Eurovision tarihinde görülmedik karar! 6 ülke anlaşıp yapınca...
Ukrayna'nın tarihi zaferiyle sonuçlanan 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nda büyük bir 'puanlama' skandalı yaşandığı ortaya çıktı. 6 ülkenin ikinci yarı finalde birbirleriyle puan alışverişlerinde bulundukları tespit edilince yarışma tarihinde görülmemiş bir karara imza atıldı.
Bu yıl 66'ncısı düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışması, beklenildiği gibi Ukrayna'nın tarihi zaferiyle sonuçlandı. 10 gün önce İtalya'nın Torino şehrinde düzenlenen ve önceki yıllara göre daha sönük sahne şovlarıyla geçen bu yılki Eurovision'da Kalush Orchestra'nın 'Stefania' şarkısıyla temsil ettiği Ukrayna finalde en yakın rakibine tam 165 puan fark atmayı başardı. Jüri oylamasında 4'üncü sırada kalmasına rağmen halk oylamasında tam 439 puanla rekor kırarak toplamda 631 puanla şampiyonluğu elde etti.
Eurovision bahislerinde Ukrayna'nın özellikle de halk oylamasında büyük bir rekora imza atması bekleniyordu ancak sonuç yine de birçokları için şaşırtıcı oldu. Kimileri Ukrayna'nın politik durumdan ötürü bu kadar çok puan kazandığını savunurken kimileri ise Eurovision tarihinde ilk defa pop-rap ve etnik türlerinin karışımı olan ve melodik olarak dinleyiciyi ilk dinlemede yakalayan bir şarkının haklı olarak zafer elde ettiğini söyledi. Ancak bu yıla asıl damga vuran başka bir skandal vardı.
OYLARDA USULSÜZLÜK TESPİT EDİLDİ
Bu yılki Eurovision Şarkı Yarışması'na aslında Ukrayna değil, ikinci yarı finalde yaşanan 'puanlama' skandalı damga vurdu. Eurovision'un medya kuruluşu Avrupa Yayın Birliği (EBU), büyük final sonrasında yaptığı açıklamada 12 Mayıs Perşembe gününde düzenlenen ikinci yarı finalde yarışan 6 ülkenin, bir gün öncesinde gerçekleştirilen jüri oylamasında usulsüzlük yaptıklarını tespit ettiklerini duyurdu. EBU'dan gelen açıklamada 6 ülkenin özellikle ikinci yarı finaldeki oylamanın gidişatını manipüle etmeye yönelik şüpheli 'puan alışverişleri'nde bulunduğu belirtildi.
Bu açıklamanın yapıldığı dakikalarda bir yandan büyük final devam ediyordu ve izleyiciler Azerbaycan, Gürcistan ve Romanya'nın jüri puanlarını duyuracak sözcülerini ekranda 'teknik sorunlardan ötürü' görememişti. Bir yandan Eurovision'da izleyiciler puan oylamasını takip ediyor, bir yandan da jüri oylarında 'usulsüzlük' tespit edilen 6 ülkenin kimler olduğunu çözmeye çalışıyordu.
BİRÇOK KOMPLO TEORİSİ ORTAYA ATILDI
Ukrayna'nın tarihi zaferiyle sonuçlanan final gecesinden hemen sonra sosyal medya ve Eurovision hayran siteleri söz konusu 6 ülkeyi çözmeye çalıştı, konu bir anda birçok ülkede tartışılmaya başlandı. Azerbaycan, Gürcistan ve Romanya'nın teknik sorunlardan ötürü oylamada canlı bağlantı kuramamasından ötürü bu üç ülkenin puanlama skandalına karıştığı kesin gözüyle bakılıyordu. Diğer üç ülkenin ise Polonya, Karadağ ve San Marino oldukları iddialar arasındaydı.
