IPSOS Milliyet okurları için derledi: Şimdi sırada ekonomi var

Dünyanın karşı karşıya kaldığı salgın felaketinin ilk dalgasında bir çok ülkede sağlık önlemleri açısından normalleşme sürecine girildi veya giriliyor.

Hastalananların, hayatını kaybedenlerin sayılarında ilk haftalara kıyasla önemli düşüşler var, bu durum hiç kuşkusuz hepimizi çok mutlu ediyor. Şimdi yavaş yavaş madalyonun diğer yüzü ile, salgının ekonomik darbesi ile yüz yüze gelmeye başlıyoruz. Ülkeler, salgın vatandaşlarını etkilemeye başladığında güçleri ölçüsünde ekonomik destek programları uygulamaya başladılar. Ancak tüm destek programlarına karşın ekonomik kriz özellikle belli bazı sektörlerde olumsuz etkisini göstermeye başladı.

İşleri tamamen durma noktasına getirdi ve doğal olarak çalışan kesimde işlerini kaybetme endişesi yarattı. Türkiye’de de bu anlamda ciddi bir kaygı var, her on kişiden dokuzu salgının işi için az veya çok bir tehlike oluşturduğunu ifade ediyor. Salgın sürecinde insanların yaklaşık %50’si işe gitmeye devam etmemiş, işe gitmemiş olanların yaklaşık üçte birine yakını evden çalışabilmişler ve bu sayede işlerini koruyabilmişler.

Geri kalanlar ise yani toplamın yaklaşık %30’u ücretli/ücretsiz izin, kısa çalışma uygulamalarıyla karşılaşmış durumdalar. İş akdi feshinin Temmuz ayına kadar yasaklı olması nedeni ile henüz işten çıkarmalar çok kısıtlı bir oranda. İşinin evden çalışmaya uygun olduğunu ifade edenlerin yarısından azı evden çalışma imkânı bulabilmişler, ki aslında insanlar salgının evden çalışma alternatifini olumlu etkileyeceğini düşünüyorlar.

Bu süreçte yaşananlar ve gözlemlenenler salgın sonrasına dair karamsar bir hava yaratmış durumda, her dört kişiden üçü istihdamın olumsuz etkileneceği düşüncesinde. Normalleşme sürecinde salgınla mücadeledeki toplumsal performansımız perakende ve turizm başta olmak üzere bir çok sektördeki gidişatı belirleyecek, bu iki sektörün toparlanma performansı istihdam üzerinde de önemli rol oynayacak.

Koronavirüs salgını sonrası İstihdama dair beklentiler

Ortak kanı, salgının önümüzdeki bir sene içinde istihdam ve çalışma biçimlerini etkileyeceği yönünde. Genel olarak istihdama yönelik beklentilerde toplumda karamsarlık hakim. Her 4 kişiden 3’ü (%75). istihdamın çok olumsuz veya olumsuz etkileneceğini düşünüyor. Sadece %12’si bu konuda daha ılımlı bir değerlendirme yapıyor.

Evden çalışma konusunda ise daha olumlu bir hava hakim. Vatandaşların yarıdan fazlası (55) salgının evden çalışma eğilimine olumlu veya çok olumlu bir etkisinin olacağını düşünüyor.



Koronavirüs salgınında iş durumu

Salgın döneminde çalışan bireylerin yarısının halen işe gittiğini görüyoruz. Evden çalışma oranı ise %17 düzeyinde.

Önceki dönemlerde çalışanların yaptıkları işi düşündüklerinde evden çalışmaya uygun olup olmadığını sorgulamıştık. Çalışanların %19’u işlerinin buna çok uygun olduğunu, %21’i ise kısmen uygun olduğunu beyan etmişti. Buna göre mevcut evden çalışma oranının, beklentinin altında kaldığı söylenebilir.
Hükümetin ekonomik önlem paketinde yer alan kısa çalışma uygulamasının ise %9 seviyesinde olduğunu görüyoruz.



Salgının fark ettirdikleri

Koronavirüsün hayatımıza girmesiyle beraber bazı meslek gruplarına bakış açımız da etkilendi. Bu meslek gruplarının başını, beklenileceği üzere sağlık çalışanları çekiyor. Toplumun çok büyük bir bölümü (%90) sağlık çalışanlarının önemini salgın sayesinde fark ettiklerini ifade ediyor. Benzer şekilde %63’lük kesim bu dönemde bilim insanlarının değerini daha fazla farketmiş. Salgın döneminde takdir edilen diğer meslek grupları ise %67 ile market çalışanları, %52 ile temizlik işçileri, %51 ile kargo çalışanları ve %49 ile temel ihtiyaç ürünleri üretimde görev alan çalışanlar.