İlk oylamada 338 ‘Evet’

TBMM Genel Kurulu’nda başkanlık sisteminin “Cumhurbaşkanlığı” kavramıyla formüle edildiği anayasa değşikliği teklifi ile ilgili ilk gizli oylama önceki gün geç saatlerde gerçekleşti. Birinci ve ikinci tur ile tümü üzerindeki oylamalar için gösterge kabul edilen maddelerine geçiş oylamasında toplam 480 milletvekili oy kullandı. 134 ret oyuna karşılık 338
kabul oyu çıktı. Oylamada iki çekimser, beş boş ve bir geçersiz oy kullanıldı. Böylece referandum için gerekli 330 oy oranı geçilirken, psikolojik sınır da aşılmış oldu.

Kılıçdaroğlu girmedi

Maddelerine geçiş oylamasına AK Parti’den; oy hakkı bulunmayan ve tedavi gören TBMM Başkanı İsmail Kahraman, Genel Kurul’u yönettiği için oy kullanamayan Ahmet Aydın ve umrede bulunan Gaziantep Milletvekili Mehmet Erdoğan katılamadı. MHP’den Sakarya Milletvekili Zihni Açba da kar muhalefetine takıldı. CHP’den Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu, Gürsel Erol, Mustafa Akaydın, Birol Erkan, Hilmi Yarayıcı, Nihat Yeşil ve Sercer Ayata oylamaya katılmadı. HDP de tutuklu milletvekillerini gerekçe gösterip grup halinde oylamaya katılmadı. AK Parti’den 314, MHP’den 38, CHP’den 126 ve iki bağımsız milletvekili hazır bulundu.

Beklenmeyen fire 9

314 AK Parti ve 38 MHP milletvekili dikkate alındığında “evetçi” blok 352 olarak hesaplandı. 338 “evet” oyu çıktığı için fire sayısı 14 olarak belirlendi. MHP’den, “Atila Kaya, Nuri Okutan, Kadir Koçdemir, İsmail Ok ve Yusuf Halaçoğlu” olmak üzere beş milletvekili “hayır” oyu kullanacağını önceden deklare ettiği için beklenmeyen fire dokuz olarak ortaya çıktı. MHP’nin “hayırcı” beş vekili ve beklenmeyen dokuz retçi vekille fire sayısı 14 olarak hesaplandı. İki çekimser, beş boş ve bir geçersiz oyun da AK Parti ve MHP blokundan geldiği varsayılırsa fire sayısı 22’ye ulaşıyor.
Çekimser, boş ve geçersiz sekiz oyun “ret” kanadından geldiği varsayılırsa CHP’den fire yaşanması gerekiyor.

Ablukaya alınacak

Oylama gizli olduğu için beklenmeyen firelerin AK Parti’den mi yoksa MHP’den mi olduğu konusunda netlik sağlanamadı. “Retçi” vekilleri tespit etmeye çalışan AK Parti ve MHP mazeretli milletvekillerini de Genel Kurul’da hazır bulundurarak “evetçi” bloku 340’un üzerinde tutmaya çalışacak. Beklenmeyen dokuz hayırcı ve geçersiz, boş ve çekimser
oyların da, “evetçi” bloktan geldiği varsayımından hareket eden AK Parti ve MHP, söz konusu 22 vekili tespit edip,
ikna için “ablukaya” alacak.

Kulislerde AK Parti-MHP bloğundaki hayırcıları perdelemek için CHP’den taktik gereği “evet” veren milletvekilleri
olduğu iddialakrının ortaya atıldığı öne sürüldü.

Üç madde sıkıntılı

Kulislerde Cumhurbaşkanı’nın parti genel başkanı olması, Cumhurbaşkanı’na kararname ile Meclis’i fesih yetkilerini veren üç maddenin sıkıntılı olduğu ve düşme endişesi de konuşuluyor. Bu maddelerde AK Parti ve MHP bloğundaki firelerin artacağı öne sürülüyor.

“Hayır” oyu kullanacağını açıklayan MHP’li beş vekil hariç tutulduğunda fire dokuz olarak hesaplandı. Oylama gizli olduğu için beklenmeyen firelerin AK Parti’den mi yoksa MHP’den mi olduğu konusunda netlik sağlanamadı. Bazı vekillerin kabinlere girmeden açıktan oy kullandığı objektiflere yansırken, CHP’nin çıkışı üzerine oylamaya ara verilmek zorunda kalındı.

Bahçeli'den ilk açıklama: Başlangıç için normal

Al Jazeera’ya açıklama yapan MHP lideri Devlet Bahçeli, “338 başlangıç için normal. Meclis maddelere geçilmesini kabul etmiş oldu. Bakalım önümüzü göreceğiz” dedi.

‘Gizlilik’ tartışması



Anayasanın 175. ve TBMM İç Tüzüğü’nün 94. maddesi, anayasa değişiklik tekliflerinin oylamasının “gizli” yapılmasını hükme bağlıyor. Ancak teklifin maddelerine geçiş oylamasında bakanlar da dahil olmak üzere AK Partililer’in büyük bölümünün gizli oylama için salonda kurulan kabinlere girmeden kendilerine teslim edilen pullardan “kabul” anlamına gelen “beyaz” pulu, oy zarflarına attığı görüldü. CHP’liler, “Açık oylama mı yapılıyor? Göstererek oy atılır mı?” diyerek tepki gösterdi. Ardından da durumu cep telefonlar aracılığıyla kayda almaya başladılar. Bu sırada bazı AK Partililer de oy kabinleri önünde cep telefonları aracılığıyla görüntü aldı.

Oylama işlemi durdu

TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, kayıt yapanlara, “Oylama gizlidir, kamerayla mı görüntülemek istiyorsunuz?” uyarısında bulunup, kabin ve kürsü önünün boşaltılmasını istedi. Aydın, milletvekillerinden “kabinlere girerek” oy kullanmalarını rica etti. Ancak uyarılara rağmen, tablo değişmedi. CHP ve AK Partililer kabinlerin önünde etten duvar örerken, bazı CHP’liler AK Partililerin kabinlere girerek oylamaya müdahale ettiklerini de öne sürdü. Yaşanan karmaşa nedeniyle Aydın, kısa süre oylama işlemini durdurdu. Görevlilerden yeni pusula vermemelerini istedi. Kürsü ve kabin önlerinin biraz boşalmasının ardından oylama kaldığı yerden devam etti.
Oylamada AK Partililer ve CHP’liler arasında sık sık tartışmalar çıktı. CHP’lilerin AK Partililerin göstererek oy kullanmalara yönelik tepkileri tutanakla, “Kendi milletvekillerine güvenmiyor AKP!”, “Adam açıyor, göstererek atıyor ya!”, “Başkan müdahale ediyor ya, odaya girdi müdahale etti!”, “Ayıp”, “Rezalet!”, “Yazıklar olsun!”, “Hayatınızda bir gün kanuna uyun, bir tane yasaya uyun!”, “Sen kime gösteriyorsun, Cumhurbaşkanı’na gösteriyorsun! Halka saygısızlık!”, “Millet iradesine bu kadar saygısızlık olmaz”, “Bu kadar mı kendinize güveniniz yok?!” ifadeleriyle yansıdı.