Avrupa’nın virüsle savaşının iç yüzü

Avrupa liderlerinin salgın sonrası ilk yüz yüze görüşmelerini bugün yapacak ve koronavirüs salgınının Avrupa bütçesine etkileri ve krizden çıkış yolları görüşecek. Ancak bundan önce, İngiliz Guardian gazetesinde pek çok yetkiliyle görüşme ve analizlerin sonucunda hazırlanan bir makalede Avrupa Birliği’nin (AB) koronavirüs sürecindeki “başarısızlığının” iç yüzü gözler önüne serildi.

Avrupa’da salgının merkezi İtalya’da 26 Şubat’ta, virüse yakalananların sayısının 48 saatte üç katına çıkmasıyla, ülkenin başbakanı Giuseppe Conte’nin AB üye ülkelerinden yardım istemesi ve bunun sonucunda sessizlikle karşılaşması kıtada krizin habercisi olmuştu. Ancak, Avrupa Kriz Yönetimi Komiseri Janez Lenarcic, “acil durumun” yanıtsız kalmasını “Bu sadece salgına İtalya’nın hazır olmadığı anlamına gelmiyordu anlaşılan kimse hazır değildi... İtalya’nın talebine cevap verilememesinin nedeni dayanışma eksikliği değil, ekipman eksikliğiydi” şeklinde yorumladı. Ayrıca İtalya’nın yardım talebi öncesinde Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC), 17 Ocak’ta düzenlediği salgın konusundaki uyarı ve tedbirleri içeren video konferansına 27 üye devletten sadece 12’si ve İngiltere’nin katılması da devletlerin ciddiyetsizliğini doğrular nitelikte. Üstelik İtalyan temsilcinin onu toplantıya davet eden e-postayı fark etmediği de öne sürülen iddialar arasında.

Brexit konuşuluyordu

Kriz koordinasyon komitesinin ilk toplantısını 28 Ocak’ta topladıklarını belirten Lenarcic, bu toplantıda pek çok devletin “sürü bağışıklığı” gibi çözüm getirmeyecek fikirleri ortaya atmasına rağmen medyaya ciddiyeti anlatmaya çabaladıklarını, ancak herkesin o dönem İngiltere’nin AB’den ayrılmasını konuştuğunu söyledi. ECDC’nin direktörü Andrea Ammon ise, bu durumu “Bence yayılma hızını, neye dönüştüğünü küçümsediler” şeklinde yorumladı. İtalya’da sağlık bakanlığında kıdemli danışman olan Profesör Walter Ricciardi de kendisi dahil pek çok bilim insanı ve sağlık bakanının, başbakan ve ekonomi bakanlarını ülkede önlem alınması konusunda ikna etmekte zorlandığını, bunun zaman kaybına yol açtığını ifade etti.

‘Rekabet’ yaşandı

ECDC raporu, pek çok AB devletinin ekipman verilerinin güncel olmadığını ortaya koydu. Bir tıbbi danışman “Birçok Avrupa ülkesinde tarihi geçmiş bir dizi maske vardı ve çoğu yok edildi” dedi. Halihazırda bir koordinasyon sorunu varken ekipman ve ilaç stoklarındaki eksiklik nedeniyle de üye devletler arasında bir “rekabet” meydana geldi. Toplam 15 üye ülke, salgın sırasında AB içindeki ekipman veya ilaçların hareketine kısıtlamalar getirdi. Bazı sınırlarda maske, eldiven ve koruyucu giysi kamyonları durduruldu. Avrupalı liderler birbirlerini AB dayanışmasını ve tek pazarı baltalamakla, ekipmanlarını “çalmakla” suçladı. Yaşananların sonucunda Mart ayında salgının merkezi Avrupa oldu. Şu ana kadar 1,6 milyon vakanın görüldüğü Avrupa’da 180 bin kişi koronavirüs nedeniyle öldü. Şimdi 17-18 Temmuz’da Brüksel’de toplanacak AB zirvesinde liderler, hatalarının bedeli olarak yaşadıkları ekonomik krizden kurtulmak için tek çözüm olarak gördükleri 750 milyar euroluk kurtarma paketinde uzlaşmaya çalışacak.