Suriye’de Türk-Rus askeri işbirliği

Türkiye ile Rusya arasında Suriye’de iç savaşın sona erdirilmesi ve terör örgütü IŞİD’in temizlenmesi için oluşturulan üçlü mekanizmanın askeri ayağının tesisi çerçevesinde Ankara’da önemli bir temas yaşandı. Rusya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valeriy Gerasimov ile Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ın görüşmesinde; Suriye içlerinde yürütülen harekatta koordinasyonun sağlanması, El Bab ve Rakka’ya düzenlenmesi planlanan operasyon ile Cerablus - Azez hattında ileride mültecilerin geri dönüşlerine olanak sağlayacak askeri denetimli bir şeridin oluşturulması hususları ele alındı.
Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler, 24 Kasım 2015’te Suriye sınırında Rus savaş uçağının düşürülmesi ile kopmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Ağustos’ta Rusya’ya yaptığı ziyaret ile ilişkiler yeniden tesis edildi. Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmelerinde, iki ülke arasında Suriye konusunda üçlü mekanizma kurulması kararı alınmıştı.

Özel telefon hattı

Mekanizma karşılıklı olarak askeri, dışişleri ve istihbarat kurumlarını kapsayacak şekilde oluşturuldu. Bu mekanizmanın temeli Erdoğan’ın ziyaretinin ardından St. Petersburg’da teknik heyetlerin toplantısında atıldı.

Üçlü mekanizmanın askeri ayağı çerçevesinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Akar ile Rusya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Gerasimov arasında doğrudan görüşmeyi sağlamak için kırmızı hat olarak adlandırılan özel telefon hattı oluşturuldu. 24 Ağustos’ta Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Suriye içinde Fırat Kalkanı harekâtını başlattı. Bu harekâtla ilgili olarak Rusya, üçlü mekanizma çerçevesinde bilgilendirildi. Askeri koordinasyon sağlanarak, Türk savaş uçakları, uçak düşürme krizinin ardından ilk kez Suriye hava sahası içinde IŞİD’e yönelik hava harekatında bulundu.

Gerasimov’un, Fırat Kalkanı harekâtının ardından 26 Ağustos’ta Ankara’ya gelmesi planlandı. Ancak Gerasimov, Ankara ziyaretini erteledi. Gerasimov, Ankara’ya ertelenen ziyaretini dün yaptı. Genelkurmay Karargâhı’na gelişinde Orgeneral Akar tarafından askeri törenle karşılanan Orgeneral Gerasimov, iki ülke milli marşlarının çalınmasının ardından tören kıtasını selamladı. Akar’ın, Gerasimov’un heyetinde yer alanları, askeri tören sırasında geride durmaları için uyarması dikkat çekti. Törenin ardından Akar ile Gerasimov, karargâhta görüştü.

Akar’dan uyarı

Görüşmenin ana gündem maddesini, Türkiye ile Rusya arasında Suriye konusunda kurulan üçlü mekanizmanın askeri ayağı oluşturdu. Bu çerçevede Suriye içinde yürütülen operasyonlardaki askeri koordinasyon konusu detaylı olarak ele alındı. Fırat Kalkanı operasyonunun değerlendirildiği görüşmede, Cerablus-Azez hattındaki son durum ele alındı.

Denetimli bölge planı

Cerablus-Azez hattında Türkiye ile Rus güçlerinin ileride mültecilerin dönüşüne olanak sağlayacak denetimli bir bölge şeridi oluşturulması planı üzerinde duruldu. Türkiye, terör örgütü IŞİD’in temizlenmesi için El Bab ile Rakka’ya düzenlenecek harekâtta, ÖSO’ya Türk özel kuvvetlerinin de destek vermesi planı üzerinde duruyor. Ayrıca TSK, Irak’ta Başika benzeri bir askeri kampı, Suriye içinde de oluşturmayı düşünüyor. Bu konuların da, Rus Genelkurmay Başkanı Gerasimov ile yapılan görüşmede ele alındığı yorumları yapıldı. ÖSO içindeki unsurlar konusunun da görüşmede konuşulduğu belirtildi.

48 saat daha

Kurban Bayramı’nda Suriye’de çatışmaların durması konusunda ABD ile Rusya arasında 9 Eylül Cuma günü İsviçre’nin Cenevre kentinde anlaşmaya varılmıştı. Bir hafta süreceği açıklanan ateşkes, 12 Eylül Pazartesi günü Suriye yerel saatiyle 18.45’te yürürlüğe girmişti. Ancak anlaşmada ihlal sorunları ortaya çıktı. Rusya ve ABD arasında ateşkesin 48 saat daha uzatılması konusunda mutabakata varıldığı dün açıklandı. Ateşkes konusunun da Genelkurmay karargâhındaki görüşmede ele alındığı dile getirildi.

Karadeniz’in efendisi

Gerasimov, Ankara ziyaretinden bir gün önce Rusya’nın güney askeri bölgesinde düzenlenen Kafkasya 2016 tatbikatlarının sonuçlarının değerlendirildiği toplantıda “Bundan birkaç yıl önce Rus (Karadeniz) filosunun askeri kapasitesi Türk Deniz Kuvvetleri’ninki ile kontrast halindeydi. O zamanlar Türkiye’nin neredeyse Karadeniz’in efendisi olduğu söyleniyordu. Artık her şey değişti” demişti.

Lavrov bekleniyor

Türkiye ile Rusya arasında Suriye’de tesis edilmeye başlanan askeri işbirliğinin ardından bu yıl sonuna kadar Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’un da Ankara’ya ziyarette bulunmayı planladığı öğrenildi.

‘Olumlu gelişme’

Askeri kaynaklar, 11 yıl sonra Genelkurmay Başkanı düzeyinde gerçekleşen görüşmenin verimli ve olumlu geçtiğini belirtirken, Türkiye ve Rusya’nın askeri kanattaki “anlayış birliğinin” pekiştiği bildirdi. Bu olumlu gelişmenin, her iki ülke arasında Ortadoğu’daki diğer sorunlu alanlara da ortak bir bakış açısı getirecek olması bakımından önemli olduğunun değerlendirildiği ifade edildi.