Konuyla ilgili ilk etapta detaylı bir açıklama yapmayan EBU tartışmaların daha da büyümesine sebep oldu. Bu esnada Romanya'nın jüri sözcüsü olması planlanan ancak canlı yayına bağlanamayan Eda Marcus, yaşadığı şoku sosyal medya hesaplarından paylaştı. Romanya'nın jüri puanını açıklayacağı sırada canlı yayında "Romanya'ya bağlanamıyoruz" sözünü işiten Eda Marcus'un "Nasıl yani? Bu olamaz. Buradayım ben" şeklindeki tepkisini içeren video bir anda viral oldu, birçok kişi 'teknik sıkıntı'nın altında başka bir anlam aramaya, hatta Ukrayna'nın EBU tarafından kasıtlı olarak birinci yapıldığına dair komplo teorilerini ortaya attı.
İKİNCİ YARI FİNALDE EN YÜKSEK PUANLARI BİRBİRLERİNE VERMİŞLER
19 Mayıs Perşembe gününe kadar devam eden tartışmalar, EBU'nun yaptığı ikinci resmi açıklamayla son buldu. EBU'nun detaylı açıklamasında adları puanlama skandalına karışan 6 ülkenin tahmin edildiği gibi Azerbaycan, Gürcistan, Romanya, Polonya, Karadağ ve San Marino oldukları belirtildi. Tartışmalara son noktayı koyan açıklama ise söz konusu 6 ülkenin jürilerinin verdikleri puanların tablolar halinde ilan edilmesi oldu. EBU'nun yayınladığı tablolar dikkat çekiciydi. Çünkü söz konusu 6 ülke, ikinci yarı finalde İsveç ve Avustralya gibi 'jüri dostu' şarkılar yerine en çok kendilerine puan vermişti.
Azerbaycan, en yüksek jüri puanlarını sırasıyla Polonya, Gürcistan, Romanya, Karadağ ve San Marino'ya vermişti. Keza Gürcistan'ın puanlama sıralaması Azerbaycan, Karadağ, Romanya, San Marino ve Polonya şeklindeydi. Bir başka örnek olarak Romanya'nın ilk 5'i San Marino, Polonya, Karadağ, Azerbaycan ve Gürcistan şeklindeyken San Marino'nun ilk 5'i de Romanya, Gürcistan, Polonya, Karadağ ve Azerbaycan şeklindeydi. Yani özetle bu 6 ülke özellikle arasındaki jüri puanlamalarında net bir şekilde bir 'puan alışverişi' yapılmış, EBU bu usulsüzlüğü tablolar eşliğinde yarışmanın finalinden neredeyse bir hafta sonra resmi olarak açıklamıştı.
EN SERT TEPKİYİ ROMANYA VERDİ
EBU'dan gelen resmi açıklamadan sonra birçok kişinin kafasında ise başka bir soru işareti oluştu. EBU neden usulsüzlük yaptığı tespit edilen bu 6 ülkenin puanlarını komple iptal etmek hatta söz konusu 6 ülkeyi cezalandırıp diskalifiye etmek yerine neden bu 6 ülke için farklı bir yedek toplu sonuç, bir 'algoritmik puan' duyurdu? Yarışma finalinde bu 6 ülkenin jüri puanları geçersiz sayıldı ve ikinci yarı finalde geriye kalan 12 ülkenin verdikleri puan sıralamasına göre sonucu değiştirmeyecek, bahsi geçen 6 ülke bu yarı finalde hiç yarışmamış gibi kabul edilerek 'ortalama puanlar' hesaplandı.
Kendi jürilerinin vermediği, diğer 12 ülkenin verdikleri puanlara göre hesaplanan 'algoritmik puan'lara karşı EBU'ya en sert tepkiyi veren ülke ise Romanya oldu. Eurovision'dan çekilme tehdidinde bulunan Romanya, EBU tarafından 6 ülkeye atanan 'algoritmik puan'ı kabul etmediklerini duyurarak konuyu yargı sürecine taşımayı düşündüklerini açıkladı. Polonya devlet kanalı TVP, EBU yetkilileriyle görüşeceklerini duyururken San Marino jürisi ise EBU tarafından kendilerine 'atanan' jüri puanlarında neden İsveç'e 12, Avustralya'ya 10 puan verdiklerini yetkililere sorduklarını, kendilerine "Bu ülkeler ikinci yarı finalde geriye kalan 12 ülke arasında en yüksek jüri puanlarına sahiptiler" cevabının verildiğini duyurdu.
'BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR OLAY'
Tartışmalar sürerken konuyu Türkiye'de Eurovision denildiğinde ilk akla gelen müzik yazarlarından Doç. Dr. Michael Kuyucu ile konuştuk. EBU'nun bu yıl her açıdan büyük gaflara imza attığını söyleyen Doç. Dr. Kuyucu, 2022 Eurovision Şarkı Yarışması'nın Rusya'nın diskalifiye edilmesi süreciyle birlikte tartışmalara açık bir hale gelmeye başladığını, son puan alışverişi skandalıyla birlikte de bu tartışmaların tavan yaptığını söyledi. 'Jüri oylarındaki usulsüzlük'lere karşı EBU'nun aldığı 'ortalama puan' kararına ilişkin "Bu, Eurovision tarihinde benzeri görülmemiş bir olaydı" yorumunda bulundu.
"Usulsüzlük olduysa EBU'nun yapması gereken şey söz konusu 6 ülkeyi puanlamadan komple çıkartmak olmalıydı. Ancak onlar bu altı ülkeden üçüne final gecesi 'teknik sıkıntıdan ötürü' bağlanamadı, bir de üstüne kendi jürilerinin vermediği puanları verdiler. Anlamsız bir uygulamaya imza attılar." Doç. Dr. Michael Kuyucu
'AZERBAYCAN'IN DA OLMASI ŞAŞIRTICI DEĞİL'
Adı puanlama skandalına karışan 6 ülkeden 5'inin eski Sovyet Bloğuna yakın ülkeler olmasının dikkat çekici olduğuna vurgu yapan Doç. Dr. Michael Kuyucu, "Neden bu ülkelerde böyle bir sorun oldu? Tam da Rusya'nın diskalifiye edildiği yıl San Marino haricinde Gürcistan ve Azerbaycan gibi eski SSCB ülkeleri; Polonya ve Romanya gibi SSCB'ye yakın eski Varşova Paktı üyeleri ve eskiden Yugoslavya'ya bağlı Karadağ'da problem yaşandı. Bu nasıl bir tesadüf?" yorumunda bulundu. Söz konusu puanlama skandalına karışan ülkeler arasında Azerbaycan'ın da yer almasının kendisine şaşırtıcı gelmediğini söyleyen Doç. Dr. Kuyucu, "Azerbaycan'ın bu 6 ülke içinde olması bence olağan bir şey. Azerbaycan'ın Rusya ile ilişkileri var ve eskiden SSCB'ye bağlıydı. Bu sene EBU, krizi iyi yönetemedi ve Eurovision'da çuvalladı" diye konuştu.
2023 Eurovision Şarkı Yarışması'nın Ukrayna'da yapılması planlanıyor ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme sürecinden ötürü farklı ihtimaller üzerinde de duruluyor. Adı puanlama skandalına karışan 6 ülkeden şu anda sadece Polonya ve San Marino 2023 yılında da Eurovision'da olacaklarını duyurdu. Azerbaycan, Gürcistan, Karadağ ve Romanya'nın ise 2023 yılında Eurovision Şarkı Yarışması'nda yarışıp yarışmayacakları ise henüz bilinmiyor. Bu 4 ülke arasında en büyük tepkiyi veren ve yarışmadan çekilme tehdidinde bulunan, konuyu yargı sürecine taşımayı düşündüklerini açıklayan Romanya'nın kararı ise özellikle Eurovision hayranları tarafından merakla bekleniyor.
