Sumen altı yapanlara soruşturma Bu önlemlerin temel amacı, soruşturmaların önünü açmak ve ayrıcalık nedeniyle oluşan tıkanmaları önlemek ve özellikle de kasten dosyaları sumen altında tutarak yargıya göndermeyen veya geç gönderenleri soruşturma kapsamına almak. Tren kazaları, Çakıcı skandalları, banka hortumlama davaları; üst düzey bürokratlar ve yargıyla ilgili soruşturma tartışmaları Adalet Bakanlığını yeni önlemler almaya sevk etti. Adalet Bakanı Cemil Çiçek, bu yönde bir genelge hazırladı. Çiçek, genelgede savcıların, dosyaları kasten sumen altında tutan, zamanaşımına uğratan veya zamanaşımına çok az bir süre kala savcılığa gönderen yetkililer hakkında soruşturma açılmasını istiyor.Dosyaları teftiş kurullarında veya idarede tutarak zamanaşımına yaklaştıran müfettiş veya yöneticiler hakkında da soruşturma açılacak. Savcılar, geç gelen veya gelmeyen dosyalar için önce bu soruşturmayı başlatacaklar.Adalet Bakanı Cemil Çiçeke böyle bir genelgeye neden ihtiyaç duyduğunu sorduğumda yanıtı şu oldu:"Yargının işlerliği için ihtiyaç duyduk. Kamuoyunun sonuç beklediği bazı dosyalar bir neticeye varmadan kapanıyor izlenimi var. Bu konuda genellikle suç yargıdaymış gibi gösteriliyor. Vatandaş izlediği önemli olaylarda bir netice göremeyince yargıya dönük bir kuşku oluşturuyor. Oysa gerçek öyle değil. Çünkü, bazı dosyalar zamanaşımına sokuluyor.""Örneğin bazıları yargıya gönderilmeyip tutuluyor, zamanaşımı doluyor veya zamanaşımı süresinin dolmasına 15 gün, bir ay kala savcılığa gönderiliyor. Bu kez savcı yeterince araştırma, soruşturma zamanı bulamıyor. Bunu tespit ettik. Bu genelgeyi bu nedenle hazırladık. Eğer bir dosya teftiş kurullarında veya idarede sumen altında gerekçesiz olarak tutuluyor, yargıya gönderilmiyor veya geç gönderiliyorsa, savcılar önce bunu yapanlar hakkında soruşturma açacaklar." Bu yöntemle zamanaşımına uğratılan, sonuçsuz bırakılan önemli soruşturma dosyaları var mı?"Evet var. Bazı banka hortumlama davalarında bu yöntem kullanılmış görünüyor. Keza, suçu gördüğü halde idari yönden harekete geçmediği için hukuki sorunlar yaratan kurumlar var. Soruşturma dosyasını kasten tamamlamayan veya soruşturma açmadığı için suçun işlenmesine seyirci kalan yetkili kişi ve kurullar da var. Yetkisi olmadığı halde Hazine bonosu satışı yapan banka için harekete geçmeyen kurumlar gibi. Adalet Bakanlığı bunlar için de soruşturma açılması gerektiği düşüncesinde." Soruşturma açılacak Çiçek, yargı açısından ayrıcalık uygulamasının yaygınlığını da önemli bir sorun olarak görüyor. Milletvekili dokunulmazlığıyla bürokraside özel yargı usullerine tabi olanları örnek gösteriyor ve şöyle diyor:"Milletvekilliği dokunulmazlığı dahil, bu konuda genel bir düzenleme yaparak yargının önünü açmalıyız. İşte son örnek tren kazalarından sonra yaşandı. Bir genel müdürün soruşturulması için özel izin gerekiyor. Biz vereceğiz ama bir başka iktidar vermeyebilir. O zaman ne olacak? Yargılama için kişi veya kurulların izni gerektiğinde engelle karşılaşıyorsunuz. Benim önerim şu: Biz AB standartlarını esas alarak birçok alanda düzenleme yaptık. Dokunulmazlık konusunda da aynı standartları esas alalım ve ABde nasıl uygulanıyorsa biz de öyle yapalım. Ayrıcalıkları sınırlandıralım. Anayasal, yasal ne değişiklik gerekiyorsa yapalım. Meclis açılınca CHPden de bu konuda ortak girişimde bulunmayı isteyeceğim." Ayrıcalık önemli sorun Çiçek, yapılacak düzenlemelerin amacının, yargılama engellerinin kaldırılması; uygulamaya da etkinlik kazandırılması, dosyaları sumen altı edenlerin, dış etkilerle hareket edenlerin, görevini ihmal edenlerin, yetkisini kötüye kullananların, kişisel çıkar için kurumlarını kullananların, yargının önüne çıkarılmasını sağlamak biçiminde özetliyor.Çiçek, bugünlerde yaşanan olayların Türkiye için bir anlamda "demokrasi simülatörü" işlevi gördüğünü düşünüyor, aksayan yönlerin açığa çıktığını vurguluyor.Meclis açıldığında bu konularda girişimde bulunacağını da belirtiyor.Toplumun beklentisi de bu yönde:Yapanın yanına kalmayan bir idare ve yargı sisteminin kurulması ve güvence altına alınması gerekiyor. fbila@milliyet.com.tr Demokrasi simülatörü
