Askerliğini yapmayanlar vatandaşlığını kaybetmeyecek

Türk vatandaşlığının kazanılmasına ve kaybedilmesine dair usul ve esasları belirleyen; askerlik görevini yapmamayı ve izin almadan yabancı bir ülke vatandaşlığına geçmeyi Türk vatandaşlığını kaybetme nedenleri arasından çıkaran Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı, bu hafta TBMM Genel Kurulunda görüşülecek.

Tasarıya göre, doğumla kazanılan Türk vatandaşlığı, soy bağı veya doğum
yeri esasına göre kendiliğinden kazanılacak. Türkiye içinde veya dışında
Türk vatandaşı evli ana ve babadan doğan çocuk, Türk vatandaşı anne veya
babadan evlilik içi veya dışı doğan çocuk, soy bağı kurulmasını sağlayan
usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını
kazanacak. Türkiye’de doğan ve yabancı ana ve babasından dolayı doğumla
herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk, doğumdan itibaren
Türk vatandaşı olacak. Türkiye’de bulunmuş çocuk, aksi sabit olmadıkça
Türkiye’de doğmuş sayılacak.
Sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya evlat
edinilme ya da seçme hakkının kullanılmasıyla gerçekleşecek. Türk
vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, kanunda belirtilen şartları
taşıması halinde, yetkili makam kararıyla bu hakkı elde edebilecek.
Ancak aranan şartları taşımak, vatandaşlığın kazanılmasında kişiye
mutlak bir hak sağlamayacak. Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen
yabancılarda; kendi milli kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre
ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak, başvuru tarihinden geriye doğru
Türkiye’de kesintisiz 5 yıl ikamet etmek, Türkiye’de yerleşmeye karar
verdiğini davranışlarıyla teyit etmek, genel sağlık bakımından tehlikeli
bir hastalığı bulunmamak, iyi ahlak sahibi olmak, yeteri kadar Türkçe
konuşabilmek, Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu
kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak, milli
güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali
bulunmamak şartları aranacak.
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda, ayrıca mensup olduğu
devlet vatandaşlığından çıkma şartı da aranabilecek. Bu takdirin
kullanılmasına ilişkin esasların tespiti, Bakanlar Kurulunun yetkisinde
olacak.

SANAYİ TESİSLERİ GETİRENLERE VATANDAŞLIK

Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel oluşturacak bir hali
bulunmamak şartıyla İçişleri Bakanlığının teklifi, Bakanlar Kurulu’nun
kararıyla Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik,
ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü
hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca
haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler, vatandaşlığa alınması
zorunlu görülen kişiler ile göçmen kabul edilen kişiler, Türk
vatandaşlığını kazanabilecek.
Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler, ana veya babalarına
bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerden kanunda belirtilen süre
içinde seçme hakkını kullanmayan kişiler; milli güvenlik bakımından
engel oluşturmayacak bir hali bulunmamak şartıyla, Türk vatandaşlığını,
ikamet etme süresine bakılmaksızın yeniden kazanabilecek.

YENİDEN VATANDAŞLIK

Türk vatandaşlığı kaybettirilenler Bakanlar Kurulu kararıyla, Türk
vatandaşlığını kaybedenler Bakanlık kararıyla, milli güvenlik bakımından
engel oluşturacak bir halinin bulunmaması ve Türkiye’de 3 yıl ikamet
etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilecek. Türk
vatandaşlığını kazanma talebinde bulunan bir yabancı, başvuru için
aranan ikamet süresi içinde toplam 6 ayı geçmemek üzere Türkiye dışında
bulunabilecek. Türkiye dışında geçirilen süreler, ikamet süreleri içinde
değerlendirilecek.
Türk vatandaşı ile evlenmek, doğrudan Türk vatandaşlığını
kazandırmayacak. Ancak bir Türk vatandaşıyla en az 3 yıldan beri evli
olan ve evliliği süren yabancılar, Türk vatandaşlığını kazanmak üzere
başvuruda bulunabilecek. Başvuru sahiplerinde; aile birliği içinde
yaşama, evlilik birliğiyle bağdaşmayacak faaliyette bulunmama, milli
güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali
bulunmama şartları aranacak. Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü
nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde, evlilik şartı aranmayacak.
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıların başvuru için gerekli
şartları taşıyıp taşımadıklarının tespiti, illerde oluşturulan
vatandaşlık başvurusu, İnceleme Komisyonu tarafından yapılacak.

