Çözüm sokak restoranlarında mı?

Pandemi sonrası neler olacak, ne gibi tedbirlerle yola devam edilecek?” tartışmaları, gündemdeki en önemli konu olarak varlığını sürdürüyor. Yiyecek-içecek sektörünün de bu süreçte en zorlanan kesimlerden biri olduğu malum. Sektördeki işsizlik oranı, gelecek endişesi, ekonomik sorunlar ve çözüm yolu arayışları bir türlü sonuçlandırılamıyor. Bu süreç içinde restoranlar açılmaya hazırlanırken, elbette halledilmesi gereken pek çok konu var. Ama en öne çıkanlardan biri de açık alanların kullanımı konusundaki sıkıntılar. Hastalık riskinin kapalı alanlarda daha fazla olması ve havaların ısınması, açık alanların kullanımına izin verilmesine yönelik bir beklenti yaratmış durumda.

Dünyada öncü şehirler

Yurt dışındaki bazı şehirlerde otoparklar da restoranların açık alanlarına dönüşmüş durumda. Özellikle Hong Kong, New York, Washington, Milwaukee ve Berkeley’de sokak ve kaldırımların yemek alanları olarak kullanılması amacıyla düzenlemeler yapılıyor. 5 Mayıs’ta Florida Tampa’da, restoranların açık hava yemek alanlarını genişletebilmesi için geçici olarak birkaç cadde kapatıldı. Bunu 9 Mayıs’ta Cincinnati takip etti. Bu konuda Kanada’da Calgary de aldığı tedbirlerle öne çıkıyor. Litvanya’nın başkenti Vilnius da, açık alanların kullanımı konusunda dikkat çeken örnek şehirlerden. Kent, adeta geniş bir açık hava kafesine dönüştürüldü. İşletme sahipleri, dış mekân kullanımlarında yaratıcı fikirler geliştirirken yerel yetkililer de daha fazla masaya yer açmak için mevcut kuralları esnetiyor. Anlaşılıyor ki, yeme-içme sektörü, artık açık havaya taşınacak. Kentlerin sokakları, yemek alanlarına, toplu sofralara dönüşecek deyim yerindeyse.

Açık alanlar tercih nedeni

Güvenlik yönergeleri, sağlık açısından haklı olarak restoranların oturma kapasitelerini yarım veya çeyrek oranda düşürmeleri konusunu öne çıkarıyor. Bu oranlarla da restoranların kâr elde etmeleri neredeyse imkansız görünüyor. Yaz yaklaşıyor. Ülkemizde de sokakların, kaldırımların, parkların ve diğer açık alanların restoranların masa alanları olarak değerlendirilmesi gündeme gelmiş durumda doğal olarak. Uzun lafın kısası kimse içeri girmek, klima tehlikesine maruz kalmak ve herkesle aynı havayı solumak istemiyor. Birçok belediyenin bu zor dönemde çalışanın, işsizin yanında olduğunu ve durmaksızın sıkıntılı günlere çözüm üretmek için çalıştıklarını biliyoruz. En azından zor günleri atlatıncaya kadar açık alanların kullanımı konusunda esneklik sağlanırsa bu, herkesin yüzünü güldüren bir karar olacak.

İşletmeciler ne diyor?

Eda-Görkem Giray (Ma’na kurucu ortakları): “Kovid-19 virüsünün yavaş yavaş kontrol altına alınması sonucu, restoranların da açılacak olması sebebiyle heyecanlıyız. Ama bu heyecanımızın ardında bir tedirginlik yattığını da söyleyebiliriz. Pandemi sürecinde girdiğimiz maddi borçların, dükkanlarımız açılır açılmaz daha da artacağı aşikâr. Bu dönemde kapalı yerler tercih edilmeyeceği için, sokak ve ortak alanların kullanılıp, bu yönde de misafirlerimize hizmet sunabilmemiz bizlere ciddi fayda sağlayacaktır. Belediyelerimizin bizlere destek olup, yol, bahçe ve kaldırım gibi alanlardan işgaliye ücreti talep etmemesini umuyoruz.”

Işıl-Tekin Kahraman (Divine kurucu ortakları): “Unutmamak lazım ki her anlamda, ‘İnsan yine insanla iyileşir.’ Bu durumda Divine olarak bizim beklentimiz, yönetim mercilerinin konuya hassasiyetle bakarak çözüme katkıda bulunmalarıdır. Geçen yıl itibarıyla Teşvikiye’deki yeme içme mekânlarının dış alanlarda misafir ağırlama kapasitesi zaten çok büyük ölçüde azaltılmıştı. En azından önümüzdeki yaklaşık üç aylık dönemde oturma kapasitelerinin gözden geçirilerek esnetilmesi, ilave oturma alanlarının organize edilmesi ve herkesin kendisini daha rahat, güvende hissetmesini sağlamaya yönelik bir uygulama başlatılmasını arzu ediyoruz.”

Yerel yönetimler ne diyor?

İstanbul’da yeme içme işletmelerinin yoğun olarak bulunduğu ilçelerden Beyoğlu ve Şişli’nin belediye başkanlarına, açık alan kullanımları konusunda bir esnekliğin gündemlerinde olup olmadığını sordum. Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız’ın görüşleri şöyle: “Beyoğlu tarihin, kültürün ve turizmin olduğu kadar gastronominin de merkezidir. Bu tarihi birikimin gelecek nesillere aktarılması bizim vazifemiz. Özellikle yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri olan Talimhane’de bulunan yeme içme mekanları başta olmak üzere pandemi nedeniyle gelirleri ciddi oranda azalan tüm restoranlarımıza ve kafelerimize normalleşme sürecinde gereken desteği vereceğiz. Çoğunluğu trafiğe kapalı alanlarda bulunan bu işletmelerimizden, daha önce bulundukları cadde ve sokaklarda kurdukları masalar için işgaliye ücreti alınıyordu. İşletmelerimize destek olmak amacıyla pandemi süreci atlatılıncaya kadar bu ücreti almayacağız. Sosyal mesafe kuralına uygun bir şekilde bu alanları ücretsiz olarak kullanabilecekler.”

Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin: “Pandemi döneminde her zaman esnafımızın yanında olduk. Pandemi süreci başlamadan; 1 Şubat itibarıyla Şişli’de yeme içme yerleri de dahil birçok iş yerini dezenfekte ettik. Şişli’de sokak ve caddelerin restoranlara yemek alanı olarak tahsis edilmesi, şu an için mümkün görünmemekle beraber; bilindiği üzere Abdi İpekçi Caddesi Güzelleştirme Derneği ile birlikte Abdi İpekçi Caddesi’nde yenileme çalışması yapıyoruz. Yeni dönemde, restoranlar ve kafeler bu cadde üzerinde açık alanı kullanabilecekler, öncelik ise yayalara verilecek. Bununla birlikte bir prestij caddesi olarak proje çalışmalarına başladığımız, yine prensipte sivil toplum iş birliğiyle Halaskargazi Caddesi’nde de yeme içme sektörüne yönelik çalışmalarımız ön plana çıkacak.”