HRW: Çin Sincan'da 'suç tahmin eden yazılım' kullanıyor

İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre yazılım, güvenlik kamerası görüntülerinden sağlık ve bankacılık kayıtlarına kadar değişen verileri birleştirip tahminde bulunuyor.

Çin Elektronik Teknoloji Grubu'na ait bir şirket, 2016'da yaptığı açıklamada vatandaşların davranışlarıyla ilgili verilerin toplanması ve olağan dışı faaliyetleri yetkili makamlara bildirerek aşırılıkla mücadele etmek için Sincan hükümetiyle ortak çalışma yapılacağını duyurmuştu.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporunda, resmi açıklamalar ve programın faaliyetlerini gören iki isimsiz kaynağa dayandırılarak, bilgisayar programı tarafından hedef alınan bazı kişilerin gözaltına alındığı ya da "siyasi eğitim kamplarına" gönderildiği belirtildi.

Örgütün Hong Kong merkezli araştırmacısı Maya Wang "İlk kez Çin hükümetinin kişisel verileri ve tahmini güvenlik önlemlerini kullandığını göstermeyi başardık. Bu, mahremiyet haklarının açık bir ihlali olmasının yanı sıra, yetkililerin keyfi tutuklama yapabilmelerine de yol açan bir durum" dedi.

Sincan hükümeti ve Çin Kamu Güvenliği Bakanlığı konuyla ilgili bir açıklama yapmadı.

'Suç tahmin eden yazılım'

Wang tahmini güvenlik yazılımlarının benzerlerinin Çin'in diğer bölgelerinde de kullanıldığını, ancak Sincan'daki gözetlemenin daha yoğun olduğunu söyledi.

Son yıllarda Sincan'da Müslüman Uygur azınlık ve Han Çinlileri arasındaki gerilim nedeniyle şiddet olayları yaşanmıştı.

Wang sistemin sadece Uygurları hedef alıp almadığının net olmadığını, ancak program için bilgi toplanan formlarda ibadetler ve ülke dışına yapılan seyahatlerle ilgili sorular bulunduğunu anlattı.

Bilgisayar programıyla ilgili resmi açıklamalarda, programın basit hırsızlık ve mali suçlarla mücadale ve aynı zamanda Komünist Parti'ye sadakatsizlik yapan Uygur yetkililerin bulunması için kullanıldığı belirtilmişti.

"Entegre Ortak Operasyon Platformu" adlı yazılım, güvenlik kameraları, kimlik kontrolleri, telefonların ve bilgisayarların WiFi bağlantıları ve sağlık, bankacılık ve hukuki kayıtlardan aldığı verileri işleyip, polisin önüne bir isim listesi koyuyor.

Devlet medyasındaki haberlere göre polis verilen isim listesi konusunda bir gün içinde yüz yüze ziyaret etmek de dahil çeşitli önlemler alıyor.

‘Azınlık Raporu’ gibi…

Philip K. Dick imzalı bir öyküden uyarlanan, başrolünde Tom Cruise’un bulunduğu Steven Spielberg imzalı bilimkurgu filmi ‘Azınlık Raporu’ (Minority Report) 2002 yılında vizyona girmiş ve büyük bir gişe başarısı elde etmişti. Film, cinayetler gerçekleşmeden suçluların yakalanabilmesini sağlayan bir sistem iddiası üzerine kurulu.

Kaynak: BBC Türkçe ve Milliyet