Fikret BİLA
BAŞBAKAN Mesut Yılmaz'ın 6 ay süreyle kamu ürünlerine zam yapılmayacağı yönündeki açıklaması ne anlama geliyor?
Kamuoyunda oluşan ilk izlenim kamu ürünleri fiyatlarının 6 ay boyunca dondurulacağı yönünde oldu. Ancak, daha sonra Başbakan Yılmaz ve ekonomiyle ilgili bakanların açıklamalarından anlaşıldı ki, bu karar bir
"fiyat dondurma" değil.
Peki ne?
Başbakan Yılmaz kararın anlamını şöyle açıklıyor:
"Fiyatları dondurmuyoruz. Kamu kuruluşları haziran sonuna kadar yeni fiyat ayarlaması yapmayacak şekilde fiyatlandırmaya gidecek."
Başbakan'ın bu ifadesi de bazı soru işaretlerine yol açtı.
Örneğin;
Kamu kuruluşları 6 ay boyunca bir daha zam yapmayacak şekilde bir kez zam mı yapacaklar?
Aralık ayının sonuna kadar isteyen kamu kuruluşu istediği kadar zam yapabilecek mi?
Bundan böyle Haziran l998'e kadar kamu kuruluşları zam yapamayacaklar mı?
Kamu ürünlerine Haziran l998'e kardar yapılmayacak, bu tarihten sonra birikmiş zamlar toptan mı yapılacak?
Ekonomiyle ilgili yetkililer bu sorulara çok net ve birbirini teyit eden yanıtlar veremiyorlar. Ekonomiyle ilgili bakanlar, fiyatların dondurulmadığını,
"kur ve petrol fiyatları gibi temel faktörlerde olağanüstü bir değişiklik olmazsa" kaydıyla zam yapılmayacağını belirtiyorlar. Bakanların karara yaklaşımları farklı.
Tekel'den sorumlu Devlet Bakanı Eyüp Aşık, Tekel ürünleri için bu hafta yapılması planlanan zamların durdurulduğunu açıklarken, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı şekere yüzde 7 oranında zam yaptı.
Devlet Bakanı Eyüp Aşık, Başbakan'ın açıklaması gereği Haziran l998'e kadar Tekel ürünlerine zam yapılmayacağı garantisi veriyor. Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez de, önceki gün açıklanan yüzde 7 oranındaki şeker zammından sonra, Haziran l998'e kadar hiçbir kamu ürününe zam yapılmaması gerektiğini vurguluyor. Başbakan Yılmaz da
"artık özel sektörün KİT ürünlerine yapılan zammı gerekçe göstererek keyfi zam yapamaz" diyor.
Yorum ve uygulama farklılıkları olsa da kuşkusuz hükümetin bu kararı enflasyonla mücadele açısından olumlu. Eğer beklendiği gibi özel sektör de mümkün olduğunca bu karara uymaya çalışırsa, enflasyon beklentisi kıralabilir. Böylece son zamanlarda enflasyonun en önemli etkeni olarak gösterilen
"psikolojik faktör" ortadan kalkmış olur.
Ancak, hükümetin hem bu kararın uygulamasında, hem özel sektörü özendirmesinde, hem de denetiminde çok dikkatli davranması gerekir. Bu özen ve dikkat gösterilmezse 6 aylık sürenin sonuna gelinmeden talep esnekliği düşük olan mallarda karaborsa riski doğabilir. Piyasalarda yeniden çifte fiyat ortaya çıkabilir. Stokçuluk başgösterebilir.
Hükümet,
"zam yapmayacağım" diye, ekonominin gereklerinden fazla uzaklaşır ve ekonomik kararların yerine siyasi kararları geçirirse, kaş yapayım derken göz çıkarabilir.
Yazara Email H.Bila@milliyet.com.tr
