İç kaynak paketlerinden birini Başbakan Ecevit'in dört ay önce verdiği talimatla hazırlanan "imar ve emlak paketi" oluşturuyor.
Hükümet bu paketle, vergisiz yoldan önemli bir gelir kaynağına ulaşacağını hesaplıyor.
Başbakan Ecevit, söz konusu paketin ek bütçe yasası Meclis'ten geçtikten sonra açılacağını kaydetti.
İmar ve emlak paketinin iki ayağı var.
Birincisi, Hazine arazileri üzerine kurulmuş yerleşim yerlerinin incelenerek belli bir bedel karşılığında imar kapsamına alınması ve böylece ruhsatsız yapıların ruhsatlı hale getirilmesi. Paketin bu ayağını çıkarılacak bir yasayla uzmanlardan oluşacak heyetlerin yapacakları inceleme sonrası belirlenecek bedeller üzerinden imarsız, ruhsatsız yapıların yasal çerçeveye alınması oluşturuyor.
Özellikle başta İstanbul olmak üzere büyük kentlerde oluşturulan bu kaçak yerleşim yerlerinden önemli bir gelir beklentisi var.
Başbakan Ecevit, bu tür binalara sahip olanların veya bu tür binalarda oturanların da belli bir bedel karşılığında yasal konuma gelmek isteyeceklerini ve üzerlerinden bir yük kalkacağını düşünüyor. Vergi niteliği taşımadığı için de kamuoyunda rahatsızlık yaratmayacağı görüşünde.
Paketin diğer ayağı ise gecekondularla ilgili.
Paket yasalaştığında bir "Emlak Müsteşarlığı" kurulacak. Söz konusu müsteşarlık gecekondu bölgelerini inceleyecek ve üzerine kuruldukları arazide imar çalışması yapılacak. Gecekondu sahipleri imarlı hale getirilmiş gecekondu arazileri üzerinde kurulacak yeni yerleşim yerlerinde belirli bir bedel karşılığında hak sahibi olacaklar. Böylece hem kentleri çevirmiş olan gecekondu kuşakları ortadan kaldırılacak, hem de gecekondu sahiplerine yeni yapılacak apartmanlardan daireler verilecek. Kurulacak Emlak Müsteşarlığı bir yandan gecekonduları kaldırırken, bir yandan da gelir sağlayan bir kurum işlevi görecek.
Salt gelir sağlamak için sağlıksız ve güvensiz binaların tümüne ruhsat ve tapu verilecek mi?
Başbakanlık yetkilileri bu sorumuza "hayır" yanıtı verdikten sonra şu açıklamayı yaptılar:
- Uygulama her kaçak yapıya bedel karşılığı ruhsat verilmesi biçiminde olmayacak. Kurulacak uzmanlar heyeti, bu binaları teknik açıdan da inceleyecek. Özellikle deprem riski açısından değerlendirme yapacak. Teknik özellikleri uygun binalar ve yapılar için belli bedel karşılığında ruhsat verilmesi söz konusu olacak. Yoksa her kaçak apartmana veya gecekonduya ruhsat veya tapu verilmesi söz konusu olmayacak. Karar, uzmanlardan kurulu heyetin vereceği rapora göre belirlenecek.
Paketi hazırlayan uzmanların yaklaşımı şöyle:
- Fiilen başta İstanbul olmak üzere artık mahalle, neredeyse ilçe büyüklüğüne ulaşmış kaçak yerleşim merkezleri var. Bunların bütün hizmetleri devlet tarafından görülüyor. Yolları, suları, elektrikleri, temizlik hizmetleri karşılanıyor. Fiilen bu yerleşim yerleri artık oluşmuş durumda. Bu halde devletin bu binaları inceleyip teknik olarak yeterli durumda olanlarını yasal çerçeve içine alması normaldir. Hem devlet bundan bir hizmet karşılığı bedel almış olacak, hem de bu yapıların sahipleri kaçak durumdan kurtulacaklar.
İmar ve emlak paketini hazırlayanlar bu alandan sağlanacak gelirin vergi geliri kadar zengin olduğu kanısını taşıyorlar.
Sadece bu yolla İstanbul'dan sağlanacak gelirin Türkiye'nin dışarıdan acil olarak beklediği 10 - 12 milyar dolarlık desteğin çok üzerinde rakamlara ulaşacağı hesabı yapılıyor.