EVLAT EDİNİLEN ÇOCUĞUN VATANDAŞLIĞI

Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen
yabancılardan, başvuru için gerekli şartları taşıyanların adına
vatandaşlık dosyası düzenlenecek, karar verilmek üzere Bakanlığa
gönderilecek.
Bakanlıkça yapılan inceleme ve araştırma sonucunda, durumu uygun
bulunanlar, Bakanlık kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilecek.
Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılması, eşin
vatandaşlığında etkili olmayacak. Ana veya babanın Türk vatandaşlığını
kazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocukları, diğer eşin
oluruyla Türk vatandaşlığını kazanacak. Muvafakat verilmemesi halinde
ana veya babanın meskeninin bulunduğu ülkedeki hakim kararına göre işlem
yapılacak.
Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan kişi, milli
güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel oluşturacak bir hali bulunmamak
şartıyla, karar tarihinden itibaren Türk vatandaşlığını kazanabilecek.
Ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar,
ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde seçme hakkını kullanarak Türk
vatandaşlığını kazanabilecek. Seçme hakkıyla Türk vatandaşlığının
kazanılması, bu hakkın kullanılmasına dair şartların tespitine ilişkin
karar tarihinden itibaren hüküm ifade edecek.
-TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI-
Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya seçme hakkının
kullanılmasıyla kaybedilecek. Yetkili makam kararıyla, Türk
vatandaşlığının kaybı, çıkma veya kaybettirme ya da vatandaşlığın iptali
ile gerçekleşecek.
Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyen kişilere; ergin ve ayırt
etme gücüne sahip olmak, yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmış
olmak veya kazanacağına ilişkin inandırıcı belirtiler bulunmak, herhangi
bir suç veya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamak,
hakkında herhangi bir mali ve cezai tahdit bulunmamak şartlarını
taşımaları halinde Bakanlıkça izin verilebilecek.
Eşlerden birinin çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybetmesi, diğer
eşin vatandaşlığını etkilemeyecek. Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya
da babanın talebinin bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi
halinde, çocukları da kendileriyle birlikte Türk vatandaşlığını
kaybedecek. Muvafakat verilmemesi halinde hakim kararına göre işlem
yapılacak.

ASKERLİK HİZMETİNİ YAPMAMA

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını
kaybedenler, milli güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı
kalmak kaydıyla askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü, seçme ve seçilme,
kamu görevlerine girme ve muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları
dışında sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu
hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olmak şartıyla
Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edecek.
Yabancı bir devlette Türkiye’nin menfaatlerine uymayan herhangi bir
hizmette bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine bildirilmesine
rağmen bırakmayanlar; Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her
türlü hizmetinde Bakanlar Kurulunun izni olmaksızın kendi istekleriyle
çalışmaya devam edenler; izin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde
gönüllü olarak askerlik yapanlar; Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu
kararıyla vatandaşlığı kaybedecek. Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi,
Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren
yürürlüğe girecek.
Türk vatandaşlığını kazanma kararı; ilgilinin yalan beyanı veya
vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli konuları gizlemesi
sonucunda oluşmuşsa bu durum, kararı veren makam tarafından iptal
edilecek. İptal kararı, ilgili kişiye bağlı olarak Türk vatandaşlığını
kazanan eş ve çocuklar için de uygulanacak.

TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN AYRILABİLECEKLER

Tasarıda, ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde Türk vatandaşlığından
ayrılabilecekler ise şöyle sıralandı:
-Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı
olanlardan, yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya
sonradan kazananlar,
-Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan,
doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar,
-Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar, -Doğum yeri
esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya
babasının vatandaşlığını kazananlar,
-Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı
olarak Türk vatandaşlığını kazananlar. Türk vatandaşlığını kazanmak
üzere başvuruda bulunan KKTC vatandaşları, Türk vatandaşı olmak
istediklerini yazılı olarak beyan ettikleri takdirde Türk vatandaşlığını
kazanacak.

KENDİ İSTEĞİYLE VATANDAŞLIK KAZANANLAR

İzin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir devlet vatandaşlığını
kazananlar, yurtdışında bulunup da muvazzaf askerlik görevini yapmak
veya Türkiye’de savaş ilanı üzerine, yurtdışında bulunup da yurt
savunmasına katılmak için yetkili kılınmış makamlar tarafından usulen
yapılacak çağrıya mazeretsiz olarak 3 ay içinde icabet etmeyenler, sevk
sırasında veya kıtalarına katıldıktan sonra yurtdışına kaçıp kanuni süre
içinde dönmeyenler, milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir
hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın
Bakanlar Kurulu kararıyla yeniden Türk vatandaşlığına alınabilecek.
Silahlı kuvvetler mensupları ile askerlik görevini yapmakta olanlardan
görev, izin, hava değişimi veya tedavi için yurtdışında bulunup da
süresi bittiği halde mazeretsiz olarak 3 ay içinde geri dönmeyenler de
bu hükümden yararlanacak. Böylece askerlik görevini yapmayanlar ile izin
almadan yabancı bir ülke vatandaşlığına geçenlerin Türk vatandaşlığının
kaybettirilmesi uygulamasına son verilecek.
Afganistan’dan Pakistan’a Sığınan Türk Soylu Göçmenlerin Türkiye’ye
Kabulü ve İskanına Dair Kanunu da yürürlükten kaldıran tasarıya göre,
ikamet süresi, Türk soylu yabancılar için 31 Aralık 2010 tarihine kadar
2 yıl olarak uygulanacak. Ayrıca belde belediye başkanları da Türk ile
yabancı arasında nikah kıymada yetkili olacak.