilgilendiriyor?’
Şırnak Milletvekili Sevahir Bayındır başkanlığındaki bir DTP heyeti de, kadınlara destek için Erbil’e giderek, Bölgesel Meclis Başkanı Adnan Müfti ile görüştü. Bayındır’a “Bizim çıkardığımız yasalar sizi ne ilgilendiriyor?” diye soran Müfti, şunları söyledi:
“Medeni Kanun’un kadınlarla ilgili 90 maddesinden 25’inde değişiklik oldu. 25 maddede kadınlarla ilgili iyileştirme yapıldı. Ayrıca iki eşliliğe beş şart getirildi. Bunlardan en önemlisi, kadının rızası alınacak. Çok eşliliği yasal olarak sınırladık.
Kadınlara miras ve boşanma hakkı tanındı. Şiddet gören kadınların korunması hakkında da değişiklik yapıldı. Olumlu bir değişiklik yaptık. Bu kadar değişiklik bile çok önemli. Toplumu değiştirmeye ikna etmeliyiz.”

Kadınlar haklı, ama...
Bayındır ise soydaş oldukları Kuzey Irak’lı kadınların sorunlarının, kendi sorunları olduğunu vurguladı. Müfti, kadınların mücadelelerinde haklı olduklarını ancak güçlerinin yasayı engellemeye yetmediğini söyledi.

Böhürler, e-posta zincirinden öğrendi
Yeni Şafak gazetesi yazarı Ayşe Böhürler, “Kürt kadınlarının çokeşlilik tepkisi” başlıklı dünkü yazısında şunları kaydetti:
“...Farklı kesimlerden sağduyu sahibi birçok kadının birlikte oluşturduğu ‘Vakit Geldi’ isimli mail grubu vesilesi ile komşumuz Irak Federal Kürdistan bölgesindeki kadınların ‘çokeşlilik’ ile ilgili kanunların iptali için bir imza kampanyası başlattıklarından haberdar olduk.
....
Bu imkânsız (!) duruma teslim olmayan Irak Kürt Kadın Platformu’nun yürürlüğe girecek olan yasayı protesto etmek amacıyla başlattığı imza kampanyasının metni ise şöyle: ‘... Bu yasa kadın haklarına ve özgürlüklerine bir saldırıdır. Eğer varsa ‘özgür’ bir ülkemiz, o ülkede özgür birer birey olarak yaşamak istiyoruz. Aşağılayıcı, cinsiyetçi, yok sayıcı bu yasanın derhal yürürlükten kaldırılmasında ısrar ediyor, buna karşı önlem alınmasını talep ediyoruz. İmzalarınızı lütfen şu adrese gönderiniz: ”

Bir ayda 100 kadın ‘namus’ kurbanı oldu
Bölgesel Kürt Parlamentosu’nun KDP’li üyesi Suzan Şahap, son bir ayda bölgede 100 kadının namus ve töre cinayetine kurban gittiğini, 166 kadının da ölümle tehdit edildiğini açıkladı.
“Denge Azad” adlı internet sitesine konuşan Şahap, altı aylık bilgilere göre, 300 kadının namus cinayetlerinde öldürüldüğünü kaydetti. Şahap, “Son acı olay, Süleymaniye’nin Pencvin kasabasında yaşandı. Genç bir kız, âşık olduğu erkek kendisine cep telefonu hediye ettiği için, kardeşi ve amcasının oğlu tarafından öldürüldü” dedi.
Öldürülen kadınların yaşlarının 13-40 arasında değiştiğini kaydeden Şahap, “Kadına gönelik şiddetin başka bir boyutu da, çocuk yaşlardaki kızların ‘sünnet’ edilmesi olayıdır. Elimizde kesin bir istatistik yok. Fakat, kadınların yüzde 40’nın sünnetli olduğu tahmin ediliyor” diye konuştu.

Barzani: Kürt eliyle Kürt kanı dökülmeyecek
Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani, PKK’ya diyalog yöntemiyle silah bıraktırılması gerektiğini belirterek, örgüte karşı silah kullanmayacakları mesajı verdi. Barzani, “Kürt eliyle Kürt kanının dökülmesi tarihsel olarak son bulmuştur” dedi. Önceki gün Erbil’e giden DTP lideri Ahmet Türk, Genel Başkan yardımcıları Emine Ayna, Sebahat Tuncel, Siirt Milletvekili Osman Özçelik ve PM üyesi Abdullah Demirbaş’tan oluşan DTP heyeti, dün sabah, Selahaddin kasabasında Barzani tarafından kabul edildi. DTP heyeti, Barzani’den, PKK’nın silahsızlanma sürecine devletin de yanıt vermesi için aktif destek istedi. PKK’nın silah bırakması için elinden gelen çabayı göstereceğini belirten Barzani, “PKK’nın bölgede olması nedeniyle dağ ve köyler bombalanıyor, halkımız büyük zarar görüyor” dedi.

DTP MİLLETVEKİLLERİ NE DEDİ?
Çağdışı bir zihniyet
DTP Şırnak Milletvekili Sevahir Bayındır: Çok eşlilik kadınlara yönelik en büyük halk ihlalidir. Görüşlerimizi parlamento başkanı ve kadın parlamenterlerle paylaştık. Sayın Barzani’ye de iletilmesini istedik. Çok eşliliğe izin vermediklerini, buna sınır koyduklarını söylüyorlar. Ancak, bunun önünde gerici zihniyetin etkin olduğunu gördük.
Bu yasa, mücadele sürecinin başladığının göstergesidir. Kadının çok eşliliğini savunmak çağdışı bir zihniyettir. Sosyal devlet gereği, kadın haklarının korunması devlet sorumluluğundadır.‘Savaş oldu, çok kadın var’ görüşleri var. Bu görüşü de doğru bulmuyoruz.

DTP Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk: Ortadoğu’da kadının durumu tirajik. Kadın, korkunç bir kuşatma altında, yaşamın alanlarından dışlanıyor. Kadına reva görülene, ‘Tam bir kölelik zinciri’ diyebiliriz. Zaten feodal değer yargılarıyla, kadının yaşamı ölümden beter. Bu, şimdi yasayla açıktan yapılmış olacak. Kadın açısından vahim bir durum. 21. yüzyılda böyle bir yasayı geçirmek gerici bir zihniyetin ifadesi. Kadın örgütleri alanında birtakım gelişmeler var ama son derece yetersiz. Biz bu konuda duyarlılığımızı gösterdik, bundan sonra da göstereceğiz. Kadının özgürleşmediği bir yerde demokratikleşmeden ve özgürleşmeden bahsedemeyiz.”