Mühimme Defteri Nedir? Mühimme Defterlerini Kim Tutar?

Arapça kökenli bir sözcük olan ''mühimme'' yapılması elzem olan iş ve çok önemli husus anlamına gelir. Osmanlı Devletinde divan-ı humayundan çıkan kararlar ile birlikte beratlar ve fermanların tamamı da bu deftere yazıldığı için bu belgelere ''mühimme'' adı verilmiştir.

Mühimme Defteri Nedir?

15. yüzyılda kurulan Divan-ı Humayun'da padişahın ya da vezirin devletin idaresi, ekonomi ve eğitim gibi konularda aldıkları kararların yazıldığı deftere mühimme defteri denir.

Bu defterde yazılı olan her karar padişah tarafından onaylanır. Padişahın seferde olduğu dönemlerde divan toplantıları sadrazamın idaresinde gerçekleşirdi. Sadrazam, padişahın yetkilendirdiği en yüksek rütbeli kişi olduğu için, onun verdiği kararlar da mühimme defterine kaydedilir.

Mühimme defterleri, Osmanlı Tarihi araştırmalarında baş kaynak olarak kullanılır. Çünkü bu defterlerde hem askeri ve politik hem de içtimai ve iktisadi alanda verilmiş olan tüm kararlar yazılıdır. Örneğin, ülkede çıkan bir isyanın nasıl bastırılacağı, hangi önlemlerin alınacağı ve hangi askeri birliklerin isyanı bastırmak için kullanılacağı gibi konular Divan-ı Humayunda konuşulurdu. Padişah, sık sık istişare yapar ve şeyhülislam ya da vezirin konuyla ilgili fikirlerini aldıktan sonra konuyla ilgili son kararını verdi.

Mühimme Defterlerini Kim Tutar?

Osmanlı Devletinde mühimme defterlerini Kalemiye sınıfının en üst yöneticisi olan nişancılar tutardı. Ferman ve beratlara tuğra çekmekle görevli olan nişancılar, 15. yüzyıldan itibaren mühimme defterini yazmakla görevlendirilmiştir. Bu defterlerin denetiminden ise defterdarlar sorumludur.