Bakanlardan torpilli fabrika

       CHP'nin yolsuzluk ve usulsuzlük iddialarını içeren "vay be "dosyalarının en önemlilerinden birini Milliyet ele geçirdi. DSP'li Devlet Bakanı Mustafa Yılmaz ve Kültür Bakanı İstemihan Talay ile ANAP'lı Bayındırlık ve İskan Bakanı Yaşar Topçu hakkındaki bazı iddiaları içeren dosyanın dayanağını, Cargill adlı ABD şirketine nişasta fabrikası için Bursa'da usulsüz arsa tahsis edildiği iddiası oluşturuyor.
       CHP yönetiminin önümüzdeki günlerde kamuoyuna açıklayacağı dosyadaki iddialar şöyle:
       Cargill şirketi, Orhangazi'nin Gemiç ve Gürle köyleriyle İznik Gölü yakınlarındaki 194 bin metrekarelik alanda yaklaşık 15 trilyon liraya mal olacak bir nişasta fabrikası kurmak için 1997'de Bursa Valiliği'ne başvurdu. Bu başvurudan sonra Bursa Kültür ve ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca koruma alanı ilan edilen bölgenin statüsüyle ilgili değişiklik gündeme geldi.
       Çevre Bakanlığı 23 Haziran 1997'de Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) yönetmeliğinde değişiklik yaparak, tarımsal sanayi için ÇED raporu hazırlanması zorunluğunu kaldırdı. Hükümet de 9 Aralık 1997 tarih ve 97 / T - 89 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararıyla tesis yapılacak parseli, yatırım kuruluş yeri olarak kabul etti.
       Bu gelişmeler yöre halkının tepkisine neden olurken, DSP Bursa milletvekilleri Hayati Korkmaz ve Ali Rahmi Beyreli'yle sivil toplum örgütleri planın iptali için Bursa 2. İdare Mahkemesi'nde dava açtı.
       İşin yargıya intikalinden sonra ise ilginç gelişmeler yaşanmaya başladı. Tarım alanlarının tarım dışı amaçla kullanılmasına ilişkin yönetmelik bir günde değişti. İddialara göre, yönetmeliğin değişmesine karşı çıkan ANAP'lı Tarım Bakanı Mustafa Taşar, topu DSP'li Devlet Bakanı Mustafa Yılmaz'a attı. Yetkisini devretmesinin mümkün olmadığı belirtilen Taşar, 25 Ağustos 1998'de yönetmeliğin uygulama yetkisini Yılmaz'a aktardı. Bir gün sonra yönetmelikte değişiklik yapan Yılmaz ise "tarım arazisinin kullanılmasında sakınca olmadığı" hükmünü getirerek adeta Cargill'in yapacağı yatırımı tarif etti. Ancak aceleyle yanlış madde değiştirilirken, tesis yapılacak arazinin sulu tarım arazisi olarak görünmesine karşılık "Yağışa bağlı tarım arazileri verilebilir" hükmü getirildi.
       Bir günde gerçekleşen yönetmelik değişikliğinin ardından Bayındırlık ve İskan Bakanı Yaşar Topçu'nun girişimi gündeme geldi. 19 Ocak 1998'de Bursa 1 / 100.000 ölçekli 2020 yılı metropolitan alan planını onaylanan Topçu, dava açıldıktan ve yönetmelik değiştikten sonra planı değiştirerek "tarım alanı" ifadesini "tarımsal sanayi"ye çevirdi.
       Bu trafiğe Kültür Bakanlığı da katılırken, Bursa Koruma Kurulu, mahkemeye gönderdiği yanıtta, plan değişikliğinin yanlışlığını vurguladı. Talay'a bağlı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürü Kemal Soyer ise 11 Ağustos 1998'de Bursa Koruma Kurulu'na yazı göndererek konunun yeniden değerlendirilmesini istedi.
       Bursa Koruma Kurulu Başkanı Yalçın Kurt, bunun üzerine bir gün sonra mahkemeye başvurarak yeni bir değerlendirme yapacaklarını bildirdi. 13 Ağustos 1998'de toplanan kurul, üniversitelerden hidrojeoloji raporu istenmesini kararlaştırdı. Bu trafik sürerken, 17 Haziran 1998'de Cargill şirketine yapı ruhsatı verildi ve inşaat hızla yükselmeye başladı.

       * Amerikan Cargill şirketinin, Orhangazi'de nişasta fabrikası kurmak için başvuruda bulunduğu ve koruma alanı ilan edilen bölgenin statüsünü değiştirmek için "tarımsal sanayi" için ÇED raporu hazırlanması zorunluğunu kaldırdı.

       * DSP Bursa milletvekilleri Hayati Korkmaz ve Ali Rahmi Beyreli'yle sivil toplum örgütleri şirkete tahsis edilen yerle ilgili planın iptali için dava açtı.

       * Yatırım kararı için tarım alanlarının tarım dışı amaçla kullanılmasına ilişkin yönetmeliğin değişmesi gerekiyordu.

       * Değişikliğe karşı çıkan ANAP'lı Tarım Bakanı Mustafa Taşar, devretme hakkı olmamasına rağmen yetkisini DSP'li Devlet Bakanı Mustafa Yılmaz'a aktardı.

       * Bir gün sonra yönetmelikte değişiklik yapan Yılmaz "tarım arazisinin kullanılmasında sakınca olmadığı" hükmünü getirerek adeta Cargill'in yapacağı yatırımı tarif etti.

       * Ancak aceleyle yanlış madde değiştirildi. Tesis yapılacak arazinin sulu tarım arazisi olarak görünmesine karşılık "Yağışa bağlı tarım arazileri verilebilir" hükmü getirildi.

       * Bayındırlık ve İskan Bakanı Yaşar Topçu yönetmelik değiştikten sonra 2020 yılı metropolitan planını değiştirerek "tarım alanı" ifadesini "tarımsal sanayi"ye çevirdi.

       * Bursa Koruma Kurulu, mahkemeye gönderdiği yanıtta, plan değişikliğinin yanlışlığını vurguladı. İstemihan Talay'a bağlı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürü Kemal Soyer Bursa Koruma Kurulu'na yazı göndererek konunun yeniden değerlendirilmesini istedi.

       * Bursa Koruma Kurulu Başkanı Yalçın Kurt, bir gün sonra mahkemeye başvurarak yeni bir değerlendirme yapacaklarını bildirdi. Toplanan kurul, üniversitelerden hidrojeoloji raporu istenmesini kararlaştırdı.

       *17 Haziran 1998'de Cargill şirketine yapı ruhsatı verildi ve inşaat hızla yükselmeye başladı.