“Asıl kurtuluş mücadelesi şimdi başlıyor.”
Bu sözü Mustafa Kemal Paşa, 9 Eylül 1922 akşamı Belkahve’den İzmir’i seyrederken silah arkadaşlarına hitaben söylemişti. Atatürk’ün sözünü ettiği bu mücadele, ülkenin muasır medeniyetler seviyesine ulaşması yolunda verilecek olan eğitim, sanayi ve iktisat mücadelesiydi.
Daha önceki yıllarda Yahudi Ziraat Okulu olarak kullanılan ve bir süre atıl durumda kaldıktan sonra 9 Eylül 1922’den sonra kuruluş çalışmaları başlayan Bornova Ziraat Mektebi, Mustafa Kemal Atatürk’ün asıl kurtuluş mücadelesine olan inanç ve azminin en büyük göstergesidir.
Kuruluş döneminde ‘İzmir Mıntıka Ziraat Mektebi’ adıyla anılan Bornova Ziraat Mektebi, Cumhuriyet’in ilk yıllarında eğitim konusunda Türkiye’nin gurur vesilesi olan kurumlardan biriydi.
Ziraat Mektebi’nin kuruluş amacı, ”Türk çocuğunu Ziraat Mektebi’nde, hayatını bizzat emeğiyle kazanacak maddi ve manevi malumatla teçhiz etmek, yetiştirmek gayesindedir” sözleriyle belirlenmişti. Asıl amaç, elbette zirai eğitim vermekti, ancak yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin de donanımlı, milliyetçi ve Cumhuriyet’e sahip çıkacak gençlere ihtiyacı vardı. Bu nedenle Bornova Ziraat Mektebi, halka ve köylüye rehber olacak gençler yetiştirmeyi de ilke edinmişti.
Üniversitenin temeli oldu
Gazi Paşa, devletin umut bağladığı eğitim kurumlarının en önemlilerinden biri olan Bornova Ziraat Mektebi’nin bulunduğu bahçeyi 1922 yılında da ziyaret etmişti, ama Ziraat Okulu olduktan sonraki ilk ziyareti 18 Haziran 1926’dadır. O günün akşamında Mustafa Kemal Atatürk onuruna bahçede bir parti düzenlenir. Gördüklerinden son derece hoşnut olarak Bornova’dan ayrılan Mustafa Kemal Paşa’nın bu ziyaretinin anısına okulun bahçesine Avusturyalı heykeltıraş Heinric Krippel tarafından yapılan bir Mustafa Kemal Atatürk büstü dikilmiştir. Daha önce de yazmıştım, bu büst Türkiye’deki ilk Atatürk anıtıdır.
2 Mart 1930’da üçüncü kez Bornova Ziraat Mektebi’ne misafir olan Mustafa Kemal, o gün öğrencilerle birlikte bir de öğle yemeği yer.
Bornova Ziraat Mektebi, zaman içinde öğrenci sayısının artması ve binaların yetersiz kalması nedeniyle 1931 yılında törenlerle temeli atılan yeni binasına 1933 yılında kavuştu. Açılışı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yapılan bu bina, halen Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü olarak hizmet vermektedir. Mustafa Kemal, Bornova Ziraat Mektebi’ni son olarak 22 Haziran 1934’te İran Şahı Rıza Pehlevi’yle birlikte ziyaret etti. Bornova misket üzümlerinin tadına baktı ve bahçedeki kameriyenin altında Şah Pehlevi’yle kahve içti. İsmet İnönü, sonradan SSCB Prezidyum Başkanı (Cumhurbaşkanı) olan General Voroşilov ve Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras gibi pek çok tarihi şahsiyet de Bornova Ziraat Mektebi’nin ziyaretçileri arasındadır.
Bornova Ziraat Mektebi, 1955 yılında Ege Üniversitesi’nin kuruluşuyla görevini Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne devrederek Ege Üniversitesi’nin temelini oluşturmuştur.
Mustafa Kemal Atatürk’ün tam 5 kez ziyaret ettiği bu bahçe ve binalar; Ege Üniversitesi’nin, Bornova’nın ve tüm İzmir’in gururudur.
Betonlaşmaya kurban edilmediği için şükrederek, gelecek nesillerin de bu gururu yaşayacağını düşünmenin keyfini yaşıyorum.
