Hükümet ortakları Cumhurbaşkanlığı seçimi için Anayasa değişikliği önerisini verdiler.
Önerinin özü, Cumhurbaşkanı'nın beş yıllığına seçilmesi ve bir kişinin iki kez seçilebilmesi.
Önce bir saptama yapalım:
Değişiklik Cumhurbaşkanlığı için değil, Cumhurbaşkanı Demirel için yapılıyor.
Neden?
Bu saptamayı haklı kılan birkaç neden var:
1- 7 yıllığına seçilen Cumhurbaşkanı, bu süre içinde yapacağı işleri yapamıyor, süre yetersizliğinden işler yarım kalıyor gibi bir gerekçeyle değişiklik yapılmıyor. Bu gerekçeyle yapılmadığı 7 yıl yerine 10 yıl önerilmesinden de belli. Mesele 3 yılla izah edilemeyeceğine göre, asıl amaç Cumhurbaşkanı Demirel'in seçilmesi.
2- Keza değişiklik Demirel'in görevini tamamlamasından sonra seçilecekler için değil, Cumhurbaşkanı Demirel'e adaylık yolu açılarak yapılıyor.
3- 7 yıllık sürenin ve bir defaya mahsus seçilmenin hatalı bir sistem olduğuna ilişkin bir yaklaşım ne Cumhurbaşkanı, ne de siyasi liderler tarafından görev süresinin ilk yıllarında saptanıp, ısrarla üzerinde durularak, Anayasa değişikliği girişimi yapılmadı. Düşünce ve girişim Demirel'in son görev yılında gelişti. Bu da değişikliğin sistemden çok, kişiye dönük olduğunun işareti.
Peki niye kişiye dönük bir değişiklik yapılıyor?
Onu da projenin mimarı olarak Başbakan Ecevit şöyle açıklıyor:
"Sayın Demirel, tarafsız ve başarılı bir cumhurbaşkanı oldu. Bölgede ağırlığı var. Türkiye istikrara ulaştı, cumhurbaşkanlığı seçimi için bu istikrarın bozulmasının sorumluluğu ağır olur."
Nitekim Ecevit, Cumhurbaşkanlığı'nın süresi üzerinde durmadı. Formülün (7 artı 7) , (5 artı 5) , (7 artı 3) biçiminde olmsasını önemsemedi. Onun yaklaşımı Demirel'in bir kez daha seçilmesiydi. Öneriyi ilk gündeme getirdiğinde de düşüncesi 7 yıllığına bir kez daha seçilmesini sağlamaktı.
Belki Çankaya'da Demirel değil de başka bir isim otursaydı böyle bir öneri geliştirilmeyecekti.
* * *
ŞİMDİ Meclis ilk kararını Anayasa değişikliğinde verecek.
Eğer bu aşamayı referanduma gerek kalmaksızın 367 ve üzerinde bir oyla gerçekleştirirse, Cumhurbaşkanı Demirel'in ikinci kez seçilme şansı da artar. Seçim aşamasında oylamanın gizli yapılacak olması nedeniyle bir ihtiyat payı bırakmak gerçekçi olur.
Ancak Anayasa değişikliğinin ilk oylamasında 367 ve üzerinde bir oy çıkmaz ve Anayasa değişikliğinin referandumu zorunlu kılacak bir aralıkta gerçekleşeceği anlaşılırsa, siyasi partilerde ve liderlerdeki hava, referanduma gitmektense, değişiklikten vazgeçme yönünde.
Anayasa değişikliğinin ilk oylaması birçok soru işaretini ortadan kaldıracak önemde görülüyor.
Yazara E-Posta: fbila@milliyet.com.tr
