Liderler bugün Duşanbe’de buluşuyor... Hedef daha güvenli ve daha müreffeh bir Asya

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK) 5. Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi, bugün Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de başlıyor. Zirvede, ABD ile AİGK üyelerinin ilişkilerinin yanı sıra AİGK bölgesinin güvenliği, ekonomik ilişkiler gibi konuların da tartışılacağı belirtiliyor.

Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın ev sahipliğinde başlayacak zirve, Türkiye’nin yanı sıra İran, Rusya ve Çin’in ABD ile ilişkilerinde sorunlar yaşadığı bir dönemde gerçekleşiyor. Zirveye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Bangladeş Cumhurbaşkanı Abdül Hamid, Sri Lanka Devlet Başkanı Maithripala Sirisena, Afganistan İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah, ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas katılacak. 15 ülke de başbakan, başbakan yardımcısı ya da dışişleri bakanı düzeyinde temsil edilecek.

Toplantıda; Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) gibi kuruluşların temsilcileri de hazır bulunacak.

İkili temaslar

Duşanbe Zirvesi’nin teması, “Daha güvenli ve daha müreffeh bölgenin ortak vizyonu” olarak belirlendi. Asya kıtasında iş birliği ve güveni artıracak tedbirlerin ele alınacağı toplantıda, bölgesel ve uluslararası güncel konular da değerlendirilecek. Zirvenin ardından, “Duşanbe Bildirisi” kabul edilecek. Zirve çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya, Çin, İran liderleriyle ikili görüşmeler de yapacak. Erdoğan, ayrıca zirve kapsamında düzenlenecek ana oturumda bir konuşma yapacak. Cumhurbaşkanı’nın Rusya Devlet Başkanı Putin ile görüşmesinde, S-400 sürecini de değerlendirmesi, Suriye ve ikili ilişkiler gibi konuları konuşması bekleniyor. İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile de Erdoğan’ın görüşmesinde gündem Suriye ve terörle mücadele konuları olacak.

AİGK’nin tarihçesi

AİGK süreci 1992’de başladı ve 2002’deki ilk zirveye kadar Kazakistan’ın koordinatörlüğünde gelişti. İlk 8 yıl Kazakistan’ın başkanlığını yaptığı örgütün 2002 ve 2006’daki zirveleri Almatı’da düzenlendi. Örgütün 2010’daki zirvesi İstanbul’da yapıldı ve Türkiye dönem başkanlığını devraldı. Geçtiğimiz yıl Şanghay’da düzenlenen toplantıdan itibaren dönem başkanlığını Tacikistan yürütüyor. Ekonomik, çevre ve insani, askeri ve siyasi alanlarda, yeni zorluklar ve tehditlere karşı güven artırıcı önlemlerin uygulanması için ortak mekanizmaların gelişimine yardımcı olmayı amaçlayan 27 üye bulunuyor. Sekiz ülke ile beş uluslararası örgüt de gözlemci statüsünde yer alıyor.

‘Etkili mekanizma’

Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada Duşanbe ziyaretine ilişkin, “’Güvenli ve Daha Müreffeh Bir AİGK Bölgesi İçin Ortak Vizyon’ temasıyla düzenlenen zirvede askeri-siyasi, ekonomik, insani ve çevresel konular ile yeni sınama ve tehditler başlıklarında sürdürülen konferans faaliyetleri ele alınacak, ileriye yönelik hedefler tespit edilecektir. Cumhurbaşkanımız, Tacikistan’da zirve katılımcısı ülke liderleriyle ikili görüşmeler de gerçekleştirecektir” denildi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun da Twitter’dan yaptığı paylaşımda “zirvenin, bölgesel konuların en üst düzeyde ele alındığı etkili bir mekanizma işlevi gördüğünü” bildirdi. Altun zirvede, askeri-siyasi, ekonomik, insani ve çevresel konular ile yeni sınama ve tehditler başlıklarında sürdürülen konferans faaliyetlerinin ele alınacağını, ileriye yönelik hedeflerin tespit edileceğini
kaydetti.

‘Seçim canlı yayını ışık verecektir’

Erdoğan yarın akşam AK Parti İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım ile CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu’nun canlı yayınını izleyip izlemeyeceği ve yayın gerçekleşmeden önce kendisinin fikirlerinin alınıp alınmadığına ilişkin soru üzerine şunları söyledi: “İstanbul gibi dünyanın örnek bir şehrini en ideal hangi yönetici yönetebilir, bunu bizzat o akşamki müzakereden sonra çok daha net güzel bir şekilde değerlendirme fırsatını halkımız bulacak diye inanıyorum ve bunun gerçekten son kırılma noktası olan pazar günü, bir haftaya da çok ciddi bir ışık verecektir diye inanıyorum.”

‘Daha neler çıkacak?’

Erdoğan, CHP’nin İl Seçim Kuruluna başvuru görüntüleri ile ilgili soruya da; “Ben inanıyorum ki Yüksek Seçim Kurulu da burada gerekli olan adımı atacaktır” yanıtını verdi. CHP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu’nun Ordu’da VIP salonundaki görüntülerini izleyip izlemediğinin sorulmasını da değerlendiren Erdoğan şunları söyledi: “İzledim. Biliyorsunuz valiler Başkanların o ildeki nesidir? Temsilcisidir ve devletin valisini bu şekilde bir küfürle anmak kabul edilebilir bir şey değildir. Tabii Vali Bey şu anda valilik olgunluğu içerisinde süreci işletiyor. Ben inanıyorum ki Vali Bey ‘Şu seçim öncesi doğru olmayacağına inandığım için işi hızlandırmak istemiyorum’ gibi bir yaklaşım içinde. Valimiz inanıyorum ki seçim sonrası da bu işin takipçisi olacaktır. Çünkü bu devletin valisine kimsenin ben edep ederim, ağzıma alamam bu ifadeyi böyle bir ifadeyi kullanma hakkı yoktur, kullanamaz. Demek ki belediye başkan adayı olarak henüz bu devleti tanımamış. Devletteki ilişkileri, protokolü bilmiyor. Bundan sonraki süreç, önümüzde bir seçim var. Artık seçimden sonraki süreçtir ama kim bilir bundan sonra da daha neler çıkacak?”