Gül’den 5 inceleme talimatı

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 17 Aralık operasyonunun ardından gündeme gelen ve tartışma başlatan telefon dinlemeleri ve yolsuzluk iddialarının aralarında olduğu 5 konunun araştırılması ve denetimi için Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nu (DDK) harekete geçirdi.
Gül, 17 Aralık operasyonunun ardından başlayan tartışmaları kurmaylarıyla kapsamlı şekilde değerlendirdi ve ardından 5 konuda Devlet Denetleme Kurulu’nu harekete geçirme kararı aldı. Cumhurbaşkanı Gül, araştırılmasını istediği 5 konu başlığını belirlerken, yolsuzluk ile paralel devlet iddiaları ekseninde oluşmaya başlayan kutuplaşmanın dışında kalma özeni içinde oldu; konular bu nedenle 17 Aralık operasyonuna konu olan yolsuzluk iddialarını içerecek biçimde belirlendi.
Cumhurbaşkanlığı’ndan dün yapılan açıklamada incelenmesi istenen beş konu ve Gül’ün talimatının kodlarına ilişkin analizleri şöyle:

1- TELEKULAĞA DENETLEME
Açıklamada “İletişimin dinlenmesine yönelik kurumsal ve mevzuat kapasitesinin değerlendirilmesi; hukuka uygunluğunun sağlanması. Kişisel hak ve özgürlüklerin korunmasını sağlayacak bir çerçevede iletişimin dinlenmesine yönelik mevzuat kapasitesinin değerlendirilmesi. Kamu yönetiminde kriptolu iletişim cihazları kullanımına yönelik uygulama ve standartların denetimi; uluslararası iyi uygulamaların incelenmesi ve denetimi amaçlanmaktadır” dendi.
Başbakan Erdoğan’ın ses kayıtları, ofisinde bulunan böcekler, Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı’nın bile dinlendiğini söylemesi; 7 bin kişiyi dinlediği iddiası bu telapte etkili oldu. Gül, araştırma ve incelemenin yanı sıra ilginç bir biçimde denetim de istedi. Yani sadece araştırma yapılmayacak. Aynı zamanda dinlemeyi yapan birimler denetlenecek ve raporda sorunlar ortaya konurken, çözüm önerilerine de yer verilecek. Bu denetleme çerçevesinde kriptolu iletişim cihazları da ele alınacak. DDK, bu konuda TÜBİTAK’ta denetimde bulunacak.

2- YOLSUZLUK MERCEK ALTINDA
Cumhurbaşkanlığı açıklamasında şu ifade kullanıldı: “Kamu yönetiminin etkin ve düzenli çalışmasını ve yolsuzlukla mücadele kültürünün yozlaşmasına yönelik yaklaşım ve uygulamaların önlenmesini ve hukuka uygun davranışların pekiştirilmesini sağlayacak, süreçlerinin yolsuzlukla mücadeledeki zafiyetlerinin irdelenmesi gibi hususların çalışma kapsamında incelenmesi amaçlanmaktadır.”
Gül’ün bu talimatı, yolsuzlukların üzerinin örtüldüğüne yönelik eleştirilere karşı verdiği yorumlandı. Talep 17 Aralık operasyonu sonrasında gündeme gelen tartışmalarla ilgili genel çerçevenin resminin çizilmesi amaçlanıyor. Köşk’ün açıklamasındaki, “Hukuka uygun davranışlar” ifadesi, yolsuzlukla mücadeledeki yöntemlerin de araştırmada ele alınacağı yorumuna neden oldu.

3- KENT RANTI İNCELENECEK
Açıklamada “Kent rantlarının analizi ile imar uygulamalarının değerlendirilmesine yönelik araştırma ve inceleme. Adil paylaşımının sağlanması ve imar düzeninin yozlaşmaktan korunması suretiyle sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla kent rantlarının; kent planlama ve imar değişikliklerinde toplumsal katılım ve denetim yöntem ve araçları gibi hususları kapsayacak bir biçimde incelenmesi amaçlanmaktadır” dendi. Gül, Roma gezisi sonrası twitter hesabında, “Ebedi şehir diye anılan başkent Roma, dünyanın en zengin açık hava müzesi. Şehrin yüzlerce yıllık ihtişamlı binaları, meydanları, sokakları öyle korunmuş ki ne bir gökdelen ne de bir AVM var” yazmıştı. DDK, TOKİ ve belediyelerin karar ve uygulamaları çerçevesinde kent rantları konusu kapsamlı olarak ele alacak.

4- PARALEL KADROLAŞMA
Açıklamada “Kamu yönetiminin ihtiyaçlarının etkin ve verimli bir biçimde karşılanması ile her çeşit ayrımcılığın önlenmesi ve fırsat eşitliğinin tesisini sağlayacak bir çerçevede, kariyer mesleklere (hâkim ve savcı, kaymakam, müfettiş, denetçi ve uzman gibi özel yarışma sınavı ile girilen meslekler) giriş ve adaylık süreçlerinin amaçlanmaktadır” dendi.
Gül’ün bu talimatını, son MGK bildirisiyle bağlantılı olarak da değerlendirmek gerekiyor. MGK bildirisinde, Gülen cemaatinin bazı yapıları kastedilerek, bu yapıların ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu vurgulanmıştı. DDK’nın bu araştırması ile Gülen cemaatinin devletteki kadrolaşmasını nasıl sağladığının aydınlatılmasının amaçlandığı yorumları da yapıldı.

5- DEVLET SIRRINA ÇERÇEVE
Açıklamada “Devlet sırları ve gizlilik Derecelerine ilişkin düzenleme ve uygulamaların değerlendirilmesine yönelik araştırma ve inceleme” istendiği belirtildi.
Suriye’ye yardım götüren MİT’e ait TIR’lara jandarmanın Adana’da düzenlediği operasyonun ardından MİT yasa teklifinin Meclis’teki görüşmelerinde devlet sırrı tartışması yaşanmıştı. Düzenlemede, MİT belgelerinin yayınlanmasına karşı hapis cezası öngörülüyordu. DDK’nın araştırması ile bu konularda kavramsal bir netlik oluşturulması hedeflendi